Czym jest zakażenie rany i czy często się zdarza?
Zakażenie rany polega na przedostaniu się do niej i namnażaniu chorobotwórczych drobnoustrojów oraz wywołanym przez nie stanem zapalnym.
Dawniej, kiedy higiena ludzi utrzymywana była na zupełnie innym poziomie niż dziś, zakażenia rany zdarzały się znacznie częściej.
Zdecydowanie mniejszy był dostęp do środków dezynfekujących, jałowych opatrunków itp. Dziś, kiedy dostęp do nich jest powszechny, zakażona rana nie należy do zjawisk tak częstych, choć oczywiście są sytuacje, w których rośnie ryzyko jej wystąpienia (np. niektóre choroby utrudniające gojenie ran).
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 zakażenie rany oznaczone jest symbolem T.79.3 -Zakażenie rany pourazowej, niesklasyfikowane gdzie indziej. W nowszej wersji tej klasyfikacji, czyli ICD-11 „Zakażenie ranu pourazowej, nieklasyfikowane gdzie indziej” oznaczone jest symbolem NF0A.3. NE81.2Z to natomiast „Zakażenie miejsca operowanego, nieokreślone”.
Czy zakażenie rany jest groźne? Nie ma jednej prawidłowej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ zależy ona od wielu czynników, takich jak:
- rozległość i głębokość rany,
- rodzaj zakażenia (przez jaki drobnoustrój została wywołana infekcja rany),
- szybkość reakcji na objawy zakażenia,
- reakcja organizmu na podjęte leczenia,
- wiek i stan ogólny pacjenta (w tym -obecność chorób wpływających na proces gojenia).
Reklama
Przyczyny zakażenia rany
Aby nie doszło do zainfekowania przerwanej tkanki (skóry lub błony śluzowej), bardzo ważna jest odpowiednia pielęgnacja zranionego miejsca.
Jej brak lub niewłaściwa forma są najczęstszą przyczyną zakażenia ran różnego rodzaju, np.:
- rany po cesarskim cięciu - pierwsze objawy zakażenia rany po CC występują najczęściej około 4-5 dobry po wykonanym zabiegu; infekcje dzieli się na powierzchowne (obejmujące skórę i tkanki podskórne) oraz głębokie (obejmujące także narządy wewnętrzne),
- rany po nacięciu krocza - gojenie krocza po porodzie utrudnione jest przez krwawienie i upławy; niewłaściwa pielęgnacja, brak dostępu powietrza i nieutrzymywanie rany w należytej suchości mogą prowadzić do zakażenia,
- rany po oparzeniu - oparzenia często trudno się goją, a przy niewłaściwej pielęgnacji drobnoustroje w łatwy sposób dostają się do tkanki uszkodzonej na dużej (w stosunku np. do skaleczenia) powierzchni,
- rany po operacji (np. po bajpasach, wycięciu wyrostka czy innych zabiegach) - niewłaściwie wykonane zabiegi chirurgiczne lub niepoprawna dbałość o uszkodzoną tkankę prowadzą do namnażania się drobnoustrojów; zakażenie rany po szyciu wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej,
- rany po ugryzieniu owada - podczas ukąszenia wiele owadów wpuszcza pod skórę jad, który sam może być przyczyną zakażenia, dodatkowo rana po ukąszeniu może ulec zakażeniu bakteryjnemu, np. gdy jest rozdrapywana zanieczyszczonymi paznokciami.
Reklama
Objawy zakażenia rany. Jak wygląda zakażona rana?
Po czym poznać zakażenie rany? Jak wygląda zakażona rana i na jakie jeszcze symptomy warto zwrócić uwagę?
Pierwsze objawy, które powinny zaniepokoić to:
- Nadmierne zaczerwienienie lub tzw. czerwona pręga. Jak idzie ona od zakażenia rany? Przebiega od zranionego miejsca w kierunku serca i wymaga niezwłocznego podjęcia leczenia.
- Wyciek ropy. Ropienie to jeden z głównych objawów zakażonej rany. Niekiedy ropa przez uszkodzoną tkankę wydostaje się na zewnątrz, innym razem - gromadzi pod skórą, wywołując silny, pulsujący ból.
- Nieprzyjemny zapach. Gromadząca się ropa wydziela niemiłą woń. Zmieniony zapach może być objawem zakażenia rany po CC, innych zabiegach oraz mechanicznych uszkodzeniach.
