Wymioty - przyczyny i rodzaje. Jak je zatrzymać i co brać na złagodzenie?

Wymioty a nudności - czym są i jak je rozróżnić?

Choć nudności i wymioty są ze sobą bezpośrednio powiązanie, to jednak istnieje pomiędzy nimi zasadnicza różnica. Nudności to po prostu preludium przed wymiotami, to nieprzyjemne odczucie silnej potrzeby zwymiotowania.

Taki stan może zakończyć się wymiotami, ale nie zawsze się tak dzieje. Mogą pojawiać się również mdłości bez wymiotów albo nagłe wymioty, niepoprzedzone nudnościami.

Wymioty to gwałtowne wydalenie treści żołądkowej przez usta w konsekwencji silnych skurczów mięśni brzucha i klatki piersiowej.

W dość szczegółowy sposób fazy wymiotowania opisały specjalistki z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Anna Mokrowiecka i Ewa Małecka-Panas na łamach publikacji „Nudności i wymioty”.

Zanim dojdzie do wymiotów przez kilka minut do nawet kilku godzin można odczuwać wzmożone ślinienie się, dodatkowo praca serca i oddech przyśpieszają. Odruchy wymiotne mogą poprzedzać wymioty, ale nie pojawia się wówczas żadna wydzielina z ust.

W klasyfikacji ICD-10 wymioty pojawiają się w kilku miejscach, m.in. pod kodem R11 wraz z nudnościami, w kategorii: „objawy i cechy chorobowe układu pokarmowego i jamy brzusznej”. Kolejno, można je znaleźć w kategorii: „Inne zaburzenia u ciężarnej związane głównie z ciążą” pod nazwą: „Nadmierne wymioty w ciąży” (O21).

Stworzona została w tej klasyfikacji również kategoria F50.5 – Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi. Wskazuje się też na: wymioty po zabiegach na przewodzie pokarmowym (K91.0); K92.0 – wymioty krwawe, P54.0 – wymioty krwawe u noworodka; P78.2 – krwawe wymioty i stolce noworodków spowodowane połknięciem krwi matki; P92.0 – wymioty u noworodka.

Wymioty i nudności znaleźć można także pod numerem MD90 w klasyfikacji ICD-11. To tam zdefiniowane są w następujący sposób: „Wymioty polegają na wypchnięciu treści żołądkowej przez przełyk i na zewnątrz ust”.

Wskazane zostały tam również m.in. wymioty u noworodka (KD3C), nadmierne wymioty w ciąży (JA60), czy wymioty w przebiegu operacji układu pokarmowego (DE10).

Warto przyjrzeć się również mechanizmowi powstawania wymiotów. Odruch wymiotny jest kontrolowany przez dwa ośrodki. Jeden z nich znajduje się w rdzeniu przedłużonym, natomiast drugi w tzw. strefie chemoreceptorowej, inaczej spustowej, położonej w dnie komory IV mózgu.

Bodźce do ośrodka wymiotnego płyną z różnych źródeł, m.in. narządu przedsionkowego, narządów jamy brzusznej i klatki piersiowej, poprzez dośrodkowe włókna nerwowe, czy ośrodki korowe.

Co ciekawe, ośrodki korowe mają związek z wymiotami wywołanymi zapachami, a także wrażeniami smakowymi oraz wzrokowymi. Z kolei np. narząd przedsionkowy jest związany z wymiotami wywołanymi ruchem, np. chorobą lokomocyjną.

Reklama

Przyczyny wymiotów. Co może je powodować?

Częściowo – już na podstawie klasyfikacji ICD-10 i ICD-11 – można wytypować najczęstsze przyczyny wymiotów. Wymioty, jak i poprzedzające je nudności, to odpowiedź organizmu na bodźce fizjologiczne, ale też patologiczne.

