Wyniki pomiaru ciśnienia ciśnieniomierzem – jak interpretować?

Dwie wartości – co oznaczają?

Wynik pomiaru ciśnienia krwi zawiera zawsze dwie wartości liczbowe. Pierwszą określa się tzw. „ciśnienie skurczowe”, drugą – „ciśnienie rozkurczowe”. Co oznaczają te terminy?

• Ciśnienie skurczowe to siła, z jaką krew pompowana jest do aorty w momencie skurczu mięśnia sercowego. Wówczas ciśnienie w tętnicach osiąga swój poziom maksymalny.
• Ciśnienie rozkurczowe to ciśnienie krwi w tętnicach w momencie, w którym serce odpoczywa, czyli pomiędzy jego uderzeniami. Wówczas ma ono wartość minimalną.

Zarówno wartość ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego jest istotna, by właściwie ocenić stan zdrowia i kondycję mięśnia sercowego oraz układu krążenia. Dlatego wszystkie typy ciśnieniomierzy (w tym ciśnieniomierz elektroniczny będący urządzeniem domowym) wskazują obie wartości przy każdym dokonanym pomiarze.Na wyświetlaczach aparatów do pomiaru ciśnienia krwi ciśnienie rozkurczowe oznaczane jest symbolem SYS (Systole), natomiast ciśnienie rozkurczowe – symbolem DIA (Diastole). SYS zawsze jest wartością pierwszą, DIA – drugą.

Jednostką miary ciśnienia krwi jest milimetr słupa rtęci (mm Hg), ponieważ pierwotnie ciśnienie mierzyło się aparatami rtęciowymi, które do dziś stosowane są przez wykwalifikowaną służbę medyczną, ponadto ich wyniki uważane są za najdokładniejsze i najbardziej miarodajne.

Reklama

Jakie są normy?

Ciśnienie krwi u człowieka jest wartością zmienną, mają na nią wpływ: wiek pacjenta, jego stan zdrowia, ale również szereg czynników zewnętrznych takich jak pora dnia, warunki dokonywania pomiaru, wysiłek fizyczny. Istnieją jednak przyjęte normy uważane za optymalne. 

Idealne u dorosłego człowieka wartości to:

• ciśnienie skurczowe – 120 mm Hg,
• ciśnienie rozkurczowe – 80 mm Hg.

Nie dla każdego jednak wartość 120/80 mm Hg uważana jest za optymalną. Norma ta nie dotyczy dzieci, osób starszych, chorych na cukrzycę czy przewlekłą chorobą nerek.

U dzieci wartości optymalne to:

• u noworodków – 102/55 mm Hg,
• u dzieci w wieku 1-8 lat – 110/75 mm Hg.

U osób po 80. roku życia pozostających w dobrym stanie ogólnym zaleca się obniżanie ciśnienia do wartości poniżej 140 mm Hg ciśnienia skurczowego.Podobnie jest w przypadku osób chorych na cukrzycę lub z  przewlekłą chorobą nerek– dąży się u nich do utrzymania ciśnienia poniżej wartości 140/90 mm Hg.

Należy pamiętać, że nie każde przekroczenie wartości optymalnej oznacza nadciśnienie tętnicze. U osób dorosłych ciśnienie wzorcowe wynosi 120/80 mm Hg, ale za wartości prawidłowe uważa się:

• 120-129 mm Hg – ciśnienie skurczowe,
• 80-84 mm Hg – ciśnienie rozkurczowe.

Istnieje również pojęcie wartości prawidłowych wysokich:

• 130-139 mm Hg – ciśnienie skurczowe,
• 85-89 mm Hg – ciśnienie rozkurczowe.

Jednorazowy wynik przekraczający poziom 140/90 mm Hg również nie jest podstawą do niepokoju, ani tym bardziej zdiagnozowania nadciśnienia tętniczego. O nadciśnieniu można mówić dopiero wtedy, gdy poziom taki utrzymuje się przez dłuższy czas lub występuje on w różnych warunkach – po spoczynku lub w trakcie wysiłku fizycznego, podczas sytuacji stresowych i w okresach spokojnych itd.

Reklama

Dobry pomiar – wiarygodne wyniki

Aby wyniki pomiaru ciśnienia krwi były wiarygodne i miarodajne, należy przeprowadzić pomiar w odpowiedni sposób. Istnieje bowiem szereg czynników zewnętrznych, które mogą mieć na wynik znaczący wpływ i w większym lub mniejszym stopniu go „zafałszować”. 

Do czynników tych należą m. in.:

• pora dnia– ciśnienie krwi zmienia się wraz z cyklem dobowym – gwałtownie rośnie rano, zaraz po przebudzeniu, około godzin południowych osiąga wartość maksymalną, później spada, a ponownie zaczyna rosnąć wieczorem,
• wysiłek fizyczny– ciśnienie tętnicze zawsze rośnie po wykonanym wysiłku fizyczny, im jest on bardziej intensywny, tym wyższy poziom ciśnienia,
• stres– sytuacje stresowe również wpływają na podwyższenie ciśnienia tętniczego, np. zazwyczaj pacjenci wyższe ciśnienie mają podczas wizyty u lekarza, niż kiedy mierzą je sami w domu (stąd wzięło się określenie „nadciśnienie białego fartucha”),
• jedzenie i palenie papierosów– przyczyniają się do chwilowego podwyższenia ciśnienia krwi, dlatego nie zaleca się wykonywania pomiarów tuż po tych aktywnościach,
• leki regulujące ciśnienie tętnicze– pacjenci przyjmujący takie leki powinni dokonywać pomiarów przed ich przyjęciem.

By najskuteczniej kontrolować stan zdrowia, pracę serca i kondycję układu krążenia, pomiaru ciśnienia ciśnieniomierzem w warunkach domowych najlepiej dokonywać 2-3 razy dziennie o różnych porach. Wówczas osiąga się najpełniejszy obraz poziomu ciśnienia krwi. Należy jednak przestrzegać pewnych zasad, które zagwarantują wiarygodność pomiaru:

• dokonywać pomiaru podczas spoczynku– wysiłek fizyczny powoduje znaczne podwyższenie ciśnienia o charakterze przejściowym, fałszując jego wynik,
• łokieć ręki, na którą zakładamy mankiet powinien być luźno wsparty na stabilnym podłożu, znajdującym się trochę poniżej serca,
• 30 minutprzed pomiarem należy unikać: spożywania kofeiny, palenia papierosów, przyjmowania leków podwyższających lub obniżających ciśnienie,
• w przypadku, gdy badanie trzeba powtórzyć, należy zachować odstęp 5 minutpomiędzy kolejnymi pomiarami.