Reklama
Czym jest ubytek słuchu i jakie są jego przyczyny?
Ubytek słuchu to częściowa utrata zdolności słyszenia dźwięków. Występują różne jego rodzaje i różne stopnie (od lekkiego po głęboki), jednak w wielu przypadkach dolegliwość utrudnia normalne funkcjonowanie i ogranicza sprawność komunikacyjną ze światem zewnętrznym.
Ubytek słuchu obejmuje upośledzenie zarówno w zakresie tonów wysokich, jak i niskich. W Klasyfikacji chorób odnajdziemy upośledzenie słuchu spowodowane przez hałas, przewodzeniowe i czuciowo-nerwowe, czyli tzw. głuchota wrodzona, upośledzenie ototoksyczne, nagłe idiopatyczne, wrodzone wady rozwojowe ucha powodujące upośledzenie słuchu.
U wielu osób (najczęściej po 50. roku życia) występuje fizjologiczny ubytek słuchu następujący na skutek zmian zwyrodnieniowych i procesów starzenia się. Zdarza się też chwilowa utrata słyszenia, np. w wyniku obecności ciała obcego w przewodzie słuchowym czy nadmiernym nagromadzeniu woskowiny. Najczęściej występującym rodzajem ubytku słuchu jest ubytek mieszany. Jego rehabilitacja polega na dostarczaniu organizmowi naturalnych bodźców dźwiękowych dzięki aparatom słuchowym.
Jakie są rodzaje i stopnie ubytku słuchu?
W laryngologii i protetyce słuchu do określania stopnia jego ubytku stosuje się badanie słuchu zwane audiometrią tonalną. Wynik badania audiometrycznego pacjent otrzymuje w formie audiogramu. Widać na nim, jakie dźwięki na jakich częstotliwościach mogą być dla pacjenta niesłyszalne. Na podstawie tego wykresu oznaczyć można również dźwięki mowy. Wyróżnia się cztery podstawowe stopnie ubytku słuchu: lekki, umiarkowany, znaczny i głęboki.
Wyróżnia się także różne typy uszkodzenia słuchu, ze względu na jego podłoże – przewodzeniowy, odbiorczy i mieszany.
- Przewodzeniowy ubytek słuchu – wynikający z niedrożności przewodów słuchowych (ucha zewnętrznego lub środkowego). Może być spowodowany obecnością ciała obcego, woskowiny, uszkodzeniem mechanicznym, deformacją genetyczną, przerostem migdałka.
- Niedosłuch odbiorczy (in. czuciowo-nerwowy) – polega na niewłaściwym przekształcaniem drgań na impulsy nerwowe. Może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Wśród jego przyczyn znajdują się: podeszły wiek, infekcja ucha, czynniki genetyczne i dziedziczne, urazy głowy itd.
- Typ mieszany – gdy u pacjenta występują zarówno cechy przewodzeniowego, jak i odbiorczego ubytku słuchu.
Badanie słuchu – ubytek słuchu w decybelach
Ubytek słuchu określa się na dwa sposoby – procentowo albo w decybelach, przy czym druga metoda jest częściej stosowana.
- Niesłyszenie dźwięków od 20 do 40 dB to ubytek lekki, utrudniający słyszenie szeptu, mowy cichej lub zakłócanej przez inne hałasy.
- Niesłyszenie dźwięków powyżej 40 dB to już ubytek umiarkowany. Osoby nim dotknięte słuchają radia lub telewizji z natężeniem dźwięku przeszkadzającym osobom bez ubytku.
- Od 60 do 80 dB mówi się o ubytku znacznym. Mowa o standardowym poziomie głośności nie jest przy nim rozumiana.
- O ubytku głębokim lub głuchocie całkowitej mówi się, gdy pacjent nie słyszy dźwięków o natężeniu wyższym niż 80 dB – krzyku, odgłosu silnika samolotu itp.
Głębokość ubytku zależy od wywołującego go czynnika.
