Wysoka prolaktyna. Co to oznacza?
Prolaktyna (PRL) to hormon odpowiedzialny za utrzymanie rozmaitych funkcji organizmu na prawidłowym poziomie. Przede wszystkim dzięki właściwemu stężeniu prolaktyny może dojść do ciąży, a następnie utrzymania jej i doprowadzenia do szczęśliwego finału, czyli terminowego porodu zdrowego dziecka. Prolaktynie przypisuje się dużo więcej ról, m.in. wpływ na system odpornościowy, nerwowy, kostno-stawowy, czy krążeniowy.
Wysoka prolaktyna czy też jej za niskie stężenie stanowią zaburzenie, które może wynikać z rozmaitych czynników. Zbyt wysoki poziom prolaktyny (hiperprolaktynemię) stwierdza się po wykazaniu co najmniej dwukrotnie większego stężenia prolaktyny w surowicy krwi.
Podwyższona prolaktyna u kobiet określana jest na wartość przekraczającą 20 ng/ml (przy czym należy mieć na uwadze wahanie poziomu tego hormonu w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego oraz trymestru ciąży, w którym znajduje się kobieta), natomiast u mężczyzn – na powyżej 15 ng/ml.
Reklama
Wysoka prolaktyna u mężczyzn i kobiet. Jakie są objawy?
Wysoki poziom prolaktyny daje o sobie znać w różnoraki sposób, najczęściej inny u kobiet i mężczyzn. Panie zazwyczaj obserwują u siebie takie symptomy, jak:
- zaburzenia miesiączkowania (za rzadkie lub zbyt częste menstruacje, zbyt skąpe lub bardzo obfite),
- suchość pochwy,
- bolesność, tkliwość oraz opuchnięcie piersi,
- czasem – wyciek mleka z brodawek u kobiet nie będących w ciąży, ani nie karmiących piersią.
Za wysoka prolaktyna może wpływać na owulację, zatem niektóre cykle miesiączkowe mogą być bezowulacyjne, co oznacza większą trudność z zajściem w ciążę. Zbyt wysoka prolaktyna może powodować pojawienie się u pań trądziku oraz nadmiernego owłosienia (szczególnie w miejscach, w których normalnie nie występuje, np. na piersiach, brzuchu, czy brodzie).
Objawy podwyższonej prolaktyny u mężczyzn przejawiają się zaburzeniami potencji, a także niepłodnością. U obu płci mogą pojawić się także nerwowość, stany depresyjne oraz zaburzenia mineralizacji kości.
Czasami pacjenci odczuwają bóle głowy oraz zgłaszają problemy z widzeniem, co może wskazywać na występowanie guza przysadki mózgowej.
Należy mieć na uwadze, że naturalnie podwyższony poziom prolaktyny występuje w czasie ciąży oraz karmienia piersią.
Reklama
Przyczyny wysokiej prolaktyny
Za wysoki poziom prolaktyny może stanowić skutek zażywania leków powodujących wzrost stężenia PRL (lista preparatów jest bardzo obszerna, m.in. znajdują się na niej środki przeciwdepresyjne oraz inne wpływające na układ nerwowy).
Co jeszcze powoduje zjawisko jakim jest wysoka prolaktyna? Przyczyny związane z guzkami. Chodzi tutaj o występowanie gruczolaków, umiejscowionych w przysadce mózgowej, wydzielającej prolaktynę (noszą one nazwę prolactinoma), ale także innych guzów wewnątrzczaszkowych, napierających na szypułę przysadki.
Co oznacza wysoka prolaktyna? Poza wymienionymi wyżej powodami może dojść do tego zjawiska przez inne choroby występujące w organizmie (poza przysadkowe). Należą do nich m.in. niedoczynność tarczycy, zaburzenia związane z funkcjonowaniem nerek, czy wątroby i wiele innych.
Należy mieć na uwadze, że prolaktyna wzrasta też z przyczyn bardzo prozaicznych, takich jak spożycie sutego posiłku, wysiłek fizyczny, seks, stres, czy zmęczenie.
Reklama
Diagnostyka wysokiej prolaktyny
Badaniem, dzięki któremu można wykryć wysoki poziom prolaktyny, jest oznaczenie poziomu PRL (hormonu prolaktyny). Do analizy wysokości stężenia PRL potrzebna jest próbka surowicy krwi, pobrana z żyły (np. łokciowej). Na badanie należy stawić się rano, między godziną 8 a 12 w południe, na czczo. Zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio (dzień wcześniej) przed badaniem nie należy współżyć, podejmować intensywnego wysiłku fizycznego, czy jeść obfitej kolacji. Niewyspanie, zmęczenie i stres także mogą wpłynąć na wynik badania, dlatego zaleca się przybycie do laboratorium analiz wypoczętym i zrelaksowanym. Wyniki badań na ogół są dostępne już następnego dnia.
Wysoka prolaktyna u kobiet (czyli przewyższająca 50 ng/ml) sugeruje brak miesiączki, podwyższona prolaktyna (między 25 a 50 ng/ml) może oznaczać natomiast brak regularnych cykli miesiączkowych lub zaburzenia owulacyjne. Bardzo wysokie stężenie tego hormonu może wskazywać natomiast na guza przysadki. Wówczas wykonuje się dalsze badania diagnostyczne i obrazowe.
Reklama
Leczenie wysokiej prolaktyny
Jakie jest przewidziane postępowanie, kiedy zostanie oznaczona wysoka prolaktyna? Leczenie w takim przypadku jest uzależnione od czynnika sprawczego.
Jeżeli do hiperprolaktynemii doszło na skutek zażywania leków, lekarz może zdecydować o ich odstawieniu lub zamianie na inne preparaty zastępcze. Jeśli zaś przyczyny podwyższonej prolaktyny leżą w jakimś schorzeniu, podejmuje się terapię tej choroby. W przypadku występowania guza przysadki mózgowej lub zmiany położonej w innym miejscu czaszki, stosuje się właściwe leki w odpowiedniej dawce. Leczenie operacyjne należy w tej sytuacji do rzadkości i dotyczy indywidualnych chorych, kiedy np. kuracja farmakologiczna nie sprawdza się, nie może być wprowadzona z jakiś powodów lub guzek ma znaczne rozmiary.
Wysokie stężenie prolaktyny niweluje się lekami będącymi agonistami dopaminy. Do tej grupy preparatów zalicza się m.in. bromokryptynę, chinagolid oraz kabergolinę. Dawkowanie zwykle zaczyna się od niewielkich porcji danego leku, z czasem dawkę się zwiększa, aby uzyskać optymalne wyniki terapeutyczne.
O metodzie terapeutycznej decyduje lekarz mając na uwadze przede wszystkim przyczynę hiperprolaktynemii oraz ogólny stan zdrowia chorego.