Warto wskazać na możliwe czynniki sprzyjające wymiotom:

• choroby przewodu pokarmowego i otrzewnej – zatrucie pokarmowe, nieżyt żołądkowo-jelitowy, niedrożność jelita grubego albo cienkiego, to tylko niektóre przyczyny wymiotów wywołanych dolegliwościami układu pokarmowego. Wymioty, a także poprzedzające je nudności, mogą być również konsekwencją toczących się stanów zapalnych w jamie brzusznej, np. zapalenia wyrostka robaczkowego, zapalenia trzustki, czy zapalenia pęcherzyka żółciowego;
• leki – jak twierdzą Anna Mokrowiecka i Ewa Małecka-Panas, stosowanie leków to jedna z najczęstszych przyczyn wymiotów. Na niechlubnej liście specyfików sprzyjających wymiotom, znajdują się m.in. środki zawierające takie substancje, jak cytostatyki i leki immunosupresyjne, diuretyki, leki hormonalne, w tym doustne środki antykoncepcyjne, leki hipoglikemizujące, a także leki kardiologiczne. Zdarzyć mogą się też wymioty po antybiotyku. Symptomy pojawiają się zazwyczaj w ciągu kilku dni od rozpoczęcia kuracji tymi specyfikami. Warto wspomnieć, że leki przeciwbólowe, np. tzw. NLPZ wywołują wymioty poprzez bezpośrednie podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego;
• choroby ośrodkowego układu nerwowego – krwawienia, infekcje, guzy, zawały, prowadzą do zwiększenia ciśnienia śródczaszkowego, a jednocześnie mogą być podłożem wymiotów. Na uwagę zasługują również reakcje emocjonalne na różnego typu zapachy czy smaki, jak też np. uprzedzenie chorego do chemioterapii;
• choroby endokrynologiczne i metaboliczne – choroby tarczycy i przytarczyc, choroba Addisona, mocznica, kwasica ketonowa w przebiegu cukrzycy – wszystkim tym dolegliwościom mogą towarzyszyć wymioty;
• choroby zakaźne – wymioty mogą być wywołane z powodu zakażenia np. wirusem. Bardzo często takie stany zapalne prowadzące do wymiotów mają swoje podłoże w zakażeniu wirusowym, np. przez rotawirusy albo wirusy Norwalk. Wymioty to także konsekwencja zakażeń bakteryjnych, przykładowo, takimi bakteriami jak Salmonella, Clostridum perfringers, czy Bacillus cereus. Co ciekawe, wymioty mogą być wywołane nie tylko zakażeniem układu pokarmowego, ale występować przy chorobach zakaźnych, które nie dotyczą tej części organizmu, np. w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, czy zapalenia ucha środkowego;
• choroba nowotworowa – indywidualne predyspozycje chorego, a także potencjał emetogenny cytostatyków związany m.in. ze schematem leczenia, typem leku, drogą jego podania, to dwa podstawowe czynniki wpływające na ryzyko wystąpienia wymiotów u osób z nowotworem. Dodatkowy wpływ na wymioty u chorych może mieć również niedrożność przewodu pokarmowego wywołana rozrostem guza, zaburzeniami motoryki wywołanymi opioidami, przerzutami nowotworu do mózgu, szeregiem zaburzeń metabolicznych, jak i czynnikami związanymi z psychiką. Zdaniem A. Mokrowieckiej i E. Małeckiej-Panas, szacuje się, że wymioty psychogenne dotyczą nawet 3 na 10 pacjentów z chorobą nowotworową. Podłożem jest wówczas m.in. uprzedzenie i stereotyp związany z tym, że chemioterapia zawsze wywołuje wymioty, choć trzeba podkreślić, że problem ten nie dotyczy wszystkich pacjentów;
• ciąża – wymioty w ciąży, np. wymioty z rana mogą dotyczyć nawet 50-70 proc. ciężarnych. Są zjawiskiem naturalnym i zazwyczaj nie wskazują na żadną chorobę, czy też patologię płodu. Warto jednak pamiętać, że u około 1-2 proc. ciężarnych (dane za: Pediatria Medycyna Rodzinna 2010, 6 (4), p. 268-274), obserwuje się tzw. wymioty ciężarnych prowadzące do niebezpiecznej utraty płynów oraz elektrolitów;
• nadużycie alkoholu – toksyny znajdujące się w alkoholu sprzyjają nudnościom oraz wymiotom. Alkohol aktywuje OUN;
• wymioty pooperacyjne – na ich wystąpienie wpływ ma wiele czynników, m.in. rodzaj operacji, sposób podania leków w trakcie znieczulenia, stan zdrowia pacjenta, jego wiek i płeć. Co ciekawe, jak wskazują A. Mokrowiecka i E. Małecka-Panas, wymioty pooperacyjne dotyczą 2-3 razy częściej kobiet niż mężczyzn. Wiąże się to z wahaniami hormonalnymi pojawiającymi się w cyklu miesiączkowym. Inne czynniki ryzyka to otyłość, pojawienie się choroby lokomocyjnej w wywiadzie chorobowym, cukrzyca, mocznica, niedrożność i zwężenie odźwiernika, ból pooperacyjny, hipoksja, niedociśnienie, lęk, zaburzenia błędnikowe. Ponadto, znacznie częściej pojawiają się wymioty po narkozie niż innym rodzaju znieczulenia. Niestety, ta dolegliwość nie pozostaje bez znaczenia dla procesu zdrowienia. Następstwami wymiotów pooperacyjnych może być krwawienie z rany, rozejście się szwów, wzrost ryzyka zachłystowego zapalenia płuc, krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• długotrwałe głodzenie;
• nadużywanie witamin;
• uraz głowy – wymioty po uderzeniu w głowę mogą świadczyć o wstrząśnieniu mózgu lub innych poważnych powikłaniach po urazie. Dlatego niezbędna jest tu szybka reakcja i konsultacja u lekarza;
• udar - częstym objawem są wymioty po udarze. Inne symptomy to silny ból głowy, następnie utrata przytomności i śpiączka;
• zbyt intensywny wysiłek – w przypadku aktywności ponad siły może dojść do przerzucania się treści  żołądkowo-jelitowej, a w konsekwencji pojawienia się mdłości, odbijania, a nawet wymiotów po wysiłku;
• przegrzanie organizmu – osłabienie, bóle głowy, wzmożone pragnienie, wymioty po opalaniu to znak, że mogło dojść do przegrzania organizmu.

