Czy można mieć uczulenie na wodę?
Uczulenie na wodę jest dolegliwością niezwykle rzadką, lecz wyjątkowo dotkliwą dla pacjenta i trudną w leczeniu. Schorzenie to opisywane jest w nomenklaturze medycznej jako pokrzywka wodna (łac.: aquagenic urticaria).
Jego przyczyny oraz patomechanizm nie są znane, nie jest nawet pewne, czy powinno być traktowane w kategoriach alergii. Naukowcom brakuje materiału do wiarygodnych badań, a to ze względu na niewielką liczbę zdiagnozowanych przypadków - szacuje się, że z uczuleniem na wodę zmaga się zaledwie kilkadziesiąt osób na całym świecie.
Na podstawie obserwacji czynionych od lat sześćdziesiątych XX wieku wiadomo z dużą dozą prawdopodobieństwa, że:
● Aquagenic urticaria jest reakcją na wodę jako taką, a więc substancje chemiczną określaną wzorem H2O, niezależnie od źródła jej pochodzenia. Może to być woda z butelki, kranu, jeziora, a nawet pot czy łzy;
● Uczulenia nie wywołuje kontakt z płynami ustrojowymi ani cieczami przyjmowanymi drogą pokarmową, a jedynie fizyczna styczność z ciałem. Wiele wskazuje, że niepożądana reakcja następuje bezpośrednio w warstwie rogowej skóry.
Objawy uczulenia na wodę pozwalają zakwalifikować ją do grona pokrzywek fizycznych, charakteryzujących się występowaniem różnego typu bąbli na ciele.
W tym przypadku do typowych symptomów należą:
● pęcherzyki na rumieniowym tle, wypełnione treścią surowiczą, pojawiające się około 30 minut po kontakcie z wodą.
● świąd, pieczenie, bolesność
Możliwe jest też pojawienie się innych wykwitów skórnych, a także objawów ogólnoustrojowych, takich jak problemy z oddychaniem, obrzęk gardła, ból głowy i oczu. Ponieważ reakcję uczuleniową wywołuje nawet pot dobywający się z gruczołów własnego ciała, schorzenie to ma przewlekły i niezwykle dojmujący charakter.
Życie nielicznych pacjentów zmagających się z tym problemem opisywane jest w kategoriach nieustannej udręki. W procesie leczenia stosowane są zazwyczaj tzw. leki przeciwhistaminowe, typowe dla terapii antyalergicznych.
Naukowcy nie są jednak pewni, czy hormon znany histaminą bierze udział we wszystkich reakcjach określanych mianem Aquagenic urticaria, dlatego też ocena skuteczności działania tych środków farmakologicznych jest niepewna. Zwłaszcza, że często są one przyjmowane z innymi preparatami, w tym m.in. sterydami.
Co niezwykle ważne, Aquagenic urticaria nie należy mylić z uczuleniem na pierwiastki, związki chemiczne oraz drobnoustroje znajdujące się w składzie wody, w tym chlor, metale ciężkie, różnego typu zanieczyszczenia. Reakcje tego typu zdarzają się zdecydowanie częściej, zazwyczaj jednak są incydentalne i ściśle związane z okolicznościami.
Reklama
Uczulenie na wodę z jeziora
Wysypka po kąpieli w jeziorze powodowana może być przez takie czynniki, jak:
- zanieczyszczenia przemysłowe przedostające się wody bezpośrednio lub pośrednio przez glebę;
- nawozy sztuczne z pól okalających akwen;
- pyłki traw, krzewów i drzew.
Reakcje na kontakt z tego typu alergenami są zróżnicowane. Część z nich powoduje wysypkę kontaktową (zwłaszcza toksyczne substancje chemiczne), część natomiast objawy takie, jak katar sienny czy napady astmatycznego kaszlu (pyłki roślinne).
Czy typowa wysypka na nogach po kąpieli w jeziorze może oznaczać alergię na wodę (H2O)? Jeśli wypryski pojawiły się jednorazowo lub występują częściej, ale wyłącznie w określonych okolicznościach, z ogromną dozą prawdopodobieństwa można wykluczyć Aquagenic urticaria.
Reklama
Uczulenie na wodę morską
Podobnie rzecz wygląda w przypadku dolegliwości potocznie określanych jako uczulenie na wodę morską. Najczęściej są to różnego rodzaju pokrzywki lub wysypki, także i w tym przypadku nie mające żadnego związku z Aquagenic urticaria.
Ich przyczyną są zanieczyszczenia obecne w morzu, pochodzące z rzek, gleb, portów, statków, nadmorskich zakładów przemysłowych, a także sinice i inne drobnoustroje bytujące w tego typu akwenach.
Sinice, które są zaliczane do bakterii, i których nie należy mylić z glonami, wytwarzają szkodliwe dla człowieka toksyny (hepatotoksyny, cytotoksyny, dermatotoksyny, neurotoksyny). Do zatrucia nimi może dojść przez skórę, a także drogą pokarmową (po nabraniu zainfekowanej wody w usta).
Do typowych reakcji organizmu na kontakt z sinicami należą:
- wysypki i rumienie;
- świąd skóry;
- gorączka i osłabienie;
- bóle mięśni i kości, dreszcze;
- bóle głowy i brzucha;
- nudności, zawroty głowy;
Reklama
Uczulenie na wodę z kranu
Alergia na wodę z kranu także może być związana z obecnością sinic, dzieje się tak jednak sporadycznie, w szczególności na terenach wiejskich, gdzie dominują lokalne źródła wody i słabo oczyszczane sieci wodociągowe.
W wielu przypadkach to, co mylnie odczytywane jest jako uczulenie od wody z kranu, w rzeczywistości jest reakcją (przeważnie skórną) na składniki używanych środków higienicznych, używanych do mycia się lub prania. Mogą to być silne detergenty, takie jak SLS, a także konserwanty, sztuczne barwniki i inne substancje chemiczne.
Osobną kategorię stanowi uczulenie na chlor (Cl), a więc pierwiastek używany przez zakłady komunalne do oczyszczania wody z zanieczyszczeń i drobnoustrojów.
Reklama
Uczulenie na wodę z chlorem
Uczulenie na wodę z chlorem w obecnych czasach występuje stosunkowo rzadko, a to ze względu na śladową zawartość tego pierwiastka w tak zwanej kranówce. Jeżeli już, łatwiej o niepożądaną reakcję po wizycie na basenie, gdzie Cl używany jest w większych stężeniach. Należy przy tym pamiętać, że chlor nie jest typowym alergenem – zachodzące reakcje nie są zależne od przeciwciał klasy IgE, nie mają zatem charakteru alergicznego.
Typowe objawy uczulenia na chlor w wodzie, to:
- wysypka skórna;
- świąd, pieczenie;
- wysuszenie skóry;
- łuszczenie się naskórka;
- podrażnienie błon śluzowych gardła i nosa;
- podrażnienie oczu, łzawienie;
- ból brzucha, nudności;
