Czy jajka uczulają?
Alergia na jajka jest jedną z najczęściej występujących nieprawidłowych reakcji na pokarm, zwłaszcza wśród dzieci – szacuje się, że dotyka około 2-2,5 procent maluchów na całym świecie, a niektórych regionach nawet do 9 proc. (dane: E. Seweryn i inni).
Problem ten nie omija jednak także osób dorosłych. Uczulenie na jajka powodowane jest przede wszystkim przez różnego typu substancje białkowe. W większości występują one w białku, dlatego jest ono potencjalnie groźniejsze, aczkolwiek także żółtko może wywoływać niepożądane reakcje.
Wiedza naukowa na ten temat podlega nieustannej rewizji, co kilka, kilkanaście lat pojawiają się nowe, istotne ustalenia.
Na dziś wiadomo, że alergia na białko jaja kurzego powodowana jest przede wszystkim przez substancje opisywane w literaturze fachowej jako:
- Gal d1 owomukoid.
- Gal d2 owoalbumina
Stanowią one aż 60 procent frakcji białkowej jaj. Ponadto, wymienić można w tym kontekście także Gal d3 owotransferynę oraz Gal d4 lizozynę. Natomiast uczulenie na żółtko najczęściej jest efektem działania Gal d5 liwetyny (albuminy surowicy) lub Gal g6 YGP42 oraz - w mniejszym stopniu - apowiteleniny I i IV, czy kinazy kazeinowej.
Reklama
Objawy uczulenia na jajka
Reakcje alergiczne po spożycia jajka zazwyczaj mają charakter IgE zależny, rzadziej niezależny. Co to oznacza? Mechanizmy, w które zaangażowane są przeciwciała klasy IgE mają charakter natychmiastowy. Efektem są objawy skórne, oddechowe i gastryczne (dla odmiany, procesy niezależne od IgE są rozłożone w czasie).
W związku z powyższym, najczęściej towarzyszą alergii na jajka objawy takie, jak:
- nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha;
- zapalenie spojówek, łzawienie oraz nieżyt nosa;
- skurcz oskrzeli i związany z tym kaszel;
- objawy skórne (szczegóły poniżej).
Uwaga: w sporadycznych przypadkach silne uczulenie na jajko może prowadzić do reakcji najcięższego kalibru, takie jak potencjalnie śmiertelny wstrząs anafilaktyczny.
Jeśli natomiast chodzi o objawy długofalowe, w sytuacji gdy mechanizm alergii jest niezależny, wymienić można między innymi przewlekłe stany zapalne w obrębie układu pokarmowego.
Reklama
Objawy skórne uczulenia na jajka
Objawy skórne uczulenia na jajko to typowy efekt działania przeciwciał IgE. Wiążą one dany alergen, a następnie powodują uwalnianie w organizmie substancji takich, jak histamina, będąca mediatorem stanów zapalnych.
W efekcie wystąpić mogą po spożyciu jajek następujące symptomy:
- silna pokrzywka obejmująca całe ciało;
- wypryski skórne;
- rumień okalający okolice ust, któremu niekiedy towarzyszy obrzęk naczynioruchowy warg i twarzy;
Objawy te pojawiają się w bardzo krótkim odstępie czasowym od kontaktu z substancją alergizującą znajdująca się w białku lub żółtku jaja.
Reklama
Objawy uczulenia na jajka u niemowląt
Jajka są jednym z pierwszych pokarmów wprowadzanych do diety dziecka – zazwyczaj ma to miejsce w siódmym miesiącu życia.
Ewentualna alergia na białko jaja kurzego u niemowląt występuje natychmiast, już przy pierwszym kontakcie z pokarmem kurzym. Dlatego też produkt ten należy podawać dziecku z zachowaniem ostrożności – na początku w niewielkich ilościach, uważnie obserwując reakcje malucha, wypatrując niepokojących objawów.
Co ważne, przez lata zalecano, by w pierwszej kolejności umieszczać w jadłospisie żółtko, jako potencjalnie mniej niebezpieczne, a dopiero później białko. W ostatnim jednak czasie coraz częściej rekomendowane jest podawanie białka i żółtka jednocześnie.
Warto pamiętać, że reakcja alergiczna na jajko u niemowlaka może nastąpić wcześniej, zanim jeszcze pokarm ten trafi bezpośrednio do jego buzi. Alergeny kurzego pokarmu są bardzo silne, dlatego mogą uczulać nawet pośrednio, gdy w śladowych ilościach znajdują się w mleku matki.
Co więcej, notuje się reakcje alergiczne nawet w sytuacji, gdy maluch jajka nie spożywa w żaden sposób, ale jest ono na przykład krojone w jego obecności.
Źródłem problemów mogą być też niektóre szczepionki (np. przeciw odrze, różyczce i śwince), do których produkcji używane są białka jaj kurzych.
Dobrą informacją dla rodziców jest wiadomość, że alergia na jajko mija. Kiedy? W wielu przypadkach zaczyna ustępować już około 4-6 roku życia, a u większości dzieci zanika przed wejściem w okres dojrzewania.
Reklama
Uczulenie na jajka u dorosłych
Mimo przemijającego charakteru tej alergii, możliwe jest też uczulenie na jaja u dorosłych. Może mieć ono formę przetrwałą, będącą kontynuacją problemów z dzieciństwa lub pierwotną – w takiej sytuacji reakcje uczuleniowe pojawiają się po raz pierwszy już po osiągnięciu dojrzałości.
Mechanizmy te nie zostały do końca poznane, naukowcy zwracają jednak uwagę na kwestię obciążeń genetycznych – ryzyko pojawienia się alergii w dorosłym życiu radykalnie wzrasta u osób, których oboje rodzicami cierpią (cierpieli) na tę przypadłość.
Ważne są też czynniki środowiskowe, takie jak dieta, zanieczyszczenie powietrza, stres, przemęczenie.
Objawy uczulenie na jajka u dorosłych generalnie są zbliżone do tych, które obserwuje się u dzieci – są to m.in. symptomy skórne oraz dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