Oczywiście, w przypadku nadwrażliwości na konkretne pokarmy, spożyciu czegoś nieświeżego albo po przejedzeniu mogą pojawić się np. wymioty po jedzeniu związane z zatruciem pokarmowym.

Obserwowane są również wymioty na tle nerwowym, inaczej wymioty ze stresu. Spożywanie jedzenia, które może uczulać, np. truskawek może też prowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej, a w konsekwencji do wymiotów.

U niektórych kobiet rozpoznaje się wymioty podczas okresu, co jednak nie jest normalnym objawem. Symptom ten wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.

Ponadto, wymioty podczas miesiączki mogą świadczyć np. o endometriozie, choć trzeba pamiętać, że u niektórych osób taka dolegliwość nie ma związku z problemami układu rozrodczego. Niemniej, bardzo istotne jest skorzystanie ze wsparcia specjalisty.

Wymioty mogą być również objawem niepożądanym szczepienia.

Przyczyn wymiotów jest mnóstwo. Niepokój wywołać powinno częste wymiotowanie, które dobrze skonsultować z lekarzem.

Wymioty jako objaw choroby

Wymioty mogą świadczyć o chorobie, zarówno tej łatwo wyleczalnej, jak i o trudnym przebiegu. W ustaleniu przyczyny wymiotów, warto zwrócić uwagę na objawy towarzyszące.

Jeżeli wymioty występują tuż po posiłku może mieć to związek z zapaleniem trzustki, czy zapaleniem pęcherzyka żółciowego. Z kolei wymioty, którym towarzyszy biegunka, bóle mięśni, mają podłoże infekcyjne. Wirusowe wymioty kojarzone są m.in. z grypą żołądkową, czyli inaczej jelitówką, ospą.

Wymioty mogą świadczyć również o covidzie, czy anginie.

Utrata masy ciała i przewlekłe wymioty mogą wskazywać na chorobę nowotworową, a także choroby układu pokarmowego. Gdy przy okazji wymiotowania pojawiają się szumy w uszach, może to wskazywać na uszkodzenie błędnika. Natomiast ból za mostkiem i wymioty to symptomy niejednokrotnie związane z zawałem serca.

Reklama

O czym świadczy kolor i rodzaj wymiotów?

