Jak często powinno się wypróżniać?
Szacuje się, że problemy z wypróżnianiem dotyczą od 2 do nawet 28 proc. populacji europejskiej. Biorąc jednak pod uwagę, że wielu pacjentów bagatelizuje dolegliwości związane z defekacją i nie zgłasza ich lekarzowi, przytoczone dane mogą być niepełne.
Co należy zaznaczyć, nie ma jednoznacznych norm określających prawidłowe wypróżnianie. Przyjmuje się jednak, że zdrowa osoba może oddawać stolec częściej niż dwa razy na dobę, jak również rzadziej niż co dwa dni, pod warunkiem, że defekacja nie stanowi dla niej dyskomfortu, a stolec ma prawidłową barwę i konsystencję.
Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi III o nieregularnym wypróżnianiu można mówić wtedy, gdy przez co najmniej 6 miesięcy i częściej niż 3 razy w miesiącu występują mniej niż 3 wypróżnienia w tygodniu. Nieprawidłowa jest również zwiększona częstotliwość wypróżnień, czyli oddawanie stolca częściej niż trzy razy na dobę. Sporadyczne biegunki nie są powodem do niepokoju, jednakże w przypadku rozwolnienia powtarzającego się częściej niż 3 razy w miesiącu, także można mówić o nieregularnej defekacji.
Reklama
Przyczyny problemów z wypróżnianiem
Problemy z wypróżnianiem dotyczą nie tylko częstotliwości w oddawaniu stolca, ale także dyskomfortu odczuwanego w czasie defekacji czy nieprawidłowości w wyglądzie odchodów.
Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi III, zaparcia diagnozuje się u pacjenta, u którego przez okres co najmniej 6 miesięcy, w tym częściej niż 3 razy w miesiącu w ciągu ostatnich 3 miesięcy, występują co najmniej dwa z następujących objawów:
- uczucie niepełnego wypróżnienia,
- konieczność parcia podczas defekacji,
- oddawanie twardego stolca,
- niewystępowanie luźnych stolców,
- wypróżnianie się mniej niż 3 razy w tygodniu,
- uczucie zablokowania odbytnicy lub potrzeba ręcznych manipulacji.
Biegunka natomiast definiowana jest jako oddawanie stolca o luźnej konsystencji z częstotliwością większą niż 3 razy na dobę.
Co warto podkreślić, przyczyną problemów z wypróżnianiem nie musi być choroba.
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego, a zatem nie mające związku z chorobą organiczną, dotykają znacznego odsetka osób. Zgodnie z danymi przytoczonymi przez Stanghelliniego i wsp., około 20 proc. populacji Stanów Zjednoczonych zgłasza przewlekłe objawy dotyczące przewodu pokarmowego, bez jakichkolwiek nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych. Jednakże powtarzające się biegunki i/lub zaparcia powinny skłonić pacjenta do wizyty u lekarza, gdyż nie można wykluczyć, że stoi za nimi proces chorobowy.
Reklama
Częste wypróżnianie
Częste wypróżnianie się może mieć związek z zespołem jelita nadwrażliwego (ZJD). To jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. Szacuje się, że może dotyczyć co najmniej jednej na dziesięć osób.
ZJD to przewlekła choroba, manifestująca się bólami brzucha przy wypróżnianiu się lub mającymi związek ze zmianą częstości wypróżnień i/lub konsystencji stolców. U pacjentów z zespołem jelita drażliwego mogą występować naprzemienne zaparcia i zbyt częste wypróżnianie się (niekiedy po każdym posiłku). Charakterystyczne dla tej jednostki chorobowej jest to, że dolegliwości nasilają się po posiłkach.
Ponadto chorzy narzekają także na występowanie takich objawów jak:
- wzdęcia,
- skurcze,
- parcie na stolec,
- uczucie niepełnego wypróżnienia z wydalaniem śluzu,
- pieczenie odbytu po wypróżnieniu etc.
Przyczyna choroby jest złożona i nie do końca wyjaśniona. Wskazuje się jednak, że może mieć związek z zaburzeniami interakcji jelitowo-mózgowej. Istotnym elementem są też nieprawidłowości we florze bakteryjnej jelit.
Reklama
Rzadkie wypróżnianie
Trudności z wypróżnianiem się także mogą mieć związek z zespołem jelita drażliwego. Jednakże kluczową rolę odgrywają złe nawyki żywieniowe. Zwłaszcza dieta uboga w błonnik jest częstą przyczyną nieregularnych wypróżnień. Zaparcia mogą ponadto stanowić objaw towarzyszący wielu jednostkom chorobowym. Lekarze w codziennej praktyce klinicznej wielokrotnie mają do czynienia z zaparciami w przebiegu schorzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca i niedoczynność tarczycy.
Częstą przyczyną rzadkiego wypróżniania się są ponadto zaburzenia elektrolitowe. Co więcej, na liście możliwych przyczyn zatwardzenia nie powinno zabraknąć stosowania leków opioidowych, gdyż nieregularne oddawanie stolca to jedno z najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych opioidów.
Reklama
Krew przy wypróżnianiu
Warto pamiętać, że istnieją tzw. objawy alarmujące, towarzyszące problemom z wypróżnianiem, których nie można bagatelizować. Do takich objawów zaliczają się:
- obecność krwi podczas wypróżniania,
- chudnięcie,
- gorączka,
- objawy w czasie nocy (nocne pocenie się),
- wodobrzusze lub opór w jamie brzusznej,
- anemia,
- obciążenie genetyczne nowotworami.
W przypadku zaobserwowania powyższych objawów alarmujących należy zgłosić się lekarza. Ich przyczyną może być bowiem poważna choroba.
