Kamila Pawłowska. Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku Dietetyka. Na co dzień pracuje jako dietetyczka w Peater – globalnej platformie dietetycznej popularyzującej zdrowe podejście do diety. Pasjonatka aktywności fizycznej i zdrowego stylu życia. Interesuje się również psychodietetyką. Ukończyła studia podyplomowe w tym zakresie na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS. Certyfikowany Instruktor Fitness oraz Trener Personalny. Jej konikiem jest żywienie osób aktywnych fizycznie. Wiedzę z tego obszaru zdobywa uczestnicząc w licznych szkoleniach i warsztatach.
Czy praca dietetyka to bardziej nauka czy sztuka?
W pracy z pacjentem dietetyk zdecydowanie opiera się na posiadanej wiedzy z zakresu żywienia człowieka, fizjologii organizmu, chorób dietozależnych. Jednak to nie jest wystarczające, aby kuracja przebiegła z sukcesem. Zalecenia muszą być indywidualnie dopasowane do wieku, stylu życia, stanu zdrowia, ale w miarę możliwości także do upodobań. I w tym zakresie dietetyka jest sztuką – polega na wykreowaniu akceptowalnych zaleceń szytych na miarę. Naszym zadaniem jest także mobilizować i zachęcać i tu również możemy posłużyć się elementami sztuki.
Mamy porozmawiać o trudnościach w zrzucaniu zbędnych kilogramów. Czy kolejny dzień z pacjentami żalącymi się – „nie mogę schudnąć”, „dlaczego nie chudnę” jest dla Ciebie wyzwaniem i początkiem medyczno-żywieniowego dochodzenia? Jak prowadzisz takich pacjentów?
Wiele osób przychodzi do dietetyka i mówi „stosowałem tyle diet i nie mogę schudnąć”. Z takimi pacjentami wspólnie analizujemy wszystkie potencjały i ewentualne przeszkody. Pytamy o wszystko co może wpłynąć na efektywność terapii – zdiagnozowane schorzenia, aktywność fizyczną, rodzaj i ilość wypijanych płynów, spożywanych pokarmów. Już podczas pierwszych rozmów pacjenci zdradzają swoje „grzechy”. Podjadają, nie są w stanie nawet w przybliżeniu określić kaloryczności lub składu produktów, nie pamiętają co i kiedy jedli.
Tylko pełna „diagnoza” i rozszyfrowanie tajników dotychczasowej diety jest warunkiem dalszej dogłębnej analizy potrzeb i możliwości. Zazwyczaj proszę także o wykonanie podstawowych badań krwi i omówienie ich z lekarzem rodzinnym. Często okazuje się, że pacjent ma jakieś zaburzenia hormonalne lub zaburzenia gospodarki węglowodanowej.
Jakie czynniki behawioralne zachęcają do powrotu do starych nawyków żywieniowych i niszczą początkowe sukcesy po rozpoczęciu diety odchudzającej?
Głównie są to niespodziewane sytuacje życiowe, niepokój, dodatkowe obciążenia. Dla wielu spośród moich pacjentów jedzenie jest remedium na stres. Napięcie i pobudzenie rozładowują poprzez podjadanie lub stosują formę świadomego nagradzania poprzez spożycie ulubionego posiłku. Tak zwane zajadanie stresu nie sprzyja ani zdrowiu ani zgrabnej sylwetce. Często obserwuję postawę wszystko albo nic – odchudzam się, obwieszczam to światu i rezygnuje z szeregu składników. Z drugiej strony – nagradzam się, jem, myślę – „wiem, że muszę zrzucić kilogramy”, „zrobię to”. Sytuacja stresowa może powodować zarówno złamanie postanowień jak i utrudnić decyzję o początku walki z nadwagą. Innym aspektem jest automatyzm w codziennym żywieniu. Można porównać go do wydeptanej ścieżki w śniegu – przejście nią jest dużo łatwiejsze niż wyznaczanie nowej, dogodniejszej drogi, mimo tego, że przebiega przez zaspy.
Czy jest coś, co można zrobić, aby utrzymać motywację przez cały proces odchudzania?