Aby określić ich przyczynę, bardzo istotne jest lepsze przyjrzenie się zwróconej treści. Charakter wymiocin może być wskazówką do rozpoznania podłoża tej dolegliwości. Oto kilka znanych typów wymiocin:

• wymioty krwią – podobnie jak wymioty fusowate mogą świadczyć o krwotoku z wrzodów żołądka albo dwunastnicy. Krew w wymiotach to również niekiedy objaw uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego, gastropatii krwotocznej, a także obecności zespołu Mallory’ego i Weissa. Wymiotowanie z krwią może wskazywać na nowotwór przełyku lub żołądka. Nierzadko wymioty z krwią to symptom krwotoku z żylaków przełyku. Tego typu dolegliwość powinna zostać skonsultowana z lekarzem. Te same przyczyny mogą być podłożem pojawienia się krwi w wymiotach u dziecka;
• wymioty fusowate – to inaczej czarne wymioty przypominające swoim wyglądem kawę sypaną. Czarne wymiotowanie to znak, że krew została strawiona przez sok żołądkowy. Ich pojawienie się wskazuje więc na obecność krwawienia z dwunastnicy albo żołądka. Wymioty na czarno to niezwykle poważny objaw, który wymaga szybkiego zgłoszenia się do lekarza;
• wymioty żółcią – to konsekwencja długotrwałego, ciągłego wymiotowania. Mogą świadczyć o  niewłaściwej motoryce jelit. Żółte wymioty to czasem symptom związany z pojawieniem się przeszkody, np. guza, w okolicach brodawki Vatera, czyli miejsca w organizmie, gdzie spotykają się przewód trzustkowy oraz przewód żółciowy wspólny. Niepokój powinny wzbudzić długo utrzymujące się żółte wymioty u dziecka, jak też i dorosłego;
• wymioty kałowe – ich obecność świadczy m.in. o przetoce żołądkowo-okrężniczej. Charakteryzują się żółto-brunatną barwą i niezwykle nieprzyjemnym zapachem. Zwykle mają dużą objętość;
• zielone wymioty – kolor ten wskazuje na to, że pochodzą z dwunastnicy. Wymioty zielone towarzyszą atakom migreny, zatruciom, a także są charakterystyczne dla ciężarnych;
• wymioty acetonemiczne – choć współczesne podręczniki odchodzą już od tego pojęcia, to jednak wciąż wielu specjalistów używa tego określenia do opisania zespołu okresowej acetonemii z wymiotami. Zaburzenie charakterystyczne jest dla wieku wczesnodziecięcego (zwykle między 2-8 rokiem życia) i związane z predyspozycją do wzrostu stężeń ciał ketonowych, w tym również acetonu, we krwi. Konsekwencją jest podrażnienie ośrodków wymiotnych w OUN i pojawienie się niezwykle uciążliwych, trudnych do zahamowania wymiotów. Wśród czynników wyzwalających wskazać można m.in. zbyt długą przerwę między kolejnymi posiłkami, infekcje wirusowe i bakteryjne, błędy związane z odżywianiem, np. nadmiar tłuszczu w diecie.

W diagnostyce pomocne jest również ustalenie pory wymiotów. Nocne wymiotowanie u dorosłych pojawiające się po przyjęciu pozycji leżącej mogą być związane z chorobą wrzodową albo refluksem żołądkowo-przełykowym.

Reklama

Wymioty u dzieci

Objaw wymiotowania może pojawić się u dzieci w każdym wieku. Przyczyn wymiotów u dziecka upatrywać można w tych samych czynnikach, co u osób dorosłych.

Zatrucie pokarmowe spowodowane chociażby niedopasowanym mlekiem modyfikowanym, reakcja alergiczna, nadmierny stres, choroby i infekcje wirusowe oraz bakteryjne, choroby układu pokarmowego, np. wrzody żołądka, nowotwory, ból wywołany np. ząbkowaniem, zbyt silny kaszel – to tylko niektóre powody pojawienia się wymiotów u dzieci.

Wymioty u noworodka - jak wskazują specjaliści Latha Chandran i Maribeth Chitkara na łamach „Po dyplomie” – mogą być też objawem ostrzegawczym i świadczyć o różnych problemach.

Przykładowo, żółte wymiociny u noworodka mogą sugerować wrodzoną wadę układu pokarmowego, która wywołuje niedrożność (choroba Hirschsprunga, czopy smółkowe, zarośnięcie dwunastnicy, martwicze zapalenie jelit).

Przywołani badacze podzielili również przyczyny wymiotów u dziecka małego pod względem jego wieku i objawów towarzyszących. Tak więc torsje u dziecka mogą być spowodowane:

• w wieku 0-3 miesięcy – wrodzonymi błędami metabolicznymi, niedokonanym zwrotem ze skrętem jelita, alergią na białko mleka krowiego lub soi, refluksem;
• w wieku 3-12 miesięcy – wgłobieniem (kiedy to część jelita cienkiego wsuwa się teleskopowo w inną część jelita), któremu może towarzyszyć wzdęcie brzucha, nieżyt żołądkowo-jelitowy, guz wewnątrzczaszkowy. Zwykle jednak wymioty mają związek z nietolerancją białka.

