Co to są zakola i jak wyglądają? Rodzaje i fazy powstawania
Zakola to charakterystyczny typ łysienia, głównie w okolicach skroni i czoła. Ta miejscowa utrata włosów dość szybko doprowadza do przerzedzenia fryzury, ponieważ ubytki rozprzestrzeniają się na dalsze partie głowy, stopniowo przesuwając linię włosów.
Często określane są, jako pierwsze stadium łysienia typu męskiego. Te charakterystyczne ubytki są formą łysienia androgenowego. Zakola są u większości osób normalnym procesem, szczególnie w przypadku obciążeń genetycznych.
Jak wyglądają zakola? Na skroniach widać wyraźne przerzedzenia lub zupełny brak włosów. Tworzy się charakterystyczne puste miejsca bez włosów w kształcie litery U, z przodu głowy. Z czasem łyse miejsce pojawia się także na czubku (tak zwana tonsura). Kiedy te dwa obszary się połączą tworzą efekt prawie zupełnego wyłysienia. Warto obserwować postęp łysiny, aby odpowiednio wcześnie zareagować kuracją hamująca całkowitą utratę włosów. Pamiętajmy, że zakola to często początki postępującej utraty włosów.
Jak rozpoznać zakola? Wyróżniamy 6 faz ich powstawania i rozwoju:
- faza pierwsza - włosy zaczynają się delikatnie przerzedzać z przodu głowy, ale jeszcze nie widać zakoli. Na tym etapie pojawia się tak zwana „nastoletnia” linia włosów,
- faza druga - zauważamy delikatne cofanie się czołowej przedniej linii włosów i niewielkie cofnięcie linii włosów wokół skroni. Na tym etapie można dostrzec, że zakola zaczynają się pogłębiać. Mówimy wtedy o tak zwanej dojrzałej linii włosów,
- faza 3 - wraz z upływem czasu pojawia się coraz więcej ubytków w okolicach skroni i zakola powiększają się. Linia włosów zagłębia się po obu stronach skroni i swoim kształtem zaczyna przypominać literę U lub V. Z czasem wraz z większą utratą owłosienia linia włosów przybiera kształt litery M,
- faza 4 - opisane w fazie 3 miejsca na skórze pokrywają już tylko delikatne włoski lub te obszary pozbawione są włosów całkowicie,
- faza 5 - linia włosów w widoczny i wyraźny sposób cofa się, rozpoczyna się przerzedzenie włosów na czubku głowy (część ciemieniowa),
- faza 6 - linia włosów cofa się jeszcze mocniej, a zakola są bardziej widoczne,
- faza 7 - zwiększa się obszar łysienia z przodu i na czubku głowy, a z czasem oba te obszary zaczynają się zlewać.
Reklama
Od czego są zakola i u kogo występują?
Od czego robią się zakola? Przyczyn jest bardzo dużo, ale głównym źródłem są czynniki hormonalne i genetyczne. Często te ubytki są przejawem łysienia androgenowego.
Przyczynami zakoli mogą być:
- genetyczne predyspozycje do wczesnego wypadania włosów,
- zaburzenia poziomu stężenia DHT (Dihydrotestosteron) w organizmie - to najbardziej aktywna biologicznie forma testosteronu, a problemy z DHT są częstą przyczyną łysienia. Ten konkretny hormon wywołuje obkurczanie mieszków włosowych i zaburza normalny wzrost włosów,
- stres i sytuacje lękowe - organizm w stresie produkuje wiele substancji, które zaburzają przemiany w mieszku włosowym,
- wrażliwa skóra głowy - stosowanie zbyt silnych produktów pielęgnacyjnych zwiększa ryzyko wypadania włosów,
- nieprawidłowa pielęgnacja włosów - niektóre produkty zatykają mieszki włosowe, na przykład szampony i odżywki z siarczanami,
- brak właściwej ochrony włosów, na przykład na słońcu,
- stosowanie niektórych leków - np. przeciwdepresyjnych czy chemioterapia,
- używki - papierosy, alkohol i narkotyki,
- niezdrowa dieta - przede wszystkim uboga w witaminy i minerały,
- inne choroby - np. łuszczyca, Hashimoto, łupież pstry, atopowe zapalenie skóry czy borelioza.