Przygotować plan awaryjny, którego realizacja będzie dawała nam poczucie, że trzymamy się założeń. Jeżeli coś wypadnie Ci w pracy i nie zdążysz na zajęcia grupowe, to zastanów się jaka jest szansa, że w tym tygodniu uda Ci się je nadrobić. Może lepiej założyć, że w takiej sytuacji poćwiczę w domu lub pójdę na spacer. Kluczem do efektywności i podtrzymania motywacji jest elastyczność i kreatywność w poszukiwaniu zdrowych alternatyw.
Jakie czynniki środowiskowe mogą utrudniać proces odchudzania, na co dzień – otoczenie, rodzina, praca? Z jakich pułapek najczęściej nie zdajemy sobie sprawy?
Środowisko odgrywa ogromną rolę podczas odchudzania. Największy wpływ na postawę ma rodzina. Okazuje się, że dosyć łatwo wytrwać w postanowieniach w miejscu pracy. Czujemy bowiem presję płynącą z deklaracji. „Odchudzam się”. „Podjąłem wyzwanie”. „Zaczynam od poniedziałku”. Trudno po takim zapewnieniu być otoczonym przez kolegów z zespołu i rozpoczynać dzień od pączka.
Prawdziwe zmagania rozpoczynają się po powrocie do domu. I tu kluczowe jest umiejętne wsparcie ze strony bliskich. Powinno wykluczać naciski i co gorsza wyrażanie wątpliwości co do możliwości osiągnięcia sukcesu. Wyzwanie stoi też przed każdym kto jest na diecie. Domownicy nie powinni czuć się „terroryzowani” ograniczeniami, co nie znaczy, że nie mogą lub nie powinni skorzystać z okazji do poprawy stanu zdrowia.
Jak nauczyć się życzliwości dla samego siebie i tego, by nie deprecjonować już osiągniętych sukcesów w odchudzaniu? Jak wzmacniać się pozytywnie?
Mimo tego, że efekty pierwszych działań nie będą satysfakcjonujące i spadek masy ciała nie będzie oczekiwany i wskazany przez dietetyka, warto docenić wagę własnych starań i już osiągniętych korzyści. Sama decyzja o zrzuceniu wagi to już wygrana, podobnie jak pierwsze zdrowe i mniej kaloryczne, regularne posiłki.
Internetowe poradniki rozpisują się o przyczynach w postaci błędów żywieniowych i ci którzy próbowali się odchudzić znają je bardzo dobrze – źle dobrane składniki, za mała ilość wypijanej wody, dieta źle zbilansowana, zbyt późna pora jedzenia. Czy podasz nam te, które twoim zdaniem niszczą lub uniemożliwiają efektywne odchudzanie?
Moja odpowiedź może być dla niektórych zaskoczeniem. Wskażę… sen, a właściwie jego brak. Podczas nocnego wypoczynku regulowane są stężenia hormonów odpowiedzialne za uczucie głodu i sytości oraz gospodarka węglowodanowa. Jak pokazują badania już jedna „zarwana” noc może powodować przejściową insulinooporność. Stan ten może wpływać na zwiększony apetyt i senność po posiłkach. Ponadto, zbyt krótki lub słaby jakościowo sen będzie sprawiał, że na drugi dzień ciężej będzie wytrwać w postanowieniach żywieniowych.
Kolejną przyczyną może być zbyt mała ilość białka w diecie czy unikanie zdrowych tłuszczów. Zbilansowane posiłki zawierające odpowiednie ich ilości, wpływać będą korzystnie na uczucie sytości.
Czy znasz przypadki pacjentów, którzy odnieśli sukces żywiąc się poza domem w czasie odchudzania lub stosowali dietę pudełkową. Czy to może pomóc czy wręcz przeciwnie – przeszkadza?
Oczywiście! Sukces odchudzania nie zależy od tego czy przygotowujemy posiłki samodzielnie czy korzystamy z cateringu. Najważniejsza jest świadomość żywieniowa i podejmowanie dobrych wyborów. Dla tych, którzy nie mają czasu na zakupy i gotowanie, dieta pudełkowa może być wygodnym rozwiązaniem. Znam również osoby, które odniosły sukces w odchudzaniu jedząc w restauracjach. „Pójcie na gotowe” nie uczy jednak tego jak prawidłowo planować i przygotowywać posiłki adekwatnie nie tylko do zapotrzebowania energetycznego, ale także stanu zdrowia. Jestem zdania, że niektóre osoby mogą mieć trudności z utrzymaniem efektów odchudzania po zakończeniu diety pudełkowej.