W każdym wieku wymioty mogą być symptomem związanym z maltretowaniem dziecka.

Wymioty u niemowlaka często mylone są jednak z ulewaniem i vice versa. Tymczasem są dwie odrębne dolegliwości.

Charakterystyczne dla wieku dziecięcego są też tzw. wymioty acetonemiczne, które omówiliśmy dokładniej powyżej.

Gdy dziecko cierpi z powodu wymiotów i biegunki, czy bólów mięśni, przyczyną może być infekcja. Podobnie gorączka i wymioty u dziecka to symptom np. grypy, ale czasem też zapalenia płuc. Dlatego tak istotna jest właściwa diagnostyka i skorzystanie ze wsparcia specjalisty.

Co na wymioty u dziecka najlepiej zastosować? Podczas wymiotów nie należy podawać dzieciom posiłków. Nie dotyczy to jednak niemowlaków.

Opiekunowie powinni dbać również o to, by wymioty nie doprowadziły do odwodnienia dziecka, podając im dużo płynów nawadniających, zawierających wartościowe makro- i mikroskładniki.

Reklama

Wymioty w ciąży

Według danych opublikowanych na łamach pisma medycznego „Przegląd menopauzalny” (5/2007), około 30 proc. ciężarnych doświadcza nudności w ciąży. Natomiast nudności i wymioty w ciąży dotyczą co drugiej kobiety.

Pozostaje ustalić, kiedy wymioty w ciąży najczęściej występują? Zwykle tego rodzaju objawy pojawiają się już na początku ciąży, tj. około 4-10 tygodnia, i są dolegliwością rozciągniętą w czasie na kolejne tygodnie, nawet do 20 tygodnia.

U niektórych kobiet wymioty trwają przez całą ciążę. Pomimo tego, że zazwyczaj objaw ten określany jest terminem „poranne wymioty”, zwracanie może odbywać się cały dzień albo pojawiać się wraz z mdłościami po jedzeniu.

Wymioty podczas ciąży – jak podają specjaliści, Joanna Tkaczuk-Włach, Dorota Robak-Chołubek, Grzegorz Jakiel – skutecznie utrudniają codzienne funkcjonowanie i ograniczają możliwość realizowania obowiązków domowych, czy zawodowych.

Ponadto, jak porównują wskazani autorzy, wymioty ciążowe pod względem częstotliwości i uciążliwości przypominają te, z którymi mierzą się pacjenci onkologiczni poddawani chemioterapii.

Przyczyny nudności i wymiotów w ciąży wciąż nie zostały do końca zbadane, choć zdaniem Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, to reakcja organizmu na wysokie stężenie gonadotropiny kosmówkowej.

Inne czynniki sprzyjające wymiotom to zakażenia bakteryjne, budowa anatomiczna pacjentki, jej ogólny stan psychiczny, czynniki hormonalne. Młody wiek, niskie BMI oraz płód płci żeńskiej to kolejne prawdopodobne powody wymiotowania u ciężarnych.

Nasilenie wymiotów u ciężarnych ocenia się za pomocą kwestionariusza Pregnancy Unique Qualification of Emesis, gdzie daje się punkty za takie elementy jak: czas trwania mdłości, liczba wymiotów w ciągu doby czy obecność odruchów wymiotnych.

U około 0,3-1,5 proc. ciężarnych wymioty przyjmują bardzo ciężką postać i są określane jako: „niepowściągliwe wymioty ciężarnych”. Zwykle pojawiają się przed 20 tygodniem ciąży i prowadzą one do tak poważnego stanu, że pacjentka wymaga hospitalizacji.

Duża częstotliwość wymiotów wywołuje odwodnienie, a także ketozę – zaburzenia elektrolitowe i kwasowo-zasadowe, kwasicę, a w skrajnych przypadkach nawet rozpad białek mięśni albo zanik mięśni.

Jednym z kryterium hospitalizacji jest dla wielu specjalistów utrata masy ciała powyżej 5 proc. Świadczy to o poważnych zaburzeniach wywołanych przez wymioty.

Czynnikiem sprzyjającym tzw. niepowściągliwym wymiotom ciężarnych według wielu teorii mają być zmiany hormonalne wywołane ciążą, a w szczególności zwiększone stężenie gonadotropiny kosmówkowej.