- Obrzęk i rozchodzące się brzegi rany. Opuchlizna w okolicy rany wywołuje nie tylko „uwypuklenie” tego miejsca, ale także podnoszenie się i wywijanie brzegów przerwanej tkanki.
Pacjenci, którzy mają wątpliwości co do tego, jak wygląda zakażenie rany, szukają niekiedy poglądowych zdjęć w Internecie.
Należy jednak pamiętać, że zdjęcia takie pokazują różne rodzaje infekcji, w różnym stopniu zaawansowania i nie zawsze zgodne są z obrazem klinicznym innych ran.
Zaczerwienienie, obrzęk i ból są powodem do niepokoju i każdy taki przypadek należy zgłosić lekarzowi. Czym, poza zmianami w wyglądzie, objawia się zakażenie rany?
- Podwyższoną temperaturą. Stan zapalny często prowadzi do wzrostu temperatury, co jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu przed procesem chorobowym. Gorączka to częsty objaw zakażenia rany, a samo uszkodzone miejsce też zwykle wydaje się nadmiernie rozgrzane.
- Pogorszeniem ogólnego samopoczucia.
- Przyspieszonym tętnem.
Reklama
Zakażenie rany pooperacyjnej. Jak powstaje?
Każdy zabieg chirurgiczny wiąże się z powstaniem rany, ponieważ naruszenie tkanki konieczne jest, by chirurg mógł się dostać do operowanego narządu.
Współcześnie dąży się do tego, by operacje były jak najmniej inwazyjne, a rany -jak najmniej rozległe i głębokie.
Ponadto, zupełnie inne niż dawniej są warunki przeprowadzania operacji -zarówno same narzędzia jak i otoczenie są sterylnie czyste.
Mimo wszystko infekcje rany pooperacyjnej się zdarzają. Jakie są tego przyczyny?
Zakażenia występują zarówno na skutek niewłaściwie prowadzonego procesu pielęgnowania przerwanej tkanki, jak i zanieczyszczeń dostających się do rany podczas samego zabiegu (choć to zdecydowanie są sytuacje sporadyczne).
Zdjęcia zakażenia rany pooperacyjnej, jakie znaleźć można w sieci, pokazują przede wszystkim zaczerwienienie, obrzęk i ropień rany, ponieważ w istocie są to najczęstsze objawy, które należy niezwłocznie pokazać lekarzowi.
Drobnoustroje odpowiedzialne za ich powstawanie to np. paciorkowce, gronkowc czy, bakteria E. coli. Stosunkowo częste zakażenie rany pooperacyjnej to też tzw. zgorzel gazowa, in. gangrena, wywoływana przez bakterię Clostridium perfrigens.
Jest to groźna infekcja, której objawy szybko się nasilają, dlatego wymaga natychmiastowego leczenia.
Zakażenie rany pooperacyjnej bywa groźne, szczególnie gdy jest zakażeniem głębokim i obejmuje swym zasięgiem nie tylko skórę, ale także narządy wewnętrzne.
Reklama
Zakażenie rany a tężec
Tężec jest chorobą wywoływaną przez bakterie z rodzaju Clostridium powszechnie obecne w środowisku, głównie w glebie i wydzielinach zwierzęcych.
Jak wygląda rana zakażona tężcem? Objawy podobne są do symptomów infekcji pochodzących od innych drobnoustrojów, czyli przede wszystkim zaczerwienienia, wycieku ropy, obrzęku, gorączki.
Laseczki tężca to bakterie beztlenowe, dlatego namnażają się najszybciej w ranach głębokich lub zakażonych równocześnie bakteriami tlenowymi.
Zakażenie rany tężcem bywa groźne, a poza zmienionym wyglądem samej uszkodzonej tkanki, powoduje takie objawy jak:
- szczękościsk,
- tzw. uśmiech sardoniczny,
- kurcz karku,
- prężenie ciała.
Tężec wywołuje także charakterystyczną czerwoną pręgę, która idzie od rany w kierunku mięśnia sercowego. Leczenie infekcji wymaga hospitalizacji chorego i polega przede wszystkim na podawaniu mu surowicy przeciwtężcowej.
Reklama
Jak wygląda rana zakażona gronkowcem?
Gronkowiec to powszechna bakteria, która wywołuje u człowieka wiele chorób. Jedną z najczęstszych jest stan zapalny gardła, w którym drobnoustroje chętnie się namnażają, np. w okresach osłabionej odporności.Inną wywoływaną przez nie dolegliwością jest zakażenie rany gronkowcem.
