Czym są torbiele w piersiach - jak szybko rosną i czy mogą pękać?
Mianem torbieli określa się przestrzeń w obrębie danej tkanki, wypełnioną płynem lub treścią półpłynną.
Mogą one powstawać w rozmaitych miejscach ludzkiego organizmu, jednak u kobiet jedne z diagnozowanych najczęściej to torbiele na piersiach, co jest związane z hormonami i budową anatomiczną sutków.
Zaliczane są one do łagodnych zmian o charakterze rozrostowym, mogą być pojedyncze lub mnogie.
Torbiele w piersiach często pojawiają się u kobiet w okresie menopauzy, ale mogą też występować u pacjentek w innych momentach życia. Choć zmiany przede wszystkim kojarzone są z kobietami, warto wiedzieć, że rozpoznaje się je również u mężczyzn.
Często po rozpoznaniu zmian lekarz zaleca badania kontrolne, ponieważ niektóre cysty szybko rosną.
Jak szybko? Większość z nich powiększa się powoli, osiągając maksymalnie kilka centymetrów średnicy.
W ustanowionej przez WHO Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 wszelkie zmiany torbielowate ujęte są w rozdziale „Choroby piersi”:
- N60.0 - Samotna torbiel piersi - torbiel piersi (torbiel pojedyncza)
- N60.1 - Rozlane zwyrodnienie torbielowate piersi - torbielowatość piersi (torbiele mnogie)
W nowszej wersji Klasyfikacji, czyli ICD-11 torbiel piersi oznaczona jest symbolem GB20.0.
Torbiel piersi może być wypełniona różną treścią - wodnistą lub gęstą, w zależności od jej rodzaju.
Rodzaje i rozmiary torbieli w piersiach
Wyróżnia się różne rodzaje torbieli w piersiach, w zależności od wypełniającej je treści. Są to przede wszystkim:
- torbiele proste. Rodzaj diagnozowany najczęściej, w którym torbiel sutka wypełniona jest płynem o jednorodnej strukturze. Może być ona pojedyncza lub mnoga (zdarzają się całe skupiska niewielkich torbieli).
- torbiele złożone. Również mogą być pojedyncze lub liczne. Wypełnione są nie tylko płynem, ale również fragmentami innych tkanek, np. o postaci guzkowatej.
- okołokanalikowe (in. zastoinowe). Tworzą się w bezpośrednim sąsiedztwie kanalików mlekowych.
- torbiele ropne. Wypełnione ropą, powstają, gdy w obrębie piersi rozwija się stan zapalny.
Cała przestrzeń torbieli piersiowej może być równomiernie wypełniona płynem lub gęstą, galaretowatą treścią, zdarzają się jednak cysty wielokomorowe, czyli z cienkimi lub grubszymi przegrodami w ich wnętrzu. Tego rodzaju zmiany w piersiach mogą osiągać bardzo różne rozmiary.
Niektóre torbiele są nieduże - mają kilka milimetrów średnicy. Te jednak, które wyczuwalne są w badaniu palpacyjnym, mają z reguły kilka centymetrów i nazywa się je makrocystami.
Reklama
Czy torbiele w piersiach są groźne?
Torbiele w piersiach z reguły uznawane są za niegroźne zmiany o łagodnym charakterze, jednak zawsze należy wykonać dokładne badania, by sprawdzić, czy dane zmiany to nie rak i czy nie ma ryzyka, że mogą zezłośliwieć.
Torbiele proste nie są groźne - mają cienkie ściany i są dobrze odgraniczone od tkanek sąsiadujących. Płyn w ich wnętrzu jest jednorodny echogenicznie i nie ma tendencji do zmieniania swojej struktury.
Za bardziej niebezpieczne uznaje się torbiele złożone, jednak i one z reguły są łagodne, tyle że wymagają pogłębionej diagnostyki, celem zyskania pewności, że nie są w nich zawarte komórki nowotworowe.
Pozostawanie pod stałą opieką lekarza i wykonywanie wszelkich zlecanych przez niego badań w przypadku torbieli skutecznie chroni przed rozwijaniem się poważniejszych chorób piersi.
Reklama
Przyczyny torbieli w piersiach
Skąd biorą się torbiele w piersiach? Różne zmiany w ich obrębie - takie jak guz czy cysta - często związane są z uwarunkowaniami genetycznymi. Osoby, u których pojawiały się one w bliskiej rodzinie, są zatem bardziej narażone na zachorowanie.
Innymi przyczynami powstawania torbieli są zaburzenia hormonalne. To dlatego zmiany pojawiają się często u kobiet po menopauzie, a przed okresem nasilają się ich objawy (tkliwość, bolesność itd.). Na tworzenie się cyst wpływ mają nie tylko hormony płciowe (estrogen, progesteron, prolaktyna), ale też hormony tarczycy.
Badania pokazują, że zarówno nadczynność, jak i niedoczynność gruczołu może przyczyniać się do powstawania zmian włóknisto-torbielowatych w obrębi sutków.