Zwiększone ryzyko tej dolegliwości stwierdzono m.in. w przypadku ciąży bliźniaczej. Ponadto, jak twierdzi zespół pod przewodnictwem badacza Schiffa, kobiety cierpiące z powodu niepowściągliwych wymiotów ciężarnych, mają większe szanse na urodzenie dziewczynki.

Nadmierne wymioty mogą prowadzić do niedoboru kwasu foliowego, a także witamin z grupy B, niezbędnych do prawidłowego rozwoju płodu.

Co ważne, zadaniem lekarza jest odróżnienie tego zaburzenia od innych przyczyn nadmiernych wymiotów. Wymioty i biegunka w ciąży mogą być związane np. z zatruciem pokarmowym, stanami zapalnymi w układzie pokarmowym, m.in. z zapaleniem wyrostka robaczkowego.

Wymioty żółcią w ciąży albo wymioty krwią w ciąży wymagają diagnostyki.

Co na wymioty w ciąży? Leczenie domowe możliwe jest jedynie w łagodnych i średnio nasilonych przypadkach. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, rozwiązaniem może być:

• dobranie odpowiedniej diety,
• przyjmowanie imbiru wraz z witaminą B6,
• ćwiczenia relaksacyjne,
• psychoterapia,
• a nawet akupresura.

Z kolei w ciężkich przypadkach prowadzi się leczenie szpitalne.

Reklama

Wymioty a alkohol

Pojawienie się wymiotów po alkoholu to przede wszystkim objaw zatrucia alkoholowego. Zapewne zastanawiasz się, dlaczego jedna osoba wymiotuje po alkoholu, a u innej nie pojawiają się tego rodzaju dolegliwości.

Zacznijmy od tego, że zwracanie to reakcja organizmu na przyjęcie zbyt dużej ilości trunku. W ten sposób organizm sam broni się przed zatruciem, a wymiotowanie sprzyja oczyszczaniu go z toksyn.

Chcąc uniknąć pojawienia się tego symptomu po wypiciu napoju z procentami, należy przede wszystkim zjeść syty posiłek i nie pić na tzw. pusty żołądek.

Wymioty mogą pojawić się również na tzw. kacu, gdy organizm będzie chciał pozbyć się toksyny z organizmu.

Aby ocenić to, czy wymioty poalkoholowe są niebezpieczne, warto przyjrzeć się ich treści. Wymioty żółcią po alkoholu mogą wskazywać na pusty żołądek.

Czarne wymiotowanie po alkoholu może świadczyć o tym, że doszło już do krwawienia wewnątrz organizmu, np. na wskutek pęknięcia wrzodu, a teraz wraz z wydzieliną usuwana jest też zastygła krew.

Natomiast wymiotowanie krwią po alkoholu może być oznaką uszkodzenia przełyku czy pęknięcia jego błony śluzowej, np. w wyniku nadmiernego wysiłku. Jednorazowe wymioty o takiej treści nie powinny wzbudzać niepokoju. Jeżeli sytuacja się powtarza, istotne jest zgłoszenie się na badania.

Co stosować na wymioty po alkoholu? Dobrze jest sięgnąć np. po zimne płyny z elektrolitami, by zapobiec odwodnieniu.

Reklama

Wymioty a objawy towarzyszące

Bardzo istotne jest obserwowanie organizmu osoby wymiotującej, bowiem objawy towarzyszące mogą być wskazówką pomocną w diagnostyce. Wymioty i biegunka, a także towarzyszące im bóle brzucha, czy też zgaga i nudności mogą świadczyć o zatruciu pokarmowym.

Nierzadko wymioty są objawem infekcji wirusowej. Innym symptomem wskazującym jasno np. na grypę są bóle mięśni, a także charakterystyczna dla niej gorączka.

Gdy z kolei pojawiają się jednocześnie bóle, zawroty głowy i wymioty może to sugerować choroby OUN albo migrenę.

Ból pojawiający się za mostkiem i wymioty może wskazywać na problemy kardiologiczne. Co ciekawe, nadciśnienie tętnicze może objawiać się również wymiotami, a przy tym szumami w uszach, problemami z pamięcią i bezsennością.

Co więcej, wiele objawów może już świadczyć o powikłaniach wywołanych wymiotami, np. o odwodnieniu, czy osłabieniu organizmu albo o podrażnieniu gardła.