Czy postawy radykalne dają wymierne efekty podczas odchudzania? Mam na myśli nagłe postanowienia o rozpoczęciu diety 1000 kalorii, zaprzestaniu jedzenia konkretnych produktów.
Radykalne zmiany w obrębie żywienia nigdy nie przynoszą niczego dobrego. Dieta 1000 kcal nie będzie dobra dla nikogo, ponieważ tak niska kaloryczność nie jest w stanie pokryć podstawowych potrzeb organizmu związanych np. z oddychaniem czy pracą serca. Tak duży deficyt powoduje zmęczenie i zniechęcenie. Ponadto, drastyczne zmiany w diecie, takie jak całkowite wyeliminowanie określonych produktów, mogą być trudne do utrzymania w dłuższej perspektywie. Często prowadzą one do uczucia frustracji, ograniczeń i niezadowolenia z jedzenia, co może zwiększać ryzyko nawrotu do starych nawyków żywieniowych.
Problemy ze zrzuceniem wagi – lub odwrotnie – szybka utrata masy ciała mogą być następstwem depresji? Co leży u podstaw tych problemów?
Cześć chorych na depresję może tracić apetyt, podczas gdy inni objadają się. Udowodniono, że stany depresyjne negatywnie wpływają na inicjowanie i podtrzymywanie zdrowych zachowań. Źle wpływają też na ogólną motorykę, co przekłada się na mniejszą skłonność do podejmowania aktywności fizycznej.
Jakie rady miałby psychodietetyk dla kogoś kto zakończył właśnie kolejną nieudaną próbę odchudzania?
W takim przypadku rekomenduję podejście oparte na akceptacji i zmianie. Ważne jest, aby nie traktować niepowodzenia jako porażki, ale jako szansę do nauki i rozwoju. Należy zastanowić się dlaczego do tej pory się nie udawało i tym razem podejść do odchudzania inaczej. Metoda, która do tej pory nie przyniosła efektu nagle nie stanie się magicznym rozwiązaniem na pozbycie się zbędnych kilogramów.
Joga, medytacja, mindfulness – polecasz to swoim pacjentom?
Zdecydowanie tak! Polecam te praktyki moim pacjentom jako dodatkowe narzędzia do radzenia sobie z emocjami i stresującymi sytuacjami, które mogą prowadzić do podejmowania niezdrowych nawyków żywieniowych. Medytacja i mindfulness mogą także pomóc w świadomym jedzeniu, czyli spożywaniu posiłków z pełną uwagą na doznania związane z pożywieniem, co może pomóc w kontrolowaniu ilości spożywanych kalorii i zapobieganiu objadaniu się.
„Nie mogę schudnąć” – co na koniec odpowiesz naszym czytelnikom?
Pamiętaj, że każdy ma swoje własne tempo i własną drogę do osiągnięcia zdrowej wagi. Nie porównuj się do innych i nie oczekuj, że odchudzanie będzie łatwe. Bądź łagodny dla siebie, ciesz się każdym postępem i traktuj ewentualne niepowodzenia jako szansę do nauki i rozwoju. Rzeczywiste sukcesy w odchudzaniu wymagają czasu, cierpliwości i wytrwałości. Unikaj radykalnych podejść, które obiecują szybkie efekty, ale często prowadzą do krótkotrwałych rezultatów.
Ważne jest, aby podejść do odchudzania z empatią dla siebie, zrozumieniem swoich potrzeb i gotowością do wprowadzania pozytywnych zmian w życiu. Osiągnięcie i utrzymanie zdrowej sylwetki może być wyzwaniem, ale jest to również wartościowa i satysfakcjonująca podróż, która może przynieść wiele korzyści dla zdrowia i samopoczucia.
Dziękuję za rozmowę.
Chcąc skutecznie normalizować masę ciała warto skorzystać z innowacyjnej platformy żywieniowej, która udostępnia kilkanaście różnych, dobrze zbilansowanych diet, w tym wegetariańską, w kalorycznościach dostosowanych do wieku, masy ciała i wzrostu. Dodatkowo możemy otrzymujemy przepisy na posiłki wraz z intuicyjną listą zakupów.
