Czym jest wodorowy test oddechowy?
Wodorowy test oddechowy (WTO lub HBT od angielskiego hydrogen breath tests) jest jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych stosowanych w badaniu czynnościowych i organicznych dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Wykorzystywany jest przede wszystkim w celu uprawdopodobnienia lub wykluczenia zaburzeń gospodarki węglowodanowej, a więc trawienia i wchłaniania cukrów, takich jak na przykład nietolerancja laktozy czy nietolerancja fruktozy.
Badanie to jest całkowicie nieinwazyjne i bezbolesne, nie powoduje u pacjenta dyskomfortu. Wymaga jednak przygotowania. Pamiętać też należy o przeciwwskazaniach, a także trudnościach interpretacyjnych, będących konsekwencją nie do końca sprecyzowanych standardów wykonywania testu.
Reklama
Na czym polega test wodorowy?
Test wodorowy wykrywa obecność H2 w wydychanym powietrzu. U zdrowego człowieka gaz ten nie powinien występować w objętościach większych niż śladowe. Wodór jest produktem fermentacji węglowodanów.
W organizmie ludzkim syntezowany jest przez niektóre szczepy bakterii. Znaczne jego ilości powstają na skutek niepełnego trawienia przyjmowanych z pokarmem węglowodanów (różnego rodzaju nietolerancje) oraz w wyniku zaburzeń w składzie naturalnej mikroflory jelit, związanych z wypieraniem pożytecznych bakterii Bacteroides i Lactobacillus przez chorobotwórcze szczepy Streptococcus, Escherichia coli, Staphylococcus, Micrococcus oraz Klebsiella.
W pierwszym z wymienionych przypadków potwierdzeniem podejrzeń są dodatnie wyniki wodorowego testu oddechowego po obciążeniu laktozą, fruktozą, laktulozą, glukozą, sorbitolem, ksylitolem ksylozą lub innym wybranym cukrem. W drugim przypadku celem jest stwierdzenie tzw. zespołu przerostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO od ang.: small intestinal bacterial overgrowth syndrom). Test wodorowy SIBO przeprowadza się z wykorzystaniem laktulozy lub glukozy.
Reklama
Wyniki wodorowego testu oddechowego
Z technicznego punktu widzenia, badanie jest proste. Próbki wydychanego przez pacjenta powietrza pobiera się za pomocą specjalnej aparatury, na początek na czczo, a następnie po podaniu starannie odmierzonej porcji określonych węglowodanów (np. laktozy lub fruktozy).
Wydechu dokonuje się po uprzednim wstrzymaniu powietrza na około 15 sekund. Na przestrzeni około 3 godzin test powtarzany jest wielokrotnie w równych odstępach czasowych.
Wyniki wodorowego testu oddechowego wyrażane są w jednostce nazwanej ppm, co stanowi skrót od angielskiego zwrotu parts per milion, czyli części na milion. Za stan patologiczny zazwyczaj uważa się wskazanie przekraczające o ponad 20 ppm poziom H2 w odniesieniu do pomiaru wstępnego, wykonanego na czczo.
Należy przy tym pamiętać, że pierwszy test, wykonany przed podaniem roztworu zawierającego węglowodany, powinien wskazywać wynik poniżej 10 ppm. Jeśli jest wyższy, pacjent proszony jest o przyjście na badanie innego dnia.
Uwaga: różne laboratoria stosują różne standardy i normy. Niejednorodność i niemiarodajność wyników wynika też z innych czynników – mogą się one różnić nawet w zależności od pozycji ciała, w jakiej przeprowadzony został test.
Reklama
Kiedy wykonuje się wodorowe testy oddechowe?
Wodorowe testy oddechowe wykonuje się u osób cierpiących na dolegliwości żołądkowo-jelitowe, w tym bolesności, niestrawności, wzdęcia, nudności, biegunki, zaparcia.
Wskazaniem do poddania się badaniu są w szczególności podejrzenia takich schorzeń i zaburzeń, jak:
- nietolerancja laktozy, fruktozy, sorbitolu, ksylitolu;
- zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego;
- zespół złego wchłaniania;
- zespół jelita drażliwego;
- niewydolność zewnątrzwydzielnicza trzustki;
- marskość wątroby;
- choroba uchyłkowa jelita grubego;
- częste biegunki, zaparcia i wzdęcia o nieznanej etiologii;
Jednocześnie należy pamiętać o przeciwwskazaniach, do których należą:
- dziedziczna nietolerancja fruktozy;
- hipoglikemia (niedocukrzenie) poposiłkowa;
- wykonywana na przestrzeni ostatnich 4 tygodni kolonoskopia;
- przyjmowanie antybiotyków w ostatnich 4 tygodniach;
Reklama
Test wodorowo-metanowy
Testy wodorowe stosowane są powszechnie, nie zawsze jednak przynoszą wskazania pozwalające postawić trafną diagnozę. Problemem są wyniki fałszywie ujemne będące konsekwencją m.in. przyjmowania określonych leków, a także nie uwzględnienia pełnej specyfiki mikroflory jelit.
Pamiętać bowiem należy, że część bakterii chorobotwórczych wytwarza nie wodór, lecz metan. Dlatego uchwycenie tego drugiego zwiększa czułość testu, między innymi w diagnostyce SIBO. Test wodorowo-metanowy, jak sama nazwa wskazuje, bada oba parametry w wydychanym powietrzu.
Reklama
Jak się przygotować do wodorowego testu oddechowego?
Co można jeść przed wodorowym testem oddechowym? Ogólne zalecenia są następujące:
- pacjent musi być na czczo, a przerwa w spożywaniu posiłków powinna wynosić przynajmniej 14 godzin (a więc więcej, niż w przypadku np. rutynowego badania krwi);
- w dniu poprzedzającym wykonanie testu nie należy spożywać:
o węglowodanów złożonych, znajdujących się m.in. w ziemniakach i chlebie;
o laktozy, która znajduje się w mleku, serach, kawie latte i cappuccino;
o fruktozy, stanowiącej jeden z głównych składników owoców i soków owocowych;
o błonnika pokarmowego (m.in. ciemne pieczywo, warzywa strączkowe);
o produktów wzdymających: kapusty, grochu, cebuli itd.;
- osoby palące ostatniego papierosa mogą skonsumować 12 godzin przed badaniem. To samo obostrzenie dotyczy gum do żucia;
- przed przystąpieniem do testu należy dokładnie umyć zęby, pamiętając jedynie, by zastosowana pasta nie zawierała ksylitolu.
Reklama
Cena wodorowego testu oddechowego
Cena wodorowego testu oddechowego wynosi około 200 złotych, aczkolwiek w niektórych klinikach badanie można wykonać taniej – ceny promocyjne zaczynają się od 100 zł. Koszt ten trzeba ponieść samodzielnie. Wodorowy test oddechowy na NFZ nie jest wykonywany, Fundusz nie refunduje badania.
Gdzie można zrobić wodorowy test oddechowy? Usługę tę oferuje wiele laboratoriów w całym kraju, w celu odnalezienia właściwego dla miejsca zamieszkania, a także sprawdzenia cennika, wystarczy skorzystać z internetowej wyszukiwarki. Należy pamiętać, że w wielu przypadkach istnieje możliwość wypożyczenia aparatury pomiarowej i wykonaniu badania samodzielnie w domu, z zachowaniem wyżej wymienionych obostrzeń i odpowiednio się do testu przygotowując.
