Objawy uczulenia na komary
U większości osób ukąszenie komara powoduje jedynie wystąpienie niewielkiego bąbla, czemu towarzyszy lekki świąd. To reakcja zupełnie normalna i powszechna. Jednak u niewielkiego odsetka populacji notowane jest uczulenie na komary.
W Polsce zagadnienie to jest bardzo słabo zbadane i śladowo jedynie opisane w literaturze naukowej. Nie ma żadnych danych epidemiologicznych mówiących o skali zjawiska, nie do końca poznane są też mechanizmy prowadzące do wystąpienia odczynów alergicznych. Podejrzewa się jedynie, iż są to reakcje zarówno IgE zależne (natychmiastowe), jak też niezależne (rozłożone w dłuższej perspektywie czasowej).
Do tych pierwszych należą przede wszystkim rozległe obrzęki i bąble pokrzywkowe – czerwone, silnie swędzące, często bolesne. Jeśli chodzi o te drugie, alergolodzy zwracają uwagę na przewlekły świąd oraz wyprysk.
Bardzo rzadką reakcją alergiczną na komary jest ogólnoustrojowy i potencjalnie śmiertelny wstrząs anafilaktyczny. Wysypka, bąble i inne symptomy, spowodowane są przez białka znajdujące się w ślinie komara. Należą do nich antykoagulanty, czynniki przeciwpłytkowe, hemolityczne i rozszerzające naczynia, a także enzymy proteolityczne.
Reklama
Uczulenie na komary - opuchlizna
Opuchlizna po ugryzieniu komara może przybierać bardzo duże rozmiary. W skrajnych przypadkach bąble mogą mieć nawet kilkanaście centymetrów średnicy, a jeśli wystąpią w okolicach szyi lub twarzy - poważnie utrudniają oddychanie.
Obrzęk po ugryzieniu komara może pojawić się już po kilkunastu minutach, w przypadku tych największych apogeum nasilenia objawów następuje jednak po upływie około pół doby. Symptomy utrzymują się przez 1-1,5 tygodnia.
Typową reakcją alergiczną jest tzw. zespół Skeetera, w przebiegu którego występują:
- czerwone, duże, swędzące i ciepłe obrzęki (kilka minut po ukąszeniu);
- grudki, pęcherze, wylewy (2 do 6 godzin po ugryzieniu przez komara);
- gorączka (nie we wszystkich przypadkach).
Co ciekawe, uczulenie na ugryzienie komara jest przypadłością, która rozwija się stopniowo, a następnie zaczyna zanikać. Innymi słowy – im więcej doświadczonych ukąszeń, tym poważniejsze i szybsze mogą być reakcje, później jednak, z wiekiem następuje swoiste uodpornienie.
Wyróżnia się pięć stadiów rozwoju tej alergii:
- brak reakcji skórnych (zazwyczaj u dzieci);
- reakcja opóźniona w postaci małej grudki i świądu, około 1 doby po ukąszeniu;
- reakcja natychmiastowa, a także opóźniona; nasilona wiosną, słabsza jesienią;
- reakcja natychmiastowa z ustępującą opóźnioną;
- ustępowanie reakcji natychmiastowych i pojawienie się tolerancji śliny komara – alergia wciąż występuje, ale znów jest bezobjawowa (przeważnie u osób starszych).
Reklama
Uczulenie na komary u dzieci
Uczulenie na komary u dzieci, choć łagodne w przebiegu, występuje relatywnie często. Maluchy, w tym zwłaszcza niemowlęta, należą do grupy podwyższonego ryzyka. Ma to związek z brakiem nabytej odporności. Wraz z dojrzewaniem reakcje mogą być coraz gwałtowniejsze, jednak po kilku latach zaczynają łagodnieć.
Natężenie objawów alergicznych zależne jest też od długości ekspozycji na czynnik ekspozycji – im dłużej dzieci są narażone na kąsanie komarów, tym poważniejsze mogą być konsekwencje dla ich zdrowia. Ważnymi zmiennymi warunkującymi obraz kliniczny alergii na komary u dziecka są w tym przypadku:
- długość sezonu letniego, w czasie którego pojawiają się i są aktywne komary;
- lokalizacja i klimat (temperatura, wilgotność) sprzyjające występowaniu mniejszych lub większych ilości komarów na danym obszarze.
Reklama
Uczulenie na komary - odczulanie
Większość alergii leczy się w trójnasób: ograniczając kontakt z substancją uczulającą (profilaktyka), przyjmując leki hamujące reakcję alergiczną (terapia objawowa) oraz stosując tak zwaną immunoterapię, czyli odczulanie poprzez kontakt z niewielkimi, kontrolowanymi dawkami alergenu.
W przypadku uczulenia na komary, odczulanie standardową szczepionką swoistą, zawierającą wyciąg z całych owadów, zapobiega ciężkim odczynom, ale w przypadku lżejszej alergii nie do końca się sprawdza. Jak komentuje Anna Zawadzka-Krajewska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (Pediatria po Dyplomie, 2015/04), preparat ten zawiera bowiem – oprócz alergenów pochodzących ze śliny komara także białka, które w ślinie tej nie znajdują się w naturze. Może to być przyczyną dodatkowych reakcji alergicznych.
Jeśli chodzi o profilaktykę, zalecane jest ograniczone przebywanie w miejscach występowania komarów, a także stosowanie odzieży ochronnej oraz preparatów odstraszających owady (tzw. repelentów), takich jak permetryna, 10 proc. DEET lub ikarydyna. Dodatkowo profilaktycznie (a także w procesie leczenia objawowego) należy przyjmować leki przeciwhistaminowe II generacji, które łagodzą ewentualne odczyny. Do tej grupy zalicza się takie substancje, jak cetyryzyna, loratadyna, feksofenadyna, desloratadyna, lewocetyryzyna, rupatadyna i bilastyna.
W przypadku cięższych odczynów zaleca się używanie kremów sterydowych, a w najpoważniejszych przypadkach – glikokortykosteroidów doustnych, działających ogólnoustrojowo.