Ryzyko powstawania torbieli w piersiach zwiększa też autoimmunologiczna choroba Hashimoto, definiowana jako przewlekły stan zapalny gruczołu tarczowego.
Reklama
Objawy torbieli w piersiach. Czy bolą?
Wraz z rosnącą świadomością społeczną dotyczącą profilaktyki wielu poważnych chorób, coraz więcej kobiet regularnie bada piersi, by uniknąć rozwoju groźnych nowotworów. Warto zatem wiedzieć, jakie są objawy zmian łagodnych, w tym - torbieli w piersiach - by odpowiednie wcześnie podjąć właściwe kroki.
Czy cysty bolą i czy są wyczuwalne przez skórę, w badaniu palpacyjnym? Ich wyczuwalność zależy przede wszystkim od rozmiaru. Małych zmian - kilku- lub kilkunastomilimetrowych nie da się wyczuć przez skórę i z reguły rozwijają się one całkowicie bezobjawowo.
Torbiele rosnące natomiast w pewnym momencie stają się wyczuwalne, a niekiedy nawet zauważalne przez skórę. Cysta w piersiach boli niekiedy w określonych momentach cyklu menstruacyjnego - przeważnie przed miesiączką, kiedy to poziom hormonów jest najwyższy.
Bolące mogą być też czasem duże torbiele, wywołujące ucisk na sąsiadujące z nimi tkanki, lub gdy w ich wnętrzu rozwija się zapalenie i gromadzi treść ropna.
Do niepokojących objawów związanych ze zmianami w piersiach zalicza się:
- wyciek z brodawki sutkowej,
- wklęśnięcie brodawki,
- powiększone węzły chłonne,
- szybkie rośnięcie zmian,
- ich niejednorodność,
- wysoka bolesność.
Czy torbiel w piersiach może pęknąć?
Groźną sytuacją jest pęknięcie torbieli, np. zlokalizowanej na jajniku, kiedy to zgromadzony w niej płyn rozlewa się i może wywołać poważny stan zapalny (np. zapalenie otrzewnej, jeśli cysta umiejscowiona jest w obrębie jamy brzusznej).
Czy jednak torbiel w piersiach może pęknąć? Zdarza się to rzadko, ponieważ cysty w obrębie sutka nie osiągają zwykle tak dużych rozmiarów, a ich ściany z reguły są bardzo elastyczne.
Jeśli jednak dojdzie do pęknięcia (np. na skutek mocnego ucisku lub urazu mechanicznego), objawia się ono z reguły nagłym bólem i wyciekiem wydzieliny z krwią z brodawki sutkowej.
Czy torbiele w piersiach mogą natomiast samoistnie zniknąć? Jak najbardziej - mogą się one wchłonąć (szczególnie w przypadku torbieli prostych), dlatego często nie podejmuje się ich leczenia, a jedynie systematyczną obserwację.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Torbiele w piersiach a USG. Jak jeszcze je rozpoznać?
Torbiele w piersiach różnią się od guzów przede wszystkim strukturą i twardością. Płynne cysty są miękkie i elastyczne oraz jednorodne, podczas gdy guzy są zwykle twarde i zróżnicowane strukturalnie. Różnice te zwykle są bardzo trudne do określenia podczas samobadania piersi palpacyjnego, dlaczego po wyczuciu jakichkolwiek zmian należy przeprowadzić diagnostykę dokładnie określającą ich rodzaj.
Jakie badania wykonuje się przy podejrzeniu torbieli w piersiach? Przede wszystkim są to badania obrazowe i testy hormonalne.
Poziom hormonów oznacza się w zwykłym badaniu krwi, natomiast najczęściej wykorzystywane do badania piersi metody obrazowe to USG i mammografia. Ich wyniki często opisuje się przy pomocy skali BI-RADS, która wskazuje prawdopodobieństwo obecności komórek nowotworowych w wykrytych zmianach.
Obecność torbieli w piersiach często daje wynik BI-RADS 2 mówiący o istnieniu łagodnych zmian, bez komórek rakowych. BI-RADS 3 może świadczyć o obecności torbieli powikłanej i często wiąże się z koniecznością pogłębienia diagnostyki, np. o punkcję, zwaną również biopsją cienkoigłową. Biopsja polega na pobraniu treści z wnętrza cysty i jej późniejszej analizie mikroskopowej.
Reklama
Jak się pozbyć torbieli w piersiach? Leki, zabiegi i domowe sposoby
Jak już zostało powiedziane - w wielu przypadkach leczenie torbieli (szczególnie cyst prostych) nie jest konieczne, a lekarze zalecają jedynie ich regularne badanie.
Różnego rodzaju terapie podejmuje się zwykle, gdy torbiel:
- jest dużych rozmiarów,
- ma niejednorodną strukturę,
- powoduje dolegliwości bólowe.