Przyczyny zakoli na głowie mogą być różne u różnych grup osób. Ten typ łysienia dotyczy nie tylko mężczyzn, a dotyka także kobiety, dzieci i nastolatki. Niestety tego typu przerzedzenia pojawiają się niezależnie od płci i wieku.
Zakola u mężczyzn
Zakola u mężczyzn są powszechniejsze niż u kobiet. Głównym winowajcą jest testosteron, który odgrywa kluczową rolę w rozwoju cech płciowych, takich jak owłosienie. Jaki jest związek pomiędzy zakolami a testosteronem? Wysoki poziom testosteronu pociąga za sobą podwyższenie jego pochodnej, czyli hormonu DHT, a to już krótka droga do łysienia androgenowego. Mieszki włosowe są wrażliwe na DHT i dochodzi do spowolnienia ich wzrostu. Po pewnym czasie coraz więcej mieszków włosowych zapada się, a to już skutkuje przerzedzeniem owłosienia.
U mężczyzn zakola pojawiają się pomiędzy 25. a 45. rokiem życia. W niektórych przypadkach problemy z łysieniem pojawiają się już u nastolatków i wieku 15 lat można mieć zakola. Najbardziej narażeni są mężczyźni i chłopcy z uwarunkowaniami genetycznymi. Jeśli tata stracił włosy na skutek wrażliwości mieszków na hormon DHT to jego syn jest na pewno w grupie podwyższonego ryzyka szybszej utraty włosów.
Zakola u kobiet
Czy kobiety mają zakola? Oczywiście, że tak i nie są to odosobnione przypadki. Dla pań jest to zawsze dość duży problem estetyczny. Łysienie u kobiet ma głównie podłoże hormonalne. Panie także borykają się z androgenowym łysieniem, ale ma ono trochę inną postać niż u mężczyzn. Tutaj przerzedzenia pojawiają się bardziej na szczycie głowy, a z przodu pozostają niewielkie pasma włosów, które nie wypadają.
Kobiety z zakolami to często te z wysokim czołem. Ważną rolę odgrywa genetyka. Do głównych przyczyn, stwarzających ryzyko tego typu wyłysienia zaliczamy:
- okres menopauzy,
- niedoczynność tarczycy,
- zespół policystycznych jajników,
- stosowanie niektórych leków, także antykoncepcyjnych,
- zespół Cushinga,
- niewłaściwą pielęgnację włosów,
- choroby skóry,
- stosowanie silnych preparatów utrwalających fryzurę,
- intensywne zabiegi fryzjerskie, np. farbowanie, szczególnie rozjaśnianie.
Często zakola pojawiają się po ciąży. To czas wielu zmian hormonalnych w organizmie kobiety, ale w wielu przypadkach takie miejscowe wyłysienie ma charakter przejściowy, kiedy organizm dostosowuje się do poziomu nowych hormonów.
Pamiętajmy zawsze, że wymienione powyżej przyczyny nie zawsze muszą wywoływać łysienie, a stwarzają tylko większe predyspozycje do damskich zakoli.
Zakola u dzieci i nastolatków
Problemy z łysieniem mogą pojawić także u dzieci i nastolatków. Najczęstszą przyczyną są predyspozycje genetyczne. To właśnie w genach znajduje się tzw. zapis włosów i od niego często zależy, czy włosy będą podatne na uszkodzenia i wypadanie.
U dziewczynek zakola mogą być skutkiem długotrwałego i silnego naciągania włosów gumką. Wiele z nich robi „koński ogon”, który doprowadza do zmęczenia i osłabienia włosów. Problemem są też częste stylizacje włosów młodych pań - silne suszenie, prostowanie czy używanie lokówki. Takie zabiegi osłabiają włosy, które dodatkowo stają matowe i łamliwe.
