Urografia - co to jest?
Urografia jest jednym z podstawowych badań diagnozujących schorzenia nerek i układu moczowego. Jest to badanie radiologiczne, wykorzustujące promienie rentgenowskie, które wymaga podania pacjentowi dożylnego środka kontrastowego.
Obecnie badanie urograficzne wykonuje się coraz rzadziej, ponieważ urografia jest zastępowana tomografią komputerową lub rezonansem magnetycznym.
Urografia ma bardzo szerokie zastosowanie. Pokazuje m.in.:
- wielkość, kształt i położenie nerek,
- czy prawidłowy jest układ miedniczkowo-kielichowy,
- kamienie w układzie kielichowo-miedniczkowym lub w drogach moczowych,
- torbiele i guzy nowotworowe,
- ropnie,
- krwiaki,
- tętniaki aorty brzusznej,
- przerost prostaty (pokazuje, jak bardzo mocz zalega w pęcherzu moczowym),
- zaburzenia w dopływie i odpływie krwi z nerki (przy chorobie tętnic nerkowych i zakrzepach żyły nerkowej).
Reklama
Wskazania do badania urograficznego
Kto powinien wykonać urografię? Badanie urograficzne wykonuje się przede wszystkim u pacjentów z podejrzeniem schorzeń układu moczowego oraz pacjentów z wrodzonymi wadami układu moczowego.
Wskazaniem mogą być także niepokojące objawy występujące u pacjenta, jak: problemy z oddawaniem moczu, uczucie pieczenia w trakcie mikacji czy bóle w podbrzuszu. Urografia pozwala także potwierdzić, że u pacjenta doszło do:
- powstania złogów w drogach układu moczowego,
- poszerzenie lub zwężenie dróg moczowych,
- przeszkód w swobodnym przepływie moczu,
- powstania urazów w okolicach narządów wchodzących w skład układu moczowego, gdy mocz wycieka poza drogi moczowe,
- powstania uchyłków ściany pęcherza moczowego,
- wad nerek, nieprawidłowego ich położenie, a nawet ich braku.
Reklama
Urografia - przygotowanie do badania
Żeby badanie urograficzne było wiarygodne pacjent musi się przestrzegać ściśle określonych zasad. Jak przygotować się do urografii? Odpowiednie przygotowanie obejmuje odpowiednią dietę, ograniczenie używek oraz wypróżnienie.
Kluczowa jest dieta płynna, która jest jednocześnie lekkostrawna. Dwa dni przed badaniem dieta powinna składać się z produktów lekkostrawnych, najlepiej, jeśli jest półpłynna i nie zawiera owoców, warzyw, słodyczy i ciemnego pieczywa. Ciężkostrawne pokarmy powodują bowiem powstawanie gazów, które mogą zaburzyć obraz w trakcie badania.
Dzień przed badaniem trzeba wypić środek przeczyszczający, a w dniu badania być na czczo. Nie wolno nie tylko jeść, ale także pić i palić papierosów. Tuż przed badaniem pacjent musi też opróżnić pęcherz.
Lekarz powinien wiedzieć o wszystkich lekach, które pacjent przyjmuje na stałe, ponieważ część z nich trzeba odstawić na przed badaniem (np. metforminę, którą stosuje się w leczeniu cukrzycy). Ważne są również informacje na temat ewentualnego uczulenia na środki cieniujące, skłonność do krwawień, ciąży (urografia nie jest zalecana ze względu na szkodliwe promieniowanie rentgenowskie) i karmienia piersią (zaleca się przerwanie karmienia na 2 dni).
Po badaniu pacjent może wrócić samodzielnie do domu, przed dwa dni musi jednak wypijać co najmniej 1,5 litra wody dziennie, żeby wypłukać kontrast z organizmu.
Reklama
Na czym polega urografia? Przebieg badania i wyniki
Jak wygląda samo badanie? Urografia jest badaniem rentgenowskim, przed którym podaje się pacjentowi dożylnie środek kontrastujący. Można je wykonać ambulatoryjnie i nie wymaga ono pobytu w szpitalu.
Czy urografia boli? Kontrast powoduje, że w trakcie jego podania, pacjent może odczuwać rozchodzące się po całym ciele ciepło i metaliczny smak w ustach.
Kontrast trafia do nerek i wydalany jest wraz z moczem, ale wcześniej idealnie pozwala ocenić wygląd organów wewnętrznych. W kilku odstępach czasowych od podania kontrastu wykonuje się zdjęcia rentgenowskie, najczęściej to cztery zdjęcia:
- jamy brzusznej,
- układów kielichowo-miedniczkowych nerek,
- moczowodów,
- pęcherza moczowego.
Lekarz przygotowując zdjęcia rentgenowskie wykonuje też ich stosowne opisy.
Czy do urografii trzeba się rozebrać? dlatego w trakcie badania można pozostać w podstawowych warstwach odzieży (bielizna, spodnie, spódnica, bluzka, rajstopy).
W trakcie urografii można dokładnie zbadać moczowody, ich budowę i połączenia z nerkami. Przy tej okazji lekarz najczęściej diagnozuje wady anatomiczne takie, jak np. moczowód olbrzymi czy zdwojenie moczowodu, podmiedniczkowe zwężenie moczowodu, nieprawidłowe ujście moczowodu do pęcherza moczowego, torbiele występujące w ujściu moczowodowo-pęcherzowym.
Przy badaniu pęcherza moczowego urografia pozwala wykryć różne przyczyny nawracających zapaleń dróg moczowych. W przypadku cewki moczowej urografia pokazuje, czy nie ma w niej przeszkód, które blokują regularne odpływanie moczu, takich jak: przetoki, uchyłki, zarośnięcie, zwężenia i zastawki.
Reklama
Przeciwwskazania do urografii
Nie u każdego pacjenta możliwe jest wykonanie badania. Przeciwwskazaniem do urografii jest na przykład alergia na środek kontrastujący. Badanie jest także bezużyteczne u chorych z zaburzoną czynnością nerek. U takich pacjentów środek kontrastujący nie dociera do układu moczowego i nie pozwala na diagnozę.
Promienie rentgenowskie są niebezpieczne dla kobiet w ciąży, więc z zasady urografia nie powinna być wykonywana u ciężarnych.
U pacjentów, którym podawany jest kontrast w badaniu urograficznym, może dojść do tzw. nefropatii pokontrastowej. Im więcej podanego kontrastu tym ryzyko choroby jest większe. Szacuje się, że przy niektórych badaniach z użyciem kontrastu nefropatia pokontrastowa jest trzecią co do częstości, przyczyną ostrego uszkodzenia nerek u pacjentów hospitalizowanych.
Ryzyko jest większe, gdy pacjent ma powyżej 75 lat, choruje na przewlekłą chorobę nerek, cukrzycę, ma przewlekłą niewydolność serca, anemię i hipotonię. Dlatego u chorych z grupy ryzyka wykonuje się badanie stężenia kreatyniny we krwi.
Reklama
Urografia - cena badania
Badanie urograficzne wykonuje się w centrach medycznych wyposażonych w odpowiedni sprzęt. Cena urografii uzależniona jest od tego czy jest wykonywana z konsultacją lekarską czy bez niej. Badanie można wykonać na koszt NFZ lub prywanie. Urografia prywatnie kosztuje między 200 a 400 zł.
Natomiast urografia na NFZ jest możliwa jedynie jeśli pacjent ma przepisane skierowanie. Czas oczekiwania na urografię, której koszt pokrywa NFZ, wynosi od 2 do 4 miesięcy. Sam czas oczekiwania na opis lekarski po badaniu to ok. 14 dni.