Jak już wspomniano, największa liczba pacjentów zgłaszających się z problemem niedosłuchu cierpi z powodu typu mieszanego. Przyczyny problemów ze słuchem mogą być zlokalizowane w uchu zewnętrznym, środkowymalbo wewnętrznym.
Wśród przyczyn niedosłuchu mieszanego można wskazać infekcje, otosklerozę, ale także problemy ze słuchem będące następstwem fizjologicznego procesu starzenia się organizmu. Część pacjentów stanowią też osoby narażone na hałas z przyczyn zawodowych.
Jeżeli jest takie wskazanie, stosuje się leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne. Większość przypadków niedosłuchu mieszanego z powodzeniem leczy się przy pomocy aparatów słuchowych, które wyraźnie poprawiają jakość życia. Urządzenia te wzmacniają dźwięki, dostosowując je do potrzeb pacjenta oraz jego sytuacji akustycznej. Ułatwia to ich słyszenie i rozumienie mowy, także w otoczeniu hałasu. Leczenie niedosłuchu mieszanego przy pomocy aparatu daje szasnę na lepsze samopoczucie, a także funkcjonowanie w rodzinie i społeczeństwie.
Reklama
Jakie mogą być skutki ubytku słuchu bez leczenia?
Ubytek słuchu skutkuje konsekwencjami społecznymi i psychicznymi. Może też pośrednio prowadzić do rozwoju innych dolegliwości i chorób, np. zaburzeń równowagi, depresji czy demencji starczej. Poza nimi są to przede wszystkim:
- trudności w komunikowaniu się z innymi ludźmi i światem zewnętrznym,
- długotrwały stres wynikający z problemów komunikacyjnych,
- lęk przed różnymi życiowymi sytuacjami,
- izolacja społeczna i samotność,
- problemy w pracy lub w szkole,
- ograniczona samodzielność w życiu codziennym,
- stany depresyjne wynikające z powyższych czynników.
Wymienione wyżej skutki upośledzenia słuchu z reguły pogłębiają się z czasem i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, dlatego problemu nie wolno lekceważyć. Pogarszający się słuch lub jego nagłą utratę należy zawsze skonsultować ze specjalistą celem ustalenia jej podłoża i jak najszybszego zdrożenia odpowiedniego leczenia.
Reklama
Czy ubytek słuchu może spowodować całkowitą utratę słuchu?
Pogłębiające się i nieleczone upośledzenie słuchu może prowadzić do jego całkowitej utraty.
Pogarszanie się mieszanego ubytku słuchu może wynikać zarówno z pogłębiania się problemów natury przewodzeniowej, jak i przyczyn odbiorczych. Fizjologiczny proces starzenia się, narażenie na hałas czy przyjmowanie leków ototoksycznych przyspiesza ten proces. Nie każdy pacjent ze stwierdzonym niedosłuchem mieszanym może być leczony przy pomocy aparatów słuchowych, ale większość osiąga ogromne korzyści dzięki takiej rehabilitacji.
Na całkowitą utratę słuchu narażone są także osoby stale przebywające w hałasie. Hałas o dużym natężeniu, kiedy jest długotrwały, stopniowo upośledza słuch, a brak odpowiedniego postępowania i unikania wysokich decybeli może prowadzić do pełnej i nieodwracalnej głuchoty. Narażeni są na nią np. muzycy, osoby pracujące przy głośnych maszynach, pracownicy lotnisk i inni.
Przedstawiciele zawodów narażeni zawodowo na hałas powinni stosować ochronniki słuchu, które skutecznie izolują od szkodliwego hałasu. Każdy, kto jest narażony i odczuwa pogorszenia jakości słyszenia, powinien regularnie poddawać się diagnostyce w kierunku wykluczenia ewentualnego ubytku słuchu.
Reklama
Jak się leczy ubytek słuchu u specjalisty?
Leczenie ubytku słuchu zależy przede wszystkim od podłoża problemu. W przypadku mieszanego ubytku słuchu odzyskanie sprawności jest możliwe dzięki rehabilitacji aparatami słuchowymi.