U nastolatków zakolom sprzyjają sytuacje, wywołane stresem. Młodzi ludzie są na nie często narażeni w szkole i w środowisku rówieśników. Źródłem wypadania włosów może być także źle zbilansowana dieta, która generuje niedobory witamin i minerałów. Młodzież często sięga po jedzenie wysoko przetworzone lub tzw. śmieciowe, które nie dostarcza wystarczającej ilości witamin i minerałów. Ważnym powodem są także zaburzenia hormonalne wieku młodzieńczego, które mogą przejawiać się też problemami ze skórą głowy.
Zakola u dzieci są często skutkiem niedoborów witamin i składników mineralnych. Za wypadanie włosów odpowiada głównie brak biotyny, cynku i żelaza, a to przyczynia się do osłabienia cebulek włosowych. Drugim ważnym źródłem pojawiania się zakoli są infekcje, głównie z wysoką gorączką. Dodatkowo włosy osłabia agresywne leczenie wszystkich objawów choroby. Łysienie może mieć też podłoże psychogenne. Dzieci są bardziej narażone na stres niż osoby dorosłe, ich układ nerwowy cały czas się rozwija i uczy. Dzieciaki przeżywają silnie wiele z pozoru nieważnych problemów. Niekiedy rozładowują emocje ciągnąc i szarpiąc za włosy, co pogarsza ich wygląd.
Każdą sytuację osłabienie włosów i pojawienia się zakoli u dzieci i nastolatków należy skonsultować z lekarzem, aby wdrożyć odpowiednie leczenie, często połączone z terapią. Taki stan może mieć charakter przejściowy, gdy zadziała medycyna.
Reklama
Jak pozbyć się zakoli?
Rynek oferuje wiele produktów, które wspierają walkę z łysieniem i utratą włosów. Zaliczamy do nich:
- wcierki - najlepiej z minoksydylem, który wzmacnia i odżywia włosy. Ten składnik rozkurcza naczynia krwionośne i hamuje wypadanie włosów. Stosowany jest w postaci roztworu, który należy wcierać miejscowo w głowę. Płyny i roztwory z minoksydylem można kupić w aptece bez recepty,
- szampony do włosów wrazliwych - skuteczne działanie przynoszą szampony z kofeiną, które można stosować codziennie, bez skutków ubocznych. Kofeina osłania cebulki włosów przed szkodliwym działaniem testosteronu i zmniejsza wrażliwość na działanie hormonu DHT. Pamiętajmy, aby nie używać szamponów, które zawierają siarczany (SL/SLS),
- maski do włosów - z ekstraktem z nasion amarantusa i olejków: tamaryndowca, shikakai i kokosa. Pozytywne działanie wykazują też ekstrakty z kiełków pszenicy i owsa. Takie produkty wzmacniają i regenerują włosy,
- serum - nakładamy je bezpośrednio na skórę głowy, tuż przy samej nasadzie włosa. Serum powinno być stosowane systematyczne i długotrwałe. Warto kupić produkt, który zawiera soję, pszenicę, argininę, biotynę lub biomimetyczny peptyd, który pobudza cykl wzrostu włosa,
- maść na zakola- skuteczne są maści z minoksydylem, które należy systematycznie wcierać w skórę głowy. Niektóre osoby używają do stymulowania włosów maści końskiej w niewielkiej ilości. Rozgrzewa ona skórę głowy, dotlenia i poprawia krążenie krwi. Można nią delikatnie smarować zakola,
- kremy - z minoksydylem, argininą lub naturalnym czynnikiem wzrostu FGF, który poprawia mikrokrążenie i stymuluje wzrost mieszków włosowych. W połączeniu z kofeiną wykazuje jeszcze bardziej skuteczne działanie,
- odżywki do osłabionych włosów - na przykład z chininą i witaminą B6, czyli składnikami regenerującymi nadmiernie wypadające włosy.
Pamiętajmy - wszystkie preparaty należy stosować systematycznie i zgodnie z zaleceniami producenta.
