Jak wygląda USG tarczycy?
Tarczyca jest nieparzystym gruczołem wydzielania wewnętrznego produkującym hormony odpowiedzialne m. in. za procesy metaboliczne. U człowieka zlokalizowana jest w obrębie szyi, a swym kształtem przypomina motyla, ponieważ zbudowana jest z dwóch symetrycznych płatów.
W jej sąsiedztwie umiejscowione są tzw. przytarczyce – gruczoły o ziarnistej strukturze, odpowiadające choćby za regulację gospodarki fosforanowo-wapniowej i produkcję witaminy D.
USG tarczycy obejmuje nie tylko samą tarczycę, ale również przytarczyce, dając pełny obraz aktualnego stanu gruczołów umiejscowionych w obrębie szyi. USG jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym wykorzystującym stosunkowo bezpieczne dla organizmu fale ultradźwiękowe.
Jak ono wygląda? Pacjenta układa się w pozycji leżącej, a lekarz przykłada do szyi głowicę ultrasonografu i przesuwa ją w różnych kierunkach, jednocześnie obserwując na ekranie monitora obraz badanych narządów.
Na głowicę nakłada się specjalny żel ułatwiający jej przesuwanie po skórze. Ile trwa USG tarczycy? Zwykle kilkanaście minut, choć wiele zależy od stanu gruczołu.
Jeśli lekarz wykryje jakieś nieprawidłowości, badanie może trwać dłużej, ponieważ z reguły dokładnie określa on wówczas wielkość zmian, ich strukturę itp.
Co wykrywa USG tarczycy? Jakie zmiany pomaga rozpoznać? Przede wszystkim są to:
- powiększenie gruczołu,
- zmniejszenie tarczycy,
- torbiele,
- guzki i zwapnienia,
- zmiany ogniskowe,
- nieprawidłowe unaczynienie.
Jeśli badanie USG tarczycy wykrywa jakiekolwiek nieprawidłowości, lekarz może zlecić dodatkowe badania, np. laboratoryjne badania krwi określające poziom produkowanych przez tarczycę hormonów
Ponieważ prawidłowe funkcjonowanie gruczołu jest ważne dla ogólnej kondycji organizmu, warto przeprowadzić pełną i szczegółową diagnostykę, by – w razie konieczności – jak najszybciej podjąć odpowiednie leczenie.
Reklama
Przygotowanie do USG tarczycy
Jak się przygotować do badania USG tarczycy? Podobnie, jak i inne badania USG, nie wymaga ono od pacjenta żadnych szczególnych przygotowań. Jest bezbolesne, nieinwazyjne i krótko trwa, zatem można wykonać je bez żadnych uprzednich zabiegów.
Czy przed USG tarczycy można jeść? Spożywanie posiłków w dniu badania nie jest zakazane, a USG tarczycy na czczo daje takie same wyniki, jak i po jedzeniu. W związku z tym może być wykonywane o każdej porze dnia.
Jak się przygotować, by USG tarczycy przebiegło jak najsprawniej? Warto pamiętać o założeniu odpowiedniej odzieży. Tarczyca zlokalizowana jest w dolnej, przedniej części szyi, dlatego miejsce to nie powinno być niczym osłonięte.
Najlepiej jest założyć wygodne, luźne ubranie z dużym dekoltem, który umożliwi lekarzowi swobodny dostęp do dolnego odcinka szyi. Warto także zrezygnować z zakładania biżuterii, szczególnie naszyjników, łańcuszków czy długich kolczyków. Odzież wierzchnia natomiast powinna dać się wygodnie i szybko zdjąć.
Odpowiednie ubranie jest właściwie jedynym zaleceniem, jeśli chodzi o przygotowanie do USG szyi. Jeśli jednak przed nim była już prowadzona diagnostyka pod kątem zmian tarczycowych, warto również wziąć ze sobą wyniki wykonanych badań (np. badań krwi). Mogą one naprowadzić lekarza na wykrycie konkretnych zmian i wraz z wynikiem USG dać pełniejszy obraz kliniczny.