Aparaty słuchowe stanowią ważny element leczenia niedosłuchu. Pacjenci decydujący się na tą formę terapii natychmiast odczuwają poprawę w jakości słyszenia i komunikacji. W sposób całkowicie nieinwazyjny i w krótkim czasie przywraca się im możliwość uczestniczenia w życiu rodzinnym i towarzyskim. Okazuje się, że załatwienie drobnych, bieżących spraw życia codziennego nie nastręcza już trudności.
Leczenie obejmuje kilka kroków i można je wykonać pod opieką protetyka słuchu. Na podstawie specjalistycznych badań jest on w stanie przygotować i zaprogramować urządzenie pod potrzeby konkretnego pacjenta. Aparaty słuchowe redukują hasały w tle, co ułatwia rozumienie mowy. Nowoczesne urządzenia umożliwiają bezprzewodowe połączenie z telefonami. To z kolei pozwala pacjentom na samodzielną korekcję i regulację wzmocnienia odpowiednich dźwięków w aparacie.
Protetyk doradza także przy wyborze odpowiedniego aparatu. Pacjent może liczyć też na szczegółowy instruktaż i wsparcie przez cały czas korzystania z urządzeń.
Początek treści sponsorowanej
Problemy ze słuchem mogą pojawić się w dowolnym momencie życia u każdego. Ubytek słuchu nie zawsze wynika z zaniedbań ze strony pacjenta. Specjaliści zachęcają do profilaktycznych badań przynajmniej co 1-2 lata. To odpowiedni czas, by dokładnie sprawdzić kondycję narządu słuchu i szybko zareagować. Takie badanie można wykonać bezpłatnie w specjalistycznych Centrach Słuchu. Jeśli problem dotyczy również Ciebie, znajdź swój gabinet.
Koniec treści sponsorowanejReklama
Aparat słuchowy na NFZ – jak otrzymać bezpłatnie?
Wielu starszych pacjentów boi się wysokich kosztów leczenia niedosłuchu. Aparaty słuchowe – szczególnie te wysokiej jakości – zawierają w swojej cenie koszty obsługi posprzedażowej, rozwoju technologii i wiele innych czynników, jednak wiele osób uprawnionych jest do skorzystania z refundacji NFZ-u. Czy aparaty słuchowe dostępne są dla seniorów za darmo?
W 2024 roku zasady refundacji zmieniły się, zwiększając dostępność urządzeń. Wcześniej możliwość skorzystania z dofinansowania zależała od ubytku słuchu badanego na czterech częstotliwościach. Obecnie brane są pod uwagę tylko dwa parametry, co oznacza, że więcej pacjentów „załapie się” na refundację. Dla osób dorosłych kwota dofinansowania w 2024 roku wynosi 1050 zł, natomiast dla młodych pacjentów do 26. roku życia – 3000 zł. Tak więc z dofinansowania korzystać mogą nie tylko seniorzy, ale również dzieci i młodzież cierpiąca na niedosłuch.
Co ważne, zakup aparatu słuchowego pokrywają niektóre zdrowotne ubezpieczenia prywatne. Przed zakupem warto więc skontaktować się ze swoim ubezpieczycielem lub dokładnie przeczytać podpisaną z towarzystwem ubezpieczeniowym umowę i dowiedzieć się, czy nie ma możliwości skorzystania z dofinansowania.
Koszty aparatu słuchowego lub ich część pokrywają także niektóre stowarzyszenia i organizacje, takie jak PFRON (Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych). O dofinansowanie w Funduszu mogą starć się pacjenci z orzeczeniem o niepełnosprawności.
Wiele firm zajmujących się dystrybucją aparatów słuchowych wspiera pacjentów w procedurze uzyskania refundacji, co jest dużym udogodnieniem dla pacjenta. Nie trzeba wówczas samemu dowiadywać się, od kogo i w jakiej kwocie można starać się o dofinansowanie – o wszystkim poinformuje specjalista.