Reklama
Zabiegi i leki, jako sposób na zakola
Sposobem na zakola są również specjalistyczne zabiegi. Oto przykłady:
- mezoterapia - ostrzykiwanie skóry głowy specjalnymi preparatami, które hamują wypadanie włosów i pobudzają je do wzrostu (np. peptydami),
- osocze bogatopłytkowe - pozyskiwane z krwi pacjenta jest materiałem wstrzykiwanym w skórę głowy. Osocze zawiera czynnik, który wydłuża fazę anagenu, czyli wzrostu włosa,
- mikropigmentacja skóry głowy - to precyzyjna i innowacyjna metoda, która polega na utworzeniu na skórze głowy imitacji krótko przystrzyżonego włosa. W ten sposób można także zagęścić optycznie naturalne włosy. Zabieg polega na umieszczaniu pigmentu w najgłębszej warstwie naskórka za pomocą igły,
- komórki macierzyste - pozyskiwane z krwi pacjenta (zawierają czynnik wzrostu) i wstrzykiwane w skórę głowy na porost włosów,
- laseroterapia - promień lasera skierowany na skórę głowy pobudza mieszki włosowe, które zaczynają wytwarzać nowe cebulki,
- karboksyterapia - to zabieg, który polega na wprowadzeniu dwutlenku węgla pod skórę głowy. Jego zadaniem jest pobudzenie naturalnych procesów regeneracyjnych,
- zabieg z użyciem lampy LED (terapia światłem LED) - promienie lampy mają za zadanie wzmocnić włosy i zminimalizować ich wypadanie.
Skuteczną metodą, choć nienależącą do najtańszych jest przeszczep włosów w okolicach zakoli. Niekiedy jest to jedyny sposób, aby odzyskać włosy. W czasie zabiegu lekarz pobiera jednostki włosowe (najczęściej skupisko 1-4 mieszków) z potylicy i wszczepia je w okolice, które są dotknięte łysieniem, w tym przypadku w zakola. Istnieje wiele metod przeszczepu, bez blizn i ubytków w miejscu, z którego pobrano mieszki włosowe. Cena przeszczepu zależy od rodzaju zastosowanej metody i liczby przeszczepionych grafów, (czyli pobranych mieszków włosowych). Wynosi pomiędzy 10 000 a 45 000 zł
Leki na zakola
Leki na zakola zlecane są przez trychologa. W wielu przypadkach lekarze przepisują leki hamujące aktywność enzymu 5 alfa reduktazy steroidowej. Takie produkty zawierają substancję czynną finasteryd, czyli składnik, który zmniejsza szybkość reakcji chemicznej wspomnianego enzymu.
Ten obco brzmiący składnik ma za zadanie łagodzić przekształcanie testosteronu w dihydrotestosteron (DHT) i zahamować proces łysienia. Taka terapia, przy użyciu specjalistycznych tabletek na zakola może być zlecona tylko przez lekarza i przez niego kontrolowana.
Reklama
Domowe i naturalne sposoby na zakola
W domowym zaciszu możemy wspierać porost włosów naturalnymi, bezpiecznymi metodami wzmacniającymi i regenerującymi. Ich skuteczność zależy od stopnia zaawansowania łysienia oraz systematyczności wykonywania.
Do domowych sposobów na zakola zaliczamy:
- masaż skóry głowy - taki masaż można wykonać samodzielnie, uciskając delikatnie opuszkami palców skórę głowy. Można go także wykonać specjalnym masażerem, zakupionym w aptece lub drogerii. Zadaniem masażu jest zwiększenie dopływu krwi do cebulek włosów. Jego skuteczność zależy od systematyczności - codziennie przez około 5-10 minut,
- olejowanie włosów - dobre rezultaty przynosi stosowanie oleju rycynowego. Ten składnik regeneruje i wzmacnia włosy, pobudza mikrokrążenie w obrębie skóry głowy, dotlenia cebulki i tym samym przyspiesza porost włosów,
- używanie specjalistycznych akcesoriów do włosów - do takich należy szczotka, która przeciwdziała „plątaniu się” włosów lub grzebień do rozczesywania na mokro,
- zioła na wypadanie i porost włosów - warto skorzystać ze zdrowotnych właściwości pokrzywy, kozieradki, skrzypu polnego, łopianu, rozmarynu, wiesiołka lub czarnej rzepy. Włosom dobrze służą ziołowe wcierki, ale można z nich także przygotowywać płukanki,
- delikatny peeling skóry głowy - stymuluje pracę naczyń krwionośnych i usuwa nagromadzony naskórek,
- prawidłowo skomponowana dieta - bogata w witaminy (A, C, E oraz z grupy B), miedź, żelazo, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz aminokwasy siarkowe, które są głównym budulcem włosa.
