Co to jest tomografia płuc?
Tomografia płuc jest rodzajem nowoczesnego badania obrazowego, które umożliwia ocenę miąższu płuc. Dzięki tomografii komputerowej można rozpoznać nieprawidłowości w drogach oddechowych i ocenić obszary, które znajdują się w płucach.
Tomograf wykorzystuje promienie rentgenowskie. Samo badanie jest bezbolesne i bezinwazyjne. Uzyskany w wyniku badania obraz to zdjęcie warstwowe, na którym można dokładnie zobaczyć kości i tkanki miękkie.
W trakcie TK wykonywana jest cała seria zdjęć w różnych płaszczyznach i pod różnym kątem, które posiadają wysoką rozdzielczość i tym samym są idealnym narzędziem do diagnostyki płuc.
Wysokiej jakości oprogramowanie komputerowe analizuje zdjęcia i nakłada je na siebie.
Podstawowe rodzaje badań TK płuc to:
- HRCT, czyli tomografia o dużej rozdzielczości,
- TK z kontrastem,
- Tomografia w algorytmie zatorowości płucnej,
- Tomografia niskodawkowa (NDTK).
Tomografia komputerowa płuc pozwala zdiagnozować takie stany, zaburzenia i choroby, jak:
- rozedma płuc,
- rozstrzenie oskrzeli,
- guzy płuc i śródpiersia,
- pylica,
- azbestoza,
- zmiany zapalne (także utajone),
- zwłóknienia płuc,
- ciała obce w płucach,
- nałogowe palenie tytoniu.
Badanie tomograficzne jest zlecane choremu, u którego nie można rozpoznać schorzenia przy pomocy obrazu RTG.
Wykorzystanie tomografu jest szybką metodą diagnostyki, a wyniki można odczytywać natychmiast. Sprawdza się także, jako materiał do oceny postępów w terapii.
Niektóre osoby nie mogą poddać się komputerowej tomografii płuc. Należą do nich m.in. kobiety w ciąży oraz osoby uczulone na jod, jeśli mają badanie z kontrastem.
W takich przypadkach lekarz zezwala na tomograf tylko w sytuacji, kiedy oceni, że korzyści z badania przewyższają ryzyko.
Szczególna ostrożność i konsultacja lekarska wymagane są w przypadku kobiet karmiących piersią oraz osób cierpiących na choroby tarczycy lub astmę, pacjentów z niewydolnością wątroby, nerek, układu oddechowego lub krążenia.
Reklama
Tomografia płuc z kontrastem
Tomografia komputerowa płuc z kontrastem ułatwia ocenę tkanek miękkich. Wykonywana jest w celu dokładnego zdiagnozowania zmian naciekowych, guzów oraz wykrywania powiększonych węzłów chłonnych.
Ten rodzaj badania ma istotne znaczenie w diagnostyce zaawansowanych nowotworów. Kontrast sprawia, iż badany obszar jest bardziej widoczny.
TK płuc z kontrastem polega na wprowadzeniu środka cieniującego (kontrastu) dożylnie, który silnie pochłania promienie rentgenowskie.
Kontrast wraz z krwią przedostaje się do płuc i pozwala na dokładne odróżnienie zmian w trakcie badania.
Pacjenci, którzy wymagają badania z kontrastem muszą się na nie zgłosić na czczo. Lekarze zalecają także wypicie większej ilości wody.
Tomografia płuc bez kontrastu nie wymaga szczególnych przygotowań, o czym więcej piszemy poniżej.
Czy taki rodzaj badania może prowadzić do niepożądanych efektów?
Do skutków ubocznych tomografii komputerowej płuc z kontrastem należą:
- reakcja alergiczna na środek cieniujący,
- upośledzenia czynności nerek,
- zmiany skórne,
- reakcja anafilaktyczna.
Ciężkie skutki uboczne występują z reguły do 1 godziny od podania kontrastu.
Reklama
Niskodawkowa tomografia komputerowa płuc
Tomografia niskodawkowa płuc i klatki piersiowej (NDTK) to nowoczesne badanie, które różni się od klasycznej tomografii komputerowej dawką promieniowania. W tym przypadku jest mniejsza.
Redukcja promieniowania może być nawet dziesięciokrotna. Niskodawkowa tomografia płuc zapewnia precyzyjną analizę obrazu i jego większą rozdzielczość.
To badanie jest zdecydowanie mniej obciążające dla organizmu.
Wskazania do badania NDTK:
- podejrzenie zmian w płucach, którym towarzyszy przewlekły kaszel, duszność, krwioplucie i silny ból w klatce piersiowej;
- nieprawidłowe wyniki spirometrii;
- silne urazy mechaniczne klatki piersiowej;
- podejrzenie zmian nowotworowych w płucach;
- marskość płuc;
- rozedma płuc;
- diagnostyka po przebytym covidzie;
- astma;
- alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych.
Przygotowanie do TK niskodawkowego jest takie samo, jak do klasycznej tomografii. Cena niskodawkowej tomografii komputerowej płuc jest zbliżona do tradycyjnej tomografii.
Badanie można także wykonać bezpłatnie w ramach Ogólnopolskiego Programu Wczesnego Wykrywania Raka Płuca (WWRP) za pomocą Niskodawkowej Tomografii Komputerowej (NDTK), który ma na celu nie tylko wzrost wiedzy na temat raka płuca, ale i wykrywanie go na wczesnym etapie.
Na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia www.pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne/profilaktyka-raka-pluca określone są warunki, jakie należy spełnić, aby skorzystać z badania w ramach programu (okres realizacji do końca 2023 roku).
