Czym jest trzepotanie przedsionków?
Trzepotanie przedsionków (AFl od ang. atrial flutter) jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń rytmu serca. Jego istotą jest szybki i zorganizowany ruch przedsionków (części serca zapewniających nieprzerwany dopływ krwi do tego narządu) o częstości od 250 do nawet 350 na minutę. Pośrednio może to powodować przyspieszenie pracy komór.
Przyczyną trzepotania przedsionków są z reguły inne poważne schorzenia układu sercowo-naczyniowego, w tym:
- choroba niedokrwienna;
- powikłania zawału;
- nadciśnienie tętnicze;
- kardiomiopatia (zaburzenie mechaniczne lub elektryczne pracy mięśnia sercowego);
- reumatyczna wada zastawkowa (powikłanie gorączki o podłożu reumatologicznym);
- choroba węzła zatokowego (zespół zaburzeń powodujących nieprawidłowy rytm zatokowy);
Oprócz tego zaburzenie może wystąpić u pacjentów z zatorowością płucną, nadczynnością tarczycy czy zapaleniem opon mózgowych.
Reklama
Trzepotanie przedsionków w zapisie EKG
Trzepotanie przedsionków daje charakterystyczny zapis w EKG, czyli badaniu elektrokardiograficznym, będącym jedną z podstawowych metod diagnostycznych w kardiologii. Graficzne przedstawienie pracy serca przypomina zęby piły.
Na wydruku widoczne są wyraźne skoki, a odległości między nimi są bardzo regularne. Obraz ten dla doświadczonego lekarza stanowi poważną przesłankę do rozpoznania zaburzenia, nie mniej zleca się w takiej sytuacji także założenie holtera EKG, czyli urządzenia monitorującego parametry serca w trybie ciągłym przez 24 godziny.
Dodatkowo przeprowadzić należy badanie echokardiograficzne (tzw. ECHO), próbę wysiłkową (zapis EKG w czasie aktywności fizycznej) oraz badania laboratoryjne krwi, w zależności od podejrzewanych przyczyn zaburzenia.
Reklama
Migotanie i trzepotanie przedsionków
Zaburzeniami, które pacjenci często ze sobą mylą, są migotanie i trzepotanie przedsionków. Czym się różni jedno od drugiego, czy istnieją jakieś podobieństwa oraz wzajemne zależności? Oba są arytmiami, oba też mogą objawiać się w podobny sposób (szczegóły poniżej).
Tym co je różni, jest miarowość, regularność, powtarzalność pracy przedsionków (co pokazuje zapis EKG) w AFl. I choć w obu przypadkach zaburzenie powoduje także przyspieszenie pracy komór serca, u osób z trzepotaniem jest ono wolniejsze (mniej więcej o połowę w stosunku do aktywności wykazywanej przez przedsionki).
Różnice widoczne są też w sposobach leczenia. O ile migotanie dobrze poddaje się farmakoterapii z użyciem środków antyarytmicznych, o tyle trzepotanie trudniej jest ustabilizować w ten właśnie sposób (więcej w dalszej części artykułu). Co ważne, zaburzenia te często współwystępują ze sobą – AFl jest rozpoznawane u co trzeciego pacjenta z migotaniem.
Reklama
Objawy trzepotania przedsionków
Najbardziej typowe objawy trzepotania przedsionków to:
- kołatanie serca,
- uczucie duszności,
- dławica, czyli ból w klatce piersiowej,
- zmniejszona tolerancja wysiłku.
Charakterystyczne jest nawracanie napadów AFl, które dzielą dłuższe bądź krótsze okresy względnego spokoju. Warto podkreślić, że u części pacjentów schorzenie to może przebiegać całkowicie bezobjawowo. U innych możliwe jest natomiast wystąpienie w ostrej postaci, skutkującej nawet utratą przytomności w czasie wzmożonej aktywności fizycznej.
Samodzielne stawianie diagnozy na podstawie symptomów nie jest uprawnione. W podobny sposób może się manifestować nerwica serca, ale też potencjalnie śmiertelny zawał. Dlatego też w razie wystąpienia niepokojących sygnałów, należy zasięgnąć konsultacji lekarskiej, wykonać badania, a w stanie ostrym – wezwać pogotowie.
Reklama
Skutki trzepotania przedsionków
Czy trzepotanie przedsionków jest niebezpieczne? Tak. Brak leczenia może prowadzić do jeszcze poważniejszych zaburzeń i schorzeń.
Wśród najczęściej wymienianych konsekwencji wymieniane są:
- migotanie przedsionków;
- pogłębiona niewydolność serca - kardiomiopatia tachyarytmiczna, czyli częściowo odwracalne zmiany w sercu, zwłaszcza w obrębie lewej komory;
- zatorowość płucna - zamknięcie lub istotne zwężenie tętnicy płucnej i łączących się z nią naczyń;
Skutków trzepotania przedsionków nie wolno lekceważyć. Zaburzenie to bezwzględnie powinno być leczone.
Reklama
Leczenie trzepotania przedsionków
Leczenie trzepotania przedsionków zazwyczaj ma charakter zabiegowy. Tak jak zostało powiedziane wyżej, kardiowersja farmakologiczna (zastosowanie leków antyarytmicznych) ma ograniczoną skuteczność, dlatego nie jest procedurą pierwszego wyboru.
Co w zamian? Istnieje kilka możliwości, w tym przede wszystkim:
- kardiowersja elektryczna, czyli zabieg mający na celu przywrócenie właściwego rytmu serca z użyciem prądu. Ze względu na możliwą bolesność, procedurę wykonuje się po uprzednim dożylnym podaniu środka znieczulającego i usypiającego. Dla osiągnięcia pożądanego efektu stosuje się przestrojony defibrylator, którego elektrody przytwierdzone są do klatki piersiowej i pleców pacjenta. Lekarz wykonujący zabieg obserwuje pracę serca za pomocą aparatury EKG i stosownych momentach dokonuje wyładowań elektrycznych o niewielkim ładunku energii;
- ablacja– trzepotanie przedsionków można ustabilizować także poprzez kontrolowane, punktowe zniszczenie lub wyizolowanie obszaru serca, który nie działa prawidłowo i odpowiada za powstawanie arytmii. Jest to zabieg inwazyjny. Ablacji dokonuje się specjalną elektrodą, która emituje ciepło bądź zimno, uszkadzające wybrane tkanki.