Reklama
Fryzury na zakola. Jak je ukryć?
Jak ukryć zakola? Jeśli domowe metody i leczenie nie przynoszą szybko oczekiwanych rezultatów warto spróbować ukryć zakola odpowiednią fryzurą. Skupimy się najpierw na męskich fryzurach, ponieważ mężczyźni częściej łysieją.
Oto kilka propozycji fryzur na zakola dla panów:
- french crop - ta fryzura najlepiej pasuje do zakoli typu M. Polega na połączeniu boków z grzywką. Wielu mężczyzn tworzy taką stylizację, w której mocno przycięte boki kontrastują z dłuższą grzywką. Ta fryzura wyglądem trochę przypomina czapkę, ale wygląda nowocześnie i maskuje zakola,
- quiff - do tej fryzury potrzebne są dłuższe włosy, szczególnie na górnej części boków. Są one tak długo zapuszczane, aby można było zaczesać je wysoko do góry na zakola. Takie uczesanie pozwala zatuszować widoczność linii włosów,
- fringe - wymaga zapuszczenia bardzo długiej grzywki, nawet do 12 cm. Grzywka jest wtedy zaczesana na czoło i skronie. Taka fryzura daje swobodę w modelowaniu, co pozwala skutecznie ukryć zakola,
- middle part - to fryzura dla mężczyzn, którzy lubią bardzo długie włosy o długości nawet do 20 cm. Włosy z górnej części należy rozdzielić przedziałkiem na prawą i lewą stronę, zakrywając zakola. Odpowiedni kształt panowie uzyskują u fryzjera,
A jak fryzurą ukryć zakola u dziewczyn? W tym przypadku najlepiej sprawdzą się krótkie lub średniej długości włosy i fryzury o nieregularnym kształcie. Oto kilka propozycji dla pań:
- krótkie i wystrzępione na końcach „pazurki” - tutaj warto skrócić włosy po bokach do wysokości ucha. Pazurki można dowolnie zaczesywać i układać,
- mullet (nazywany też często „fryzurą na czeskiego piłkarza”) - tą fryzurę charakteryzuje krótki przód i długi tył. Grzywka jest najczęściej wystrzępiona, boki włosów bardzo krótkie, a nawet wygolone,
- curtain bang w dłuższej wersji - to dłuższe włosy z przedziałkiem i grzywką na dwa boki. Włosy są cieniowane, z przedziałkiem po środku,
- fryzura z grzywką na bok - ciężka i sięgająca do brwi grzywka, ścięta na prosto powinna skutecznie ukryć zakola. Do tej fryzury pasuje ścięcie w stylu bob.
Reklama
Jak nie mieć zakoli?
Jak zapobiec zakolom? Jeśli są one wynikiem skłonności genetycznych to trudno je całkowicie powstrzymać. Istnieje jednak kilka sposobów na spowolnienie tego procesu, ale włosy muszą być poddane ocenie lekarza.
Możemy przyjmować witaminy (po konsultacji medycznej) z grupy B:
- B7, która wzmacnia mieszki włosowe,
- B12, która zapobiega wypadaniu włosów,
- B2, która przyczynia się do wzrostu cebulek włosów.
Powinniśmy zawsze pamiętać o właściwej pielęgnacji włosów, przy użyciu sprawdzonych i delikatnych produktów. Nasza dieta powinna być bogata w witaminy, kwas foliowy i białko. Czy da się uniknąć zakoli? Ten problem dotyczy wielu mężczyzn i kobiet. W zależności od przyczyny mogą mieć charakter przejściowy lub stały. Warto zgłosić się do lekarza trychologa, który oceni stan włosów, znajdzie przyczynę łysienia i wdroży odpowiednią indywidualna terapię.