Reklama
Wyniki USG tarczycy
Prawidłowa objętość tarczycy wynosi średnio 18 ml u kobiet i 25 ml u mężczyzn. Wynik powyżej tej normy wskazuje najczęściej na rozwój tzw. wola tarczycy, do którego dochodzi w wyniku nadmiernie wzmożonej produkcji hormonu TSH przez przysadkę mózgową. Pomniejszona tarczyca natomiast może niekiedy wskazywać na obecność choroby autoimmunologicznej.
Wyniki USG tarczycy z reguły są dawane pacjentowi w formie zdjęć z załączonym opisem. Obejmuje on nie tylko wielkość badanego gruczołu, ale też jego kształt i strukturę.
Prawidłowy miąższ gruczołu to tak zwany miąższ normoechogeniczny, czyli strukturalnie jednorodny. Niejednorodność zwykle wskazuje na zmiany patologiczne, które nie zawsze mogą być jednoznacznie rozpoznane podczas samego USG.
Jeśli w opisie znajduje się informacja o obszarze bezechowym, jest to najczęściej oznaka obecności płynu w gruczole. Płyn najczęściej świadczy o powstaniu cysty lub torbieli. Z reguły zmiany takie mają postać łagodną i nie są powodem do niepokoju.
Opis USG tarczycy niekiedy zawiera też informację o zwapnieniach. Wyróżnia się wśród nich mikro- i makrozwapnienia. Czasem towarzyszą one innym zmianom, a czasem występują niezależnie od nich.
Gruczoł tarczycowy jest narażony także na powstawanie guzków. Guzki mogą mieć niekiedy charakter nowotworowy, jednak obecne są także przy wolu guzkowym. Warto pamiętać, że interpretacji wyników USG tarczycy zawsze powinien dokonywać lekarz.
Pacjent – interpretując wynik samodzielnie, a przy tym nie posiadając fachowej wiedzy i doświadczenia – może niepotrzebnie się wystraszyć lub – przeciwnie – zlekceważyć poważne nieprawidłowości.
Reklama
USG tarczycy a rak
Zwykle nie można jednoznacznie stwierdzić, czy zmiana unaoczniona w obrazie USG jest złośliwa. Są jednak elementy, które sugerują toczący się w obrębie tarczycy złośliwy proces nowotworowy. Jedną z cech na to wskazujących jest tak zwana hipoechogeniczność gruczołu. Około 2/3 zmian złośliwych ma właśnie taki charakter.
Ważnym wskaźnikiem jest także obecność mikrozwapnień o średnicy mniejszej niż 2 mm. W 75 procentach przypadków towarzyszą one rakowi brodawkowatemu i rakowi rdzeniastemu. USG tarczycy świadczące o obecności nowotworu zawsze jest podstawą do przeprowadzenia bardziej szczegółowej diagnostyki, czego nigdy nie można lekceważyć.
Oprócz tych dwu nowotworów w badaniu mogą być widoczne zmiany wskazujące na raka anaplastycznego tarczycy. Obraz USG jest zbyt mało dokładny, by od razu zdiagnozować także ten konkretny rodzaj, jednak świadczyć o nim może szybki wzrost zmiany zauważalny w badaniu powtórnym.
Na złośliwość guza może wskazywać obraz naciekania sąsiadujących z nim struktur oraz uwidocznienie przerzutów w węzłach chłonnych. Ostatecznego rozpoznania dokonuje się na podstawie wyniku biopsji celowanej, wykonywanej pod kontrolą USG.
Jak już zostało powiedziane, nie wszystkie zmiany tarczycy wskazują na nowotwór, spośród tych widocznych w USG. Guzki tarczycy mogą mieć postać łagodną, jednak zawsze po wykryciu jakichkolwiek zmian trzeba postępować zgodnie z zaleceniami lekarza i poszerzyć diagnostykę lub rozpocząć odpowiednie leczenie, w zależności od tego, co postanowi specjalista.
