Czym są wahania nastroju?
Nastrój to stan psychiczny który utrzymuje się u konkretnej osoby przez określony czas. Nastrój określa również wrażenia, jakie ma dana osoba, znajdująca się w danym miejscu i w określonym czasie.
Wahania nastroju to intensywnie i szybko zmieniające się emocje, w większości przypadków bez konkretnej przyczyny. Wahanie nastroju dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn.
Jakie są możliwe przyczyny wahań nastroju? Oto najważniejsze:
- menopauza u kobiet,
- okres dojrzewania,
- stany przedmiesiączkowe (zespół napięcia przedmiesiączkowego),
- ciąża,
- demencja, czyli starcze otępienie, które charakteryzuje się spadkiem poznawczych funkcji mózgu,
- urazy głowy, które dodatkowo wywołują zaburzenia uwagi i niższy poziom koncentracji,
- stres,
- przyjmowanie określonych leków,
- osobowość bordeline, czyli choroba, która charakteryzuje się skrajnymi emocjami,
- depresja, choroba, która wywołuje patologiczne zmiany nastroju,
- choroba afektywna dwubiegunowa, nieumiejętność dostosowania nastroju do sytuacji i skłonności do niebezpiecznych zachowań,
- choroby, na przykład niedoczynność tarczycy, Alzheimer,
- choroba alkoholowa.
Wahania nastroju to nie tylko cecha charakteru, ponieważ w nasilonych objawach są oznaką choroby.
Zaburzenia nastroju mogą pojawić się na każdym etapie życia. Jeśli są adekwatne do konkretnej sytuacji i przemijają, nie wpływając negatywnie na jakość życia to nie powinny stanowić powodu do niepokoju.
Problem występuje wtedy, gdy wahania nastroju pojawiają się bez przyczyny, długo się utrzymują i mają tendencję do powracania. W takich sytuacjach wskazana jest konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna.
Główne objawy wahania nastroju to:
- płaczliwość,
- częste wybuchy gniewu,
- uczucie smutku,
- nadmierna wrażliwość,
- uczucie napięcia i niepokoju,
- huśtawka nastroju.
Reklama
Stabilizator nastroju, czyli jak działa lek normotymiczny
Stabilizator nastroju to określenie leku z grupy psychotropowych, który wykorzystywany jest w leczeniu chorób psychicznych (zaburzenia borderline oraz choroba afektywna dwubiegunowa). Wszystkie stabilizatory nastroju nazywane są lekami normotymicznymi.
Leki tego typu stabilizują samopoczucie i zapobiegają zmianom nastroju. Jak działa lek normotymiczny? Osoba, która przyjmuje stabilizatory nastroju nie odczuwa huśtawki nastrojów, nie wykazuje zbytniej pobudliwości ani euforii.
Leki zapobiegają stanom depresyjnym i maniakalnym. Pierwsze efekty ich działania pojawiają się po kilku tygodniach, dlatego lekarze zalecają dużą cierpliwość w pierwszym okresie.
Stabilizatory nastroju dzielą się na dwa rodzaje:
- leki pierwszej generacji do których należą - lit, kwas walproinowy i karbamazepina,
- leki drugiej generacji, czyli lamotrygina, klozapina, risperidion, olanzapina, kwetiapina i aripriprazol.
Większość tych leków jest dostępna tylko na receptę. W aptekach można także kupić stabilizatory nastroju bez recepty. Większość z nich bazuje na składnikach pochodzenia naturalnego, głównie na ekstraktach roślinnych.
Reklama
Leki na poprawę nastroju
Lek poprawiający nastrój pozwala odprężyć się i zrelaksować, złagodzić uczucie napięcia nerwowego i uspokoić. Jego działanie polega także na łagodzenie objawów stresu i korzystnie wpływa nie tylko na samopoczucie psychiczne, ale również i fizyczne.
Skuteczne działanie wykazują leki na poprawę nastroju na receptę. To dość silne i specjalistyczne środki, zlecane tylko przez lekarza psychiatrę. Do takich należy m.in. takie substancje, jak: fluoksetyna, sertralina, dezypramina czy ketamina.
Niektóre tabletki na poprawę nastroju są także dostępne bez recepty. Te leki zawierają głównie komponenty ziołowe i tym samym nie są przeznaczone do leczenia poważnych i zaawansowanych chorób.
Lekarstwa występują nie tylko w formie tabletek, ale także w postaci kropli, ziół czy kapsułek. Przeznaczone są do łagodzenia wahań nastrojów z łagodnymi objawami lub wspomagania leczenia typowo farmakologicznego.
Skład leków bez recepty może być także dodatkowo uzupełniony o witaminy na poprawę nastroju, przede wszystkim z grupy B (B2, B6 i B12).