O tym, co na torbiele w piersiach zastosować, powinien zawsze decydować lekarz. To, jak leczyć dane zmiany, zależy poniekąd od podłoża ich powstania. Jeśli do pojawiania się cyst prowadzą zaburzenia hormonalne, specjaliści często zalecają leczenie farmakologiczne, mające na celu wyrównanie poziomu hormonów.
Po terapii takiej torbiele mogą się wchłonąć i nie ma wówczas konieczności ich usuwania.
Leki hormonalne stosowane na torbiele w piersiach z reguły mają postać tabletek doustnych i działają ogólnoustrojowo. Leki o działaniu miejscowym, takie jak maść czy żel, nie wykazują skuteczności.
Tabletki hormonalne zawsze wydawane są wyłącznie na receptę, dlatego nie ma możliwości ich przyjmowania bez konsultacji z lekarzem.
Specjalista dopiero konkretne preparaty na podstawie wyników przeprowadzonych badań poziomu hormonów. Jak pozbyć się torbieli bez farmakologii? W niektórych przypadkach zalecane jest leczenie zabiegowe.
Chirurgiczne usuwanie torbieli w piersiach
Torbiele w piersiach nie zawsze trzeba usuwać, czy w ogóle leczyć. Kiedy są one niewielkie, a ich struktura jest jednorodna i nie pozostawia wątpliwości, co do braku komórek nowotworowych, wystarczy obserwacja.
Chirurgiczne usuwanie torbieli zaleca się, kiedy wyniki badań są wątpliwe lub gdy cysta osiąga duże rozmiary i zaczyna przeszkadzać (boli, jest widoczna przez skórę, grozi pęknięciem itd.).
Zabieg usunięcia zmiany może mieć postać tradycyjnej operacji lub jedynie odsysania wypełniającego cystę płynu. O tym, którą metodę zastosować, zawsze decyduje lekarz.
Odessanie płynu, zwane aspiracją torbieli, jest mniej inwazyjne.
Polega na jej nakłuciu cienką igłą wprowadzoną przez skórę i wyciągnięciu nagromadzonej wewnątrz, płynnej treści. Proces monitorowany jest przy pomocy ultrasonografu.
Metoda ta sprawdza się w przypadku cyst o cienkich ściankach, wypełnionych wodnistym płynem. Niestety w niektórych przypadkach torbiel z czasem odrasta i wymaga ponownej aspiracji. Kiedy zmiana ma grube ściany lub wypełniająca je treść jest gęsta, lekarze często zalecają leczenie chirurgiczne z postaci usunięcia całej cysty.
W przypadku tradycyjnej operacji rekonwalescencja jest dłuższa, jednak zabiegowi należy poddać się, gdy takie jest zalecenie specjalisty.
Domowe sposoby na torbiele w piersiach
Skuteczność leczenia torbieli w piersiach naturalnymi metodami nie jest potwierdzona naukowymi badaniami. Okłady z takich substancji jak soda czy aloes nie mają wpływu na rozmiar cyst, ich strukturę czy grubość ścian.
Domowe metody mogą jednak wspierać specjalistyczną terapię i w łagodny sposób niwelować objawy torbieli, takie jak tkliwość piersi czy dolegliwości bólowe o niskim natężeniu.
Wśród środków działających łagodząco wymienia się olej rycynowy, kapustę, olej z wiesiołka.
Ten ostatni można stosować zarówno miejscowo - w formie okładów, jak i doustnie (do picia lub włączając go do codziennej diety), dostarczając organizmowi pozytywnie działających przy tego rodzaju dolegliwościach nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Na powstawanie torbieli i innych zmian w piersiach może mieć wpływ niedobór magazynowanego w nich jodu. Wśród domowych sposobów na zapobieganie ich tworzeniu jest zatem także suplementacja tego pierwiastka, którą zawsze należy jednak skonsultować z lekarzem.
Reklama
Przeciwwskazania przy torbielach w piersiach
Czy obecność torbieli w piersiach w jakiś sposób ogranicza lub zmienia codzienne funkcjonowanie? Na to pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wiele zależy od rodzaju oraz wielkości powstałych zmian.
Rozwijające się bezobjawowo, niewielkie cysty proste nie mają wpływu na normalne aktywności. Jeśli jednak zmiany są duże, niekiedy trzeba uważać, by nie doszło do ich pęknięcia na skutek urazu.
Niewskazane może być wówczas uprawianie niektórych sportów czy spanie na brzuchu. W większości przypadków torbiel w piersiach nie jest przeciwwskazaniem do karmienia piersią ani zajścia w ciążę, jednak temat należy zawsze skonsultować z lekarzem prowadzącym.
Obecność zmian należy też bezwzględnie zgłosić specjaliście przepisującemu antykoncepcję.
Przy torbielach nie wykonuje się zabiegów plastycznych piersi - implantów czy wstrzykiwania kwasu hialuronowego.
Po usunięciu cyst należy także zrezygnować z opalania i solarium, aż do pełnego wygojenia rany.
