Czym jest wybity palec?
Wybity palec to potoczne określenie kontuzji fachowo określanej mianem zwichnięcia lub podwichnięcia stawu paliczkowego. Najczęściej uraz ten odnoszony jest przez osoby uprawiające sport – powstaje w wyniku silnego uderzenia wyprostowanym palcem w twardą powierzchnię lub na skutek upadku z podparciem.
Uszkodzeniu może ulec każdy ze stawów łączących paliczki, czyli poszczególne części palca, a więc:
- stawy międzypaliczkowe (dalsze oraz bliższe) stóp i dłoni;
- stawy śródręczno-paliczkowe obu kończyn.
Wybity palec jest jedną z najczęściej spotykanych kontuzji kończyn górnych i dolnych. Czy uraz jest groźny? Jak się objawia? Na czym polega jego terapia?
Reklama
Objawy wybitego palca, czyli jak sprawdzić, czy palec jest wybity
Wybicie palca polega na naciągnięciu lub uszkodzeniu więzadeł i ścięgien stabilizujących stawy paliczkowe, zapobiegających przeprostowi oraz ograniczających ruchy w bok. W przypadku poważniejszego urazu naruszona może zostać także torebka stawowa. Efektem tego jest przesunięcie się powierzchni stawowych względem siebie i przemieszczenie paliczka z pozycji prawidłowej w nieprawidłową, a także szereg dolegliwości z tym związanych.
Typowe objawy wybitego palca to przede wszystkim:
- silny ból stawu,
- rozległy obrzęk i krwiak,
- drętwienie, mrowienie danej kończyny,
- zasinienie palca, uczucie zimna w ręce,
- ograniczenie ruchomości stawów.
Reklama
Jak wygląda wybity palec?
Oprócz tego, że jest obrzęknięty i zasiniony, widoczna też może być wyraźna deformacja, czyli przesunięcie paliczków względem siebie. Należy jednak pamiętać, że w praktyce symptomy zwichnięcia stawu paliczkowego niezwykle łatwo jest pomylić z objawami poważniejszych urazów.
Wszystkie wyżej wymienione zewnętrzne manifestacje urazu równie dobrze mogą świadczyć o złamaniu któregoś z paliczków lub cięższym uszkodzeniu stawu. Jedyną możliwość postawienia poprawnej diagnozy daje wykonanie prześwietlenia rentgenowskiego i ocena zdjęcia przez lekarza ortopedę.
Reklama
Wybity palec u ręki - najczęstsze przyczyny
Wybity palec u ręki najczęściej jest efektem kontuzji sportowych, niezwykle typowych dla takich dyscyplin, jak:
- koszykówka,
- siatkówka,
- piłka ręczna.
Do podwinięcia się palców dochodzi na skutek uderzania piłki, jej niefortunnego chwytania, czy walki o nią z innymi zawodnikami. W każdej z tych dyscyplin dochodzi też regularnie do upadków. Wybicie palca często jest typowym nieumiejętnego, nieprzygotowanego, niekontrolowanego podparcia o twardy parkiet.
Reklama
Wybity palec u nogi - kiedy może dojść do takiej kontuzji?
Wybity palec u stopy to z kolei domena sportowców uprawiających piłkę nożną, bieganie, kick-boxing, karate. Zwichnięcie któregoś ze stawów paliczkowych kończyny dolnej bardzo często jest efektem niezamierzonego, niespodziewanego kopnięcia w przeszkodę – w nogę przeciwnika lub w murawę (zamiast w piłkę), w słupek bramki, w korzeń, krawężnik czy wystającą płytę chodnika etc.
Działające wówczas siły są tak duże, iż właściwej ochrony nie zapewnia nawet but. Oczywiście tego typu kontuzję nie przytrafiają się wyłącznie sportowcom. Wybicia palca zaznać może każdy. Urazy tego typu często zdarzają się na przykład dzieciom nieostrożnym w czasie zabawy, czy osobom pracującym fizycznie.
Reklama
Leczenie wybitego palca - po pierwsze spuchnięty palec trzeba obłożyć czymś chłodnym
Co robić przy wybitym palcu? Leczenie składa się z kilku etapów, wśród których wymienić można przede wszystkim takie procedury, jak:
- schłodzenie obrzękniętego stawu,
- nastawienie palca,
- unieruchomienie paliczków,
- rehabilitacja kończyny.
W pierwszej kolejności należy obkurczyć naczynia krwionośne, tak by ograniczyć rozlewanie się krwiaka. W ramach pierwszej pomocy wykorzystać można do tego celu zimną wodę, kostki lodu, czy specjalny kompres żelowy. W celu złagodzenia objawów stosowany jest również ocet lub maści zawierające substancję czynną o nazwie octanowinian glinu. Przed wizytą u lekarza dobrze jest też samodzielnie ustabilizować palec, na przykład za pomocą drewienka i bandaża. Mimo że domowe sposoby na wybity palec są skuteczne w pierwszych chwilach po urazie, nie należy odwlekać wizyty w poradni lub na pogotowiu. Nieleczona kontuzja grozi pogłębieniem i wydłużeniem czasu rehabilitacji.
Reklama
Opatrunek na wybity palec - nastawienie i usztywnienie wybitego palca
Zanim lekarz założy profesjonalny opatrunek na wybity palec, niezbędne jest wykonanie prześwietlenia RTG, a w razie konieczności nastawienie palca – zabieg, choć jest krótkotrwały, może być bolesny. W zależności od oceny sytuacji, specjalista może zaordynować unieruchomienie paliczków za pomocą opatrunku gipsowego lub będącej jego elastycznym zamiennikiem ortezy.
Usztywnienie należy nosić około 2-3 tygodni. Czas ten jest niezbędny do autoregeneracji uszkodzonych tkanek. Etap ostatni, to rehabilitacja, W przypadku względnie niegroźnego urazu, jakim jest wybicie palca, jest ona stosunkowo prosta – ogranicza się do ćwiczeń ruchowych wzmacniających mięśnie dłoni lub stopy oraz oddziaływania bodźcami fizycznymi, na przykład zimnem, wodą czy światłem (krioterapia, hydroterapia, laseroterapia).