Reklama
Zioła na dobry nastrój
Suplementy na poprawę nastroju występują często w postaci ziół. W przejściowych stanach wyczerpania fizycznego i wahań nastroju warto sięgnąć po zioła na dobry nastrój. Do takich należą:
- melisa – poprawia odporność na stres, zmniejsza napięcie i wzmacnia odporność na stres, pomaga na bezsenność;
- chmiel – tłumi napięcie i uczucie niepokoju;
- szafran – działa antydepresyjnie;
- dziurawiec zwyczajny – powoduje wzrost serotoniny, poprawia nastrój i łagodzi objawy nerwicy;
- kozłek lekarski (waleriana) – uspokaja i łagodzi poziom lęku;
- lawenda, a konkretnie inhalacje z jej olejku – obniżają napięcie, odczuwanie lęku i wspomagają zasypianie.
Zioła na uspokojenie i poprawę nastroju występują w postaci tabletek, herbatek, naparów lub syropów. Przy braku pozytywnego działania należy udać się do lekarza psychiatry na konsultację i wprowadzenie leczenia farmakologicznego.
Reklama
Wahania nastroju u mężczyzn
Huśtawki nastroju zazwyczaj kojarzone są ze stanem emocjonalnym kobiet i ich rozchwianiem. Nie jest do końca prawdą. Coraz częściej pojawiają się wahania nastroju u mężczyzn.
Ogromną rolę odgrywa w tych przypadkach wpływ testosteronu, hormonu wytwarzanego przez jądra, który odpowiada za cechy męskie i jest niezbędny do funkcjonowania organizmu.
Poziom testosteronu zmienia się z wiekiem mężczyzny i z trybem życia, jaki prowadzi. Często poziom tego hormonu zmienia się także z określoną częścią dnia.
Częste zmiany nastrojów u mężczyzn mają związek z porami dnia. Rano poziom testosteronu jest największy, dlatego też mężczyzna jest pełen energii, zadowolenia i pozytywnego nastawienia do życia.
Z upływem dnia testosteron obniża się i spada u mężczyzny poziom energii, pojawia się uczucie zmęczenia, rozdrażnienia i spadek cierpliwości. Dodatkowo zbyt niski testosteron wywołuje smutek, frustrację, kiepskie samopoczucie, a w niektórych sytuacjach nieuzasadniony gniew.
Jak sobie radzić z wahaniami nastroju? Warto zasięgnąć opinii lekarza i zbadać poziom hormonów. Lekarz w razie potrzeby zleca przyjmowanie określonych leków lub zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej.
W niektórych przypadkach pozytywnie skutki wywołuje psychoterapia. Warto również zmienić tryb życia i nawyki żywieniowe.
Reklama
Wahania nastroju w ciąży
Ciąża to szczególny czas dla każdej kobiety. W jej organizmie zachodzą zmiany hormonalne, które powodują silne wahania nastroju. Zwiększa się stężenie progesteronu, produkcja estrogenów i prolaktyny.
W ciele kobiety zachodzą nie tylko zmiany fizyczne, ale także zmiany w psychice. Wahania nastroju w ciąży często określane są jako „humory ciążowe”. Pojawiają się emocjonalne huśtawki – od euforii i uczucia radości do stanów złości, gniewu i przygnębienia.
Wahania nastroju w ciąży w zależności od trymestru:
- 1 trymestr – niepokój co do samego bycia w ciąży i obawa o stan zdrowia mamy i dziecka. Pojawiają się chwilowe załamania i napady płaczu;
- 2 trymestr – odczuwanie radości i szczęścia na przemian z niepewnością i strachem, co do nowej sytuacji. Kobieta zaczyna odczuwać ruchy dziecka i jest już spokojna o ciążę. Pojawiają się jednak wątpliwości, co atrakcyjności dla partnera i niepewność, czy można na niego liczyć;
- 3 trymestr – obawa przed zbliżającymi się codziennymi obowiązkami mamy i koniecznością opieki nad dzieckiem. Narasta uczucie podekscytowania przed zbliżającymi się narodzinami dziecka i jednocześnie strach przed porodem.
Reklama
Wahania nastroju podczas okresu
Wahania nastroju u kobiet pojawiają się już przed okresem, kiedy rozpoczyna się zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
Kobieta odczuwa bóle brzucha, głowy, bolesność piersi, ale ogromna huśtawka rozpoczyna się w psychice. Wahania nastroju przed okresem wywołują następujące emocje:
- rozdrażnienie,
- nadwrażliwość,
- przygnębienie,
- niemoc,
- brak wiary w siebie,
- niezadowolenie.
Czas przed miesiączką to reakcja organizmu na gwałtowne zmiany stężeń hormonów. Spada poziom progesteronu i estradiolu. Im mniej tych hormonów, tym gorsze samopoczucie.
Wahania nastroju podczas okresu oznaczają na przemian euforię i drażliwość. Umysł kobiety wpada na początku w inny stan, nasila się stres, smutek i płacz.
Przykre objawy znikają w fazie krwawienia miesiączkowego. Estrogen uwalnia endorfiny i przychodzi poprawa nastroju. Wahania nastroju po okresie stopniowo ustępują.