Co pomaga na wymioty?

Zastanawiasz się, jak powstrzymać wymiotowanie? Istnieje szereg sposobów na zniwelowanie tego nieprzyjemnego objawu. Stosuje się, zarówno środki farmakologiczne, jak i tzw. domowe metody, związane z doborem właściwej diety i nawodnieniem.

Wymioty niosą ryzyko odwodnienia, dlatego bardzo istotne jest uzupełnianie płynów z dodatkiem elektrolitów.

Schemat związany z tym, jak zatrzymać wymiotowanie, opiera się na kilku krokach. Przede wszystkim istotne jest wyrównanie zaburzeń wodnych. Następnie specjalista określa na podstawie przeprowadzonej diagnostyki sposoby związane ze zniwelowaniem przyczyn wymiotów, czyli wdraża leczenie przyczynowe.

W razie, gdy nie ma możliwości usunięcia czynnika wywołującego wymioty, lekarz może zalecić leczenie objawowe. Oba typy terapii mogą opierać się na farmakologii.

Czasem jednak wymioty świadczą np. o innej chorobie, przykładowo chorobie nowotworowej. Wówczas, by pacjent doszedł do siebie, niezbędne jest dłuższe, specjalistyczne leczenie.

Na liście leków na wymioty znaleźć można wiele preparatów, które zawierają substancje hamujące wymioty, np. hioscyna, dimenhydrynat, haloperidol.

Należy podkreślić, że każdy lek na wymioty powinien być dostosowany do podłoża problemu.

Leki na wymioty

Specjalistki z Kliniki Chorób Przewodu Pokarmowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, A. Mokrowiecka i E. Małecka-Panas, wskazują w swojej publikacji na różnorodne leki na wymioty. Wśród ich propozycji znajdują się również preparaty dostępne na receptę.

Co podawać przy wymiotach u dorosłych? Oto kilka typów leków przeciw wymiotom:

• antagoniści cholinergicznego receptora muskarynowego - zawierają hioscynę, sprawdzają się także w przebiegu choroby lokomocyjnej. Takie leki stosuje się doustnie albo dojelitowo. Ich przyjmowanie może jednak wiązać się z działaniami niepożądanymi, np. z biegunką;
• antagoniści receptora histaminowego H-1 – sprawdzają się w przypadku wymiotów wywołanych chorobami błędnika, czy operacją. Wśród objawów niepożądanych można wymienić np. suchość w ustach;
• kortykosteroidy – mają znaczenie także w profilaktyce wymiotów wywołanych chemioterapią, czy nadciśnieniem śródczaszkowym;
• antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3 – tego typu substancje to np. tropisetron, to lekarstwa bezpieczne, których przyjmowanie rzadko wiąże się z objawami niepożądanymi.

Leki mogą przybrać formę tabletki na wymioty, ale niekiedy są np. podawane dojelitowo. Wszystko zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta.

Leki na wymioty bez recepty

Jeżeli wymioty nie są tak uciążliwe, że nie trzeba korzystać ze wsparcia lekarskiego, można zaopatrzyć się w lek na wymiotowanie bez recepty. W aptece dostępne są m.in.:

• syrop,
• czopki,
• węgiel aktywny,
• krople przeciwwymiotne bez recepty.

Aby uzupełnić elektrolity, można sięgnąć np. po probiotyki. Sprawdzi się to również w przypadku najmłodszych.

Dobrze jest również zapytać farmaceutę, co pomaga na wymioty i nie wymaga recepty lekarskiej. Skuteczną substancją dostępną bez recepty jest np. dimenhydrynat.

Pozostałe sposoby na wymioty

Co zastosować na wymioty doraźnie? Rozwiązaniem jest nie tylko właściwy lek na wymiotowanie, ale również tzw. postępowanie doraźne związane z lekkostrawną dietą.

Jak sugerują A. Mokrowiecka i E. Małecka-Panas, pacjent nie powinien myć zębów od razu po jedzeniu. W przypadku dzieci trzeba zadbać o hamowanie odruchów kaszlu i zmniejszać gorączkę lekami dostępnymi bez recepty.

Jeżeli masz tendencję do wymiotów podczas podróży, zabierz ze sobą w podróż woreczki na wymioty. W razie potrzeby, możesz w higieniczny sposób zwrócić treść żołądkową.

