Uszkodzenie łąkotki
Uszkodzona łąkotka to jeden z najczęstszych urazów w obrębie stawu kolanowego, co wprost związane jest z budową i sposobem funkcjonowania tej części ciała. Łąkotki są delikatnymi, ruchomymi chrząstkami, występującymi parzyście i ulokowanymi pomiędzy powierzchniami stawowymi. Kształtem przypominają półksiężyce.
Łąkotki:
- spełniają funkcję amortyzacyjną,
- zapewniają równomierny rozkład obciążeń,
- chronią zakończenia kości piszczelowej i udowej.
Podczas zginania nogi, przesuwają się w tył, w czasie zaś wyprostu – w przód. Natomiast w związku z ruchem rotacyjnym kolana, każda z dwóch łąkotek przemieszcza się w przeciwległą stronę. Mechanizm ten zapewnia płynność działania kończyn dolnych, generuje jednak duże ryzyko kontuzji.
Reklama
Przyczyny uszkodzenia łąkotki w kolanie
Uszkodzenie łąkotki w kolanie zazwyczaj jest efektem zaklinowania się tych struktur. Typowe tego przyczyny to:
- nie nadążenie łąkotek za wykonywanym ruchem nogi;
- gwałtowny skręt i jednoczesne zgięcie stawu;
- mechaniczny uraz kolana w wyniku uderzenia;
- zaawansowane zwyrodnienia stawów.
Na kontuzję w szczególności narażone są osoby czynnie uprawiające dyscypliny sportowe, takie jak: piłka nożna, koszykówka, siatkówka, hokej czy narciarstwo, których istotą jest wykonywanie szybkich, gwałtownych i nieregularnych ruchów o przeciwstawnych wektorach.
Drugą grupę ryzyka stanowią osoby starsze, u których do uszkodzenia łąkotki w kolanie może dojść nawet w czasie codziennych czynności, takich jak wstawanie z łóżka czy wchodzenie po schodach.
Reklama
Uszkodzenie łąkotki: objawy
Praktyka kliniczna wskazuje, że częściej dochodzi do uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej, rzadziej zaś – bocznej. Efektem kontuzji jest zablokowanie lub ograniczenie ruchomości w stawie kolanowym. W czasie aktywności fizycznej z kolana dochodzić mogą różnego typu trzaski i chrobotania. Wskutek urazu gromadzi się też płyn w stawie, czego zewnętrzną manifestacją jest widoczny obrzęk.
Należy pamiętać, że objawy uszkodzonej łąkotki nie zawsze mają charakter izolowany, kontuzja pociągnąć może za sobą takie inne problemy zdrowotne, jak:
- urazy pozostałych struktur kolana: więzadeł, a także chrząstek oraz torebek stawowych;
- postępujące zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego.
Reklama
Czy uszkodzona łąkotka boli?
Zazwyczaj tak, zwłaszcza w czasie wzmożonej aktywności fizycznej lub bezpośrednio po. Bolesność odczuwana jest zwłaszcza w sytuacji gdy:
- kolano jest obciążone i jednocześnie wykonuje skręt,
- kolano jest dynamicznie zginane i prostowane.
Nasilenie dolegliwości bólowych jest zróżnicowane, zależy od typu urazu, jego zaawansowania oraz ewentualnego występowania innych dolegliwości, a także – indywidualnego progu tolerancji.
Ból odczuwany może być w różnych miejscach, w tym w części przyśrodkowej lub bocznej kolana, rzadziej z tyłu.
Reklama
Czy można chodzić z uszkodzoną łąkotką?
Teoretycznie tak, aczkolwiek należy się liczyć z tym, że zblokowane łąkotki uniemożliwiać będą pełną płynność ruchu, a doświadczany ból stanowić może istotny dyskomfort. Pamiętać też trzeba, że chodzenie z uszkodzoną łąkotką, bez poddania się terapii, w prosty sposób może prowadzić do dalszych uszkodzeń stawu kolanowego.
Potencjał łąkotki do samodzielnej regeneracji jest niewielki i ogranicza się jedynie do jej zewnętrznych, lepiej unaczynionych krańców. Dlatego pacjentom zmagającym się z tego typu kontuzją zdecydowanie zaleca się wizytę u lekarza i podjęcie leczenia – zachowawczego bądź operacyjnego.
Reklama
Uszkodzenie łąkotki: badanie rezonansem
Leczenie uszkodzonej łąkotki poprzedzone powinno być szczegółowym badaniem. Diagnostyka obejmuje w tym przypadku:
- Wywiad lekarski;
- Badanie ortopedyczne, w tym m.in. sprawdzanie reakcji na ucisk szpary stawowej oraz ocenę ruchomości stawu i wielkości obrzęku;
- Wykonanie tzw. testów łąkotkowych, takich jak:
● test McMurray’a, (prowokacyjny test zgięciowo-rotacyjny),
● test Apleya (dystrakcyjno-kompresyjny),
● test Bragarda;
- Badanie uszkodzonej łąkotki rezonansem magnetycznym lub za pomocą aparatu rentgenowskiego;
- Badanie artroskopowe – zdecydowanie najdokładniejsze, jednak ze względu na inwazyjny charakter przeprowadzane głównie w sytuacji podejrzenia poważniejszych urazów kwalifikujących się do operacji.
Reklama
Uszkodzenie łąkotki: leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze uszkodzonej łąkotki obejmuje takie działania, jak:
- fizjoterapia – rehabilitacja uszkodzonej łąkotki ma na celu przywrócenie właściwego zakresu ruchomości i zniesienie dolegliwości bólowych;
- farmakoterapia, w celu łagodzenia bólu i obrzęku;
- odpoczynek i odciążenie kolana, tak by zapewnić tkankom czas na regenerację.
Należy pamiętać, że leczenie zachowawcze stosuje się relatywnie rzadko, jedynie w przypadku pomyślnych rokowań odnośnie możliwości autoregeneracji chrząstki.
Kryteriami kwalifikującymi pacjenta do terapii niezabiegowej są:
- uraz jedynie zewnętrznej, ukrwionej strefy łąkotki;
- szczelina pęknięcia łąkotki nie przekraczająca 5 milimetrów;
- zachowana stabilność łąkotek.
Uszkodzenie łąkotki: czy konieczna jest operacja?
Czy konieczna jest operacja uszkodzonej łąkotki w każdej innej sytuacji? Jeśli terapia ma zapobiegać dalszym uszkodzeniom stawu, zabieg może być koniecznością. Współcześnie większość operacji kolana przeprowadza się techniką artroskopową, która jest mało inwazyjna i zapewnia względnie szybki powrót do sprawności.
Wśród dostępnych i powszechnie stosowanych zabiegów wymienić można takie procedury, jak:
- meniscektomia– jest to całkowite lub częściowe usunięcie łąkotki. W miarę możliwości specjaliści wolą unikać tego typu operacji, z uwagi na duże ryzyko wystąpienia lub nasilenia późniejszych zmian zwyrodnieniowych;
- zszycie łąkotki –wykonuje się w tych przypadkach, gdy uszkodzenie jest pionowe i podłużne, a także – gdy istnieje potencjał do regeneracji chrząstki. Stosowane są trzy rodzaje zabiegów: outside-in, inside-outoraz all-inside;
- przeszczep od innego dawcy bądź z własnego więzadła rzepki i ścięgna mięśnia czworogłowego;
- proteza łąkotki wykonana kolagenu i włóknika.
Dwa ostatnie z wymienionych są zabiegami odtwórczymi, stosowanymi po uprzedniej całkowitej meniscektomii.
