Co to jest trepanacja czaszki?
Trepanacja czaszki to zabieg neurochirurgiczny wykonywany za pomocą wiertła, którego celem jest odsłonięcie opon mózgowych. Nazwa zabiegu wywodzi się od starogreckiego słowa trypanon oznaczającego świder. Współcześnie specjalistyczny świder o cylindrycznym kształcie i zakończony okrężną piłą, który służy do wywiercania otworu w kościach czaszki, jest nazywany przez neurochirurgów trepanem.
Co warto podkreślić, zabieg otwarcia czaszki był wykonywany już w czasach prehistorycznych. Pierwsza czaszka ze śladami trepanacji pochodzi z około 10 000 r. przed naszą erą. Wiadomo, że takie zabiegi były powszechne w Państwie Inków w Ameryce Południowej, na długo przed odkryciem kontynentu przez Europejczyków.
W czasach późniejszych, głównie ze względu na wysoką śmiertelność, trepanacja była zakazana. Dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy wynaleziono aseptykę, wróciła do łask. Obecnie trepanację czaszki najczęściej przeprowadza się u osób po wypadku komunikacyjnym, głównie w przypadku krwawienia wewnątrzczaszkowego oraz z powodu krwiaka wewnątrzczaszkowego.
Reklama
Życie po trepanacji czaszki
Trepanacja jest zabiegiem bardzo inwazyjnym i obarczonym dużym ryzykiem śmiertelności, jednakże w wielu sytuacjach okazuje się jedyną metodą leczenia. W związku z powyższym, rekonwalescencja po trepanacji czaszki jest długotrwała.
Wielu pacjentów wymaga czasochłonnej rehabilitacji, zwłaszcza jeśli na skutek krwiaka wystąpiły niedowłady lub inne zaburzenia neurologiczne.
Generalnie życie po trepanacji czaszki zmienia się bezpowrotnie. Pacjenci muszą prowadzić spokojny tryb życia. Niewskazane jest przemęczanie organizmu. Nie wszystkie ćwiczenia fizyczne będą dozwolone. Wielu pacjentów po zabiegu trepanacji do końca życia nie może pić alkoholu.
Reklama
Ile trwa trepanacja czaszki i na czym polega?
Wielu pacjentów zastanawia się, na czym polega trepanacja czaszki i ile trwa. Zasadniczo operacja polega na wykonaniu otworu w kościach czaszki pacjenta, aby odsłonić opony mózgowe. Krwiaki wewnątrzczaszkowe stanowią najczęstsze wskazanie do operacji.
Powstają one w wyniku nagromadzenia krwi wewnątrz czaszki, najczęściej na skutek ciężkich urazów głowy.
Medycy wyróżniają dwa podstawowe rodzaje krwiaków:
- nadtwardówkowe – tworzą się między oponą twardą a sklepieniem czaszki i zwykle powodują groźny ucisk mózgu;
- podtwardkówkowe – tworzą się między oponą twardą a pajęczynówką i najczęściej prowadzą do krwotoku, gdyż przestrzeń podtwardówkową wypełniają żyły górne mózgu.
W zależności od rodzaju, wielkości oraz umiejscowienia krwiaka, zabieg trepanacji czaszki może trwać od kilku do nawet kilkunastu godzin. Średni czas pobytu w szpitalu wynosi od 8 do 22 dni.
Co warto zaznaczyć, oprócz trepanacji czaszki wykonuje się też operację o nazwie kraniotomia, które polega na usunięciu części kości czaszki, aby dostać się do mózgowia.
W przypadku kraniotomii usunięta kość jest z powrotem umieszczana w czaszce, do odróżnia ten zabieg od kraniektomii, w czasie której kość nie wraca na swoje miejsce.
Trepanację wykonuje się zwykle wtedy, gdy krwiak ma postać płynną. Kraniotomia natomiast jest wymagana w przypadku litych krwiaków. Wykonuje się ją także u pacjentów, którzy przeszli wcześniej trepanację, lecz krwiak ponownie nagromadził się wewnątrz czaszki.
Reklama
Powikłania trepanacji czaszki
Trepanacja czaszki wiążę się z możliwością wystąpienia wielu powikłań. Należy podkreślić, że zabieg jest obarczony wysokim ryzykiem śmiertelności, wynoszącym nawet 8 proc.
Do najczęstszych skutków ubocznych trepanacji czaszki zaliczają się:
- zawał mózgu,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- ropniak podtwardówkowy,
- zespół wewnątrznaczyniowego wykrzepiania (wytworzenie licznych zakrzepów w naczyniach krwionośnych, co może prowadzić nie tylko do zakrzepicy, ale także uszkodzeń narządów)
- zapalenie płuc,
- zator tętnicy płucnej.
Reklama
Rekonstrukcja czaszki po trepanacji
Wielu pacjentów wymaga rekonstrukcji czaszki po trepanacji, polegającej na uzupełnieniu ubytków kostnych odpowiednim materiałem, który stworzy rusztowanie dla odrastającej kości. Ta procedura neurochirurgiczna jest wykonywana nie tylko ze względów estetycznych, ale także w celu odtworzenia ciągłości czaszki, by przywrócić właściwą dynamikę krążenia mózgowo-rdzeniowego.
Co więcej, plastyka czaszki po trepanacji zapobiega także wpuklaniu się mózgowia w ubytek kostny, co może mieć groźne dla zdrowia konsekwencje. Nie bez znaczenia jest także mechaniczna ochrona mózgowia przez urazami.