Reklama
Wyniki tomografii płuc
Wynik tomografii komputerowej płuc jest z reguły gotowy do odbioru po 2-3 dniach od badania. Zawiera dodatkowo szczegółowy opis sporządzony przez specjalistę - lekarza radiologa.
Wyniki TK płuc informują o wykrytych przyczynach choroby czy zmianach w płucach z uwagi na powód przeprowadzenia badania.
Opis badania pozwala w większości przypadków postawić prawidłowe i ostateczne rozpoznanie. W niektórych schorzeniach wyniki tomografii płuc pełnią rolę pomocniczą lub uzupełniają proces diagnozowania.
Reklama
Zmiany w płucach w tomografii
Tomografia komputerowa jest jednym z najdokładniejszych badań płuc. Pokazuje dokładnie nie tylko stan płuc i oskrzeli, ale jest przydatna w wykrywaniu zmian nowotworowych, czy innych nieprawidłowości.
Zmiany w płucach w tomografii są sygnałem dla lekarza o rozwijającej się chorobie. Badanie charakteryzuje się większą czułością niż RTG klatki piersiowej. Wskazaniami do TK płuc są:
- przewlekły kaszel,
- urazy klatki piersiowej,
- negatywne wyniki badań RTG,
- plucie krwią,
- podejrzenie choroby nowotworowej,
- podejrzenie zatorowości płucnej.
Co oznaczają zmiany w płucach, oznaczone w opisach TK? Oto kilka przykładów:
- blaszka opłucnowa, czyli zgrubienie w okolicach opłucnej, które może wskazywać na gruźlicę lub azbestozę;
- niedodma, czyli potwierdzenie zmniejszonej objętości płuca może oznaczać obecność płynu lub powietrza w opłucnej;
- objaw „plastra miodu”, czyli obecność drobnych torbieli, które występują przy włóknieniu śródmiąższowym;
- pęcherz rozedmowy, czyli przestrzeń powietrzna (powyżej 1 cm) w płucu, która może wskazywać na rozedmę płuc;
- zacienienie płuc, przypominające matową szybę, które może oznaczać w tomografii komputerowej zapalenie płuc lub zatorowość płucną;
- objaw „kostki brukowej”, czyli przegrodowe zacieniania linijne, które mogą wskazywać na proteinazę płuc;
- pojedynczy guzek w klatce piersiowej o maksymalnej średnicy 3 cm, który może wskazywać w tomografii komputerowej raka płuc, ropień lub chorobę ziarniniakową.
Zapalenie płuc w przebiegu COVID-19 daje odmienny i specyficzny obraz w tomografii płuc po koronawirusie.
Pojawia się początkowo obraz „matowej szyby”, która oznacza śródmiąższowe zapalenie płuc. Po krótkim czasie w obrazie TK pojawiają się zwłóknienia.
Kolejnymi objawami, wskazującymi na zakażenie koronawirusem, są ograniczone niejednorodne zagęszczenia, obustronne zagęszczenia i zmiany śródmiąższowe, które głównie dotyczą przegród między- i śródzrazikowych oraz zmiany wieloogniskowe.
Reklama
Jak przygotować się do tomografii płuc?
Tak, jak zdążyliśmy już wspomnieć, przygotowanie do tomografii płuc bez kontrastu nie wymaga specjalnych przygotowań.
Pacjent powinien tylko mieć ze sobą skierowanie na badanie, dowód osobisty i wyniki badań laboratoryjnych, jeśli były zlecane przed tomografią.
Należy założyć wygodny strój, najlepiej bez guzików. Dokładne zalecenia określa lekarz.
Jak się przygotować się do tomografii płuc z kontrastem? Przypomnijmy, że w tym przypadku zalecenia są bardziej szczegółowe. Przede wszystkim należy:
- być na czczo – ostatni posiłek można zjeść 4-6 godzin przed badaniem;
- poinformować wcześniej lekarza o przyjmowanych lekach i odstawić je w razie potrzeby;
- trzeba wypić przed badaniem dużą ilość płynów, najlepiej niegazowanych – im więcej płynów tym mniejsze prawdopodobieństwo uszkodzenia nerek przez kontrast;
- przyjąć leki przeciwhistaminowe, jeśli w przeszłości wystąpiła alergia na kontrast;
- powiadomić lekarza o chorobach przewlekłych, alergiach i nadwrażliwości na leki oraz o możliwości zajścia w ciążę.
Ile trwa tomografia płuc? Całe badanie, włącznie z przygotowaniami, trwa od kilku minut do godziny, jeśli podawany jest kontrast. Czas samej ekspozycji na promieniowanie wynosi kilkanaście sekund.
Ważne: Po TK płuc z kontrastem należy również wypić dużą ilość płynów.
Reklama
Cena tomografii płuc
Ile kosztuje tomografia płuc? Badanie można wykonać bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.
W tym przypadku potrzebne jest skierowanie od lekarza specjalisty, gdyż lekarze POZ nie wystawiają zleceń na to badanie.
Czas oczekiwania w ramach NFZ sięga nawet do roku, zatem wiele osób decyduje się na badanie tomografii płuc prywatnie.
Cena tomografii komputerowej płuc uzależniona jest od miejsca i rodzaju badania (z kontrastem lub bez), waha się pomiędzy 250 - 500 zł (dane za 2022 r.).
Często do kosztów trzeba doliczyć zapłatę za prywatną wizytę u lekarza specjalisty (150-350 zł.).
Niektóre towarzystwa ubezpieczeń oferują TK płuc i jego cenę w ramach wykupionego pakietu prywatnej polisy zdrowotnej.