Jak wygląda rana zaatakowana przez Staphylococcus? Objawy zakażenia to głównie:
- zaczerwienienie skóry wokół rany,
- wyciek ropy i płynu surowiczego,
- rozejście się brzegów rany,
- opuchnięcie miejsca zranionego.
Zakażenie rany gronkowcem złocistym lub gronkowcem skórnym wymaga konsultacji z lekarzem.
Jak wyleczyć zakażoną ranę? Z reguły do odpowiedniej pielęgnacji miejsca uszkodzonego dołącza się terapię lekami przeciwbakteryjnymi zwalczającymi szkodliwe drobnoustroje.
Ponieważ jednym z miejsc, w których do zakażenia bakterią Staphylococcus dochodzi najczęściej, są szpitale, gronkowiec może umiejscowić się w ranie pooperacyjnej.
Zapobiec temu może właściwa higiena powstałej rany, dlatego po zabiegach chirurgicznych należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza.
Reklama
Domowe leczenie zakażonej rany. Jak ją pielęgnować?
Co robić, kiedy rana nie goi się tak, jak powinna i widoczne są w jej rejonie objawy infekcji? Czy domowe sposoby na zakażenie rany są wystarczające i eliminują zagrożenie?
Wiele zależy od stopnia zaawansowania infekcji. Jeśli pojawią się takie objawy jak gorączka i pogorszenie ogólnego samopoczucia, a w samej ranie gromadzą się duże ilości ropy, należy niezwłocznie udać się do lekarza.
Jeśli jednak rana jest mała, a jedynymi symptomami nieprawidłowego gojenia są zaczerwienienie i nieznacznie zwiększona bolesność, leczenie domowe może przynieść dobre rezultaty.
Polega ono przede wszystkim na odpowiednim oczyszczaniu rany, którego celem jest hamowanie namnażania chorobotwórczych mikroorganizmów.
Przykładowo, pielęgnacja narządów rodnych w okresie połogu jest szczególnie istotna- niewłaściwa może prowadzić do rozwoju wielu infekcji.
Do przemywania warto używać np. soli fizjologicznej, która jest zupełnie obojętna dla ludzkich tkanek, dzięki czemu nie powoduje dodatkowych podrażnień.
Dobrym środkiem jest też tzw. szare mydło, niezawierające drażniących substancji zapachowych i barwników, a do tego wykazujących działanie ściągające i przyspieszających wydostawanie się ropy na zewnątrz.
Na zakażenie rany można również stosować zioła o działaniu antyseptycznym, np. rumianek czy babkę lancetowatą.
Jeśli jednak domowe sposoby zawodzą, a symptomy infekcji utrzymują się lub nasilają mimo ich stosowania, należy jak najszybciej udać się do lekarza.
Lek na zakażenie rany. Kiedy konieczny jest antybiotyk?
Co na zakażenie rany zastosować, kiedy metody naturalne okazują się nieskuteczne lub gdy infekcja rozwija się szybko?
Leczenie ran polega głównie na ich odpowiedniej pielęgnacji i odkażaniu, czyli pozbywaniu się z nich chorobotwórczych drobnoustrojów.
Do tego celu można np. stosować środki (zwykle dostępne bez recepty) o działaniu antyseptycznym, np. z oktenidyną, w formie aerozolu do łatwego aplikowania na uszkodzoną skórę.
Oktenidyna wykazuje „trójwymiarowe” działanie:
- antybakteryjne,
- antywirusowe,
- przeciwgrzybicze,
dlatego hamuje infekcje wywołane nie tylko bakteriami, ale też innymi atakującymi tkankę drobnoustrojami.
Preparaty na bazie oktenidyny warto używać na rany, zanim w ogóle dojdzie do zakażenia.
Postępowanie takie pomaga skutecznie zapobiegać infekcjom, oczyszczając ranę i chroniąc ją przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Leczenie zakażonej rany, kiedy infekcja jest bardziej rozwinięta, wymaga jednak wdrożenia antybiotykoterapii.
O tym, jaki antybiotyk na zakażenie rany zastosować, powinien zdecydować lekarz. Nieraz wystarczy maść o działaniu przeciwbakteryjnym, innym razem potrzebne jest przyjmowanie doustnego leku na zakażenie, działającego ogólnoustrojowo.
Należy pamiętać, że rozwijająca się, nieleczona infekcja może doprowadzić do bardzo poważnych konsekwencji, takich jak amputacja kończyny, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci pacjenta.
Symptomów zakażenia nie wolno więc lekceważyć, a gdy się nasilają, należy niezwłocznie udać się po pomoc lekarską.