Reklama
USG tarczycy w ciąży
Ciąża wywiera dość duży wpływa na pracę gruczołu tarczowego. Sam gruczoł podczas ciąży często powiększa się (niekiedy nawet o 40 %), a produkcja hormonów również może być znacząco zachwiana. W pierwszym trymestrze wydzielanie TSH zmniejsza się wraz ze wzrostem produkcji hormonu hCG. Stan ten przypomina nieco nadczynność tarczycy.
Określenie poziomu TSH w pierwszym trymestrze jest jednym z laboratoryjnych badań wykonywanych rutynowo. Jeśli jego wynik budzi wątpliwości, lekarz może zlecić wykonanie poszerzonej diagnostyki, w tym np. ultrasonografię gruczołu.
USG tarczycy w ciąży jest badaniem bezpiecznym i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ani matki, ani rozwijającego się płodu. W momencie, w którym nie zaleca się wykonywania jakichkolwiek badań radiologicznych, jest ono najlepszą obrazową metodą diagnostyczną, której należy się poddać, jeśli tylko zaleci ją lekarz prowadzący.
Diagnostyka tarczycy w ciąży zlecana bywa np. przy podejrzeniu:
- niedoczynności gruczołu,
- jego nadczynności,
- choroby Gravesa-Basedowa,
- choroby Hashimoto.
Reklama
USG tarczycy u dziecka
Często podstawą do wykonania ultrasonografii tarczycy u dzieci są niepokojące wyniki laboratoryjnych badań krwi, w tym określających poziom hormonów: TSH, T3 i T4 oraz poziomu przeciwciał: anty-TPO i anty-TG.
Wskazaniami do wykonania USG tarczycy u dziecka mogą być też:
- przypadki chorób gruczołu w bliskiej rodzinie,
- objawy niedoczynności tarczycy, takie jak: wzrost masy ciała, przewlekłe zaparcia, częsta senność i apatia, nadmierne przesuszanie się skóry czy opóźnione dojrzewanie,
- objawy nadczynności, takie jak: spadek masy ciała, nadpobudliwość, przyspieszona praca serca,
- widoczne powiększenie tarczycy,
- nadmierne wypadanie włosów.
Przebieg badania u dzieci jest dokładnie taki sam, jak u pacjentów dorosłych. Ponieważ fale ultradźwiękowe wykorzystywane przez ultrasonograf są bezpieczne dla ludzkiego organizmu, metoda ta może być stosowana bez obaw nawet u najmłodszych pacjentów. Badanie jest nieinwazyjne i bezbolesne, a można dzięki niemu uniknąć poważnych problemów zdrowotnych.
Hormony produkowane przez tarczycę są niezwykle ważne, szczególnie dla rozwijającego się dopiero i wzrastającego organizmu dziecięcego. Dlatego zawsze należy przeprowadzić diagnostykę zaleconą przez lekarza, a w razie konieczności również rozpocząć zalecone przez niego leczenie.
Wczesne rozpoznanie i szybkie podjęcie leczenia takich schorzeń, jak np. choroba Hashimoto u dziecka pozwala na systematyczną kontrolę stanu zdrowia i zmniejszenie wpływu chorób na ogólny rozwój organizmu.
Reklama
Cena USG tarczycy
Ile kosztuje USG tarczycy wykonane prywatnie? Koszt oscyluje w granicach 100-150 zł. Cena waha się w zależności od miasta, placówki oraz lekarza wykonującego badanie.
Czy można wykonać bezpłatne USG tarczycy? NFZ refunduje badanie, ale wyłącznie w przypadku, gdy pacjent posiada skierowanie od specjalisty endokrynologa. Skierowania takiego nie może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.
Ponieważ cena USG tarczycy wykonywanego prywatnie nie jest bardzo wysoka, wielu pacjentów decyduje się na takie rozwiązanie, gdyż często czas oczekiwania jest krótszy niż w przypadku badania refundowanego. Ponadto na badanie prywatne nie jest potrzebne skierowanie od lekarza.
Należy jednak pamiętać, że nawet po wykonaniu prywatnego badania bez skierowania, jego wyniki trzeba pokazać lekarzowi, by na ich podstawie postawił diagnozę lub skierował pacjenta na rozszerzoną diagnostykę gruczołu.