Co ciekawe, w przypadku, gdy wymioty wywołane są chorobą lokomocyjną, można zastosować tabletki, a także specjalne opaski na wymioty.

Domowe sposoby na wymioty

Jak zahamować wymiotowanie? Wymienić można tu takie domowe sposoby na wymioty jak:

• herbatki z rumianku,
• napar z imbiru,
• napar z mięty,
• soda na wymioty – aby pozbyć się wymiotów, niektórzy zalecają wymieszanie 1 łyżeczki sody oczyszczonej ze szklanką wody;
• woda z cytryną – można dodać kilka kropel do zimnego napoju. Cytryna zadziała przeciwwymiotnie.

Należy przy tym pamiętać, aby wszelkie naturalne sposoby stosować bezpiecznie, a w razie jakichkolwiek wątpliwości w pierwszej kolejności skonsultować się ze specjalistą, lekarzem lub farmaceutą.

Można również przygotować domowe elektrolity przy wymiotach. Będzie to połączenie 1 litra niegazowanej wody, 3 łyżek miodu, soku z 1 cytryny, ¼ łyżeczki soli.

Dieta przy wymiotach

Zastanawiasz się, jak powinna wyglądać dieta przy wymiotach? Otóż, zaleca się pić zimne napoje, unikać jedzenia potraw gorących, tłustych oraz słodkich, gdyż wzmagają wymioty.

Należy zdecydować się na jedzenie mniejszych posiłków, lecz z większą częstotliwością.

Co jeść przy wymiotach? Przede wszystkim powinny być to posiłki lekkostrawne, niedrażniące żołądka. Dlatego należy wystrzegać się nadmiernie przyprawionych dań.

Jeżeli zastanawiasz się, co pić po wymiotach, po pierwsze wyeliminuj gazowane napoje, drażniące układ pokarmowy i sprzyjające mdłościom. Najlepsza będzie czysta woda lub ta z elektrolitami.

Co pić przy wymiotach?

Napoje są bardzo istotne, by nawodnić organizm. Oprócz czystej wody, warto stosować również wspomniane elektrolity przy wymiotach, aby uzupełnić niedobory mikro- oraz makroskładników. Dobrze, by chłodna woda posłodzona została cukrem albo miodem.

Co jeszcze pić przy wymiotach? Sprawdzą się też herbatki czarne albo owocowe. Warto sięgnąć także po domowe kompoty. Ważne, by napoje były schłodzone, ponieważ gorące substancje sprzyjają mdłościom.

Co jeść po wymiotach?

Pamiętaj, że zarówno głód, jak i przejedzenie sprzyja nudnościom. Dlatego nie ograniczaj pożywienia. Jedz jednak posiłki na tyle małe, by nie wypełniały w całości żołądka.

Nie stosuj ostrych przypraw, jedynie delikatnie przyprawiaj posiłki, by nie były zbyt mdłe. Nie pij w trakcie jedzenia. Po napoje sięgnij dopiero, gdy zjesz lub między posiłkami.

Dbaj o lekkostrawne jedzenie po wymiotach. Co zjeść po wymiotach? Sięgaj po kaszki i kleiki z rozgotowanego ryżu, a także kisiel. Możesz do tego dodać również banana, czy jabłko, najlepiej starte lub rozdrobnione.

Warto też wprowadzić do diety odtłuszczony rosół, a także delikatne pieczywo albo jajka na miękko lub półmiękko.

Jak wywołać wymioty?

Zatrucie lekami, czy innymi niebezpiecznymi substancjami albo przedawkowanie leków to jeden z powodów, by wywołać wymioty. Trzeba jednak zrobić to bardzo szybko po przyjęciu określonych substancji.

Pamiętaj, że nie w każdym przypadku właściwą jest pierwsza pomoc oparta na wymiotach. Istnieje wiele substancji, które mogą podrażnić przełyk, kiedy będą zwracane. Wówczas wywoływanie wymiotów jest niebezpieczne.

Jak wywołać wymioty? Jedną z metod jest umieszczenie palców w gardle i pchnięcie ich do środka. W aptece można zakupić również tabletki na wywołanie wymiotów, zawierające np. ropinirol, będący antagonistą dopaminy.

Ważne: Prowokowanie wymiotów regularnie, na dłuższą metę jest szkodliwe i prowadzi do zniszczenia szkliwa, raka przełyku, a także problemów na tle psychicznym, np. do bulimii.