Reklama
Czym jest zapalenie opłucnej?
Opłucna porównywana jest do worka, w którym znajdują się płuca. U zdrowej osoby w opłucnej jest zazwyczaj niewielka ilość płynów utrzymująca się na stałym poziomie. Pozwala ona na swobodne rozprężanie płuc w trakcie oddychania oraz ograniczanie tarcia. Zarówno nadmiar, jak i niedobór cieczy może wiązać się ze stanem zapalnym.
Przekłada się to charakter zapalenia, który może być:
- wysiękowy - w przypadku zgromadzenia się większej ilości płynu w jamie opłucnej. Taka forma ujawnia się najczęściej;
- suchy - zdarza się rzadko, z reguły na początkowym etapie stanu zapalnego. Taki rodzaj zapalenia nie jest traktowany jako osobna choroba, ale jako faza wstępna wysiękowego zapalenia opłucnej lub element innej choroby, np. mocznicy albo chorobom płuc, które mają lokalizację blisko opłucnej. Pojawia się wówczas ból w trakcie oddychania i suchy kaszel. Chory odczuwa ulgę leżąc na boku.
W zależności od czasu trwania wskazuje się na postać:
- przewlekłą - towarzyszy pacjentowi przez wiele tygodni;
- ostrą - trwa kilka dni.
W klasyfikacji ICD-10 choroba znajduje się pod kodem R09.1. W ICD-11 chorobę odnaleźć można pod oznaczeniem MD31. Z kolei zapalenie opłucnej z wysiękiem to jednostka chorobowa oznaczona kodem J90.
Według danych Kharkiv National Medical University zapalenie opłucnej każdego roku przechodzi ok. 3000 osób na 1 milion osób.
Reklama
Przyczyny zapalenia opłucnej
Do rozwoju tej dolegliwości przyczyniają się takie problemy zdrowotne, jak:
- zapalenie płuc,
- infekcje bakteryjne, w tym gruźlica,
- infekcje grzybicze,
- zakażenie wirusem Coxsackie,
- choroby trzustki,
- zatorowość płucna,
- nowotwory,
- zawał serca,
- niektóre choroby układowe, np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń rumieniowaty układowy,
- Covid-19.
Do wystąpienia zapalenia opłucnej przyczynić mogą się także operacje w obrębie klatki piersiowej.
Czy choroba jest zaraźliwa? Sama w sobie nie jest zaraźliwa, jednak patogeny, które ją wywołały, mogą również zająć organizm innej osoby.
Reklama
Objawy zapalenia opłucnej
Wśród klasycznych symptomów wymienia się przede wszystkim ból w klatce piersiowej oraz kaszel. Poza tym, bolesność może ujawnić się w barku albo w brzuchu i to w trakcie przyjmowania określonej pozycji.
Co ciekawe, uczucie bólu mija, gdy pacjent położy się na tzw. chorej stronie. Niekiedy też chory nie doświadcza praktycznie żadnych problemów lub mają one ograniczony charakter.
Jeżeli choroba ma postać wysiękową, wówczas mogą pojawić się także:
- duszności,
- zwiększona częstotliwość oddechów,
- osłabienie.
Dodatkowo pacjent może doświadczać:
- utraty masy ciała,
- stanu podgorączkowego lub gorączki,
- nocnych potów.
- bólu stawów.
Wskazane objawy są tożsame z innymi infekcjami, np. z grypą.
Reklama
Diagnostyka zapalenia opłucnej
Jak wykryć dolegliwość? Rozpoznania dokonuje lekarz, który może wysłuchać tarcie opłucnowe. Poza tym zwraca on uwagę na towarzyszące dolegliwości np. ból po chorej stronie.
Specjalista podejrzewający problem może zlecić wykonanie badania:
- RTG - w celu określenia poziomu płynu w opłucnej;
- USG - umożliwiające jeszcze dokładniejszą diagnostykę niż RTG;
- TK (tomografia komputerowa) - to sposób na precyzyjne rozpoznanie zmian, w tym wykrycie ropniaka opłucnej.
W celach diagnostycznych niekiedy pobierany jest płyn z opłucnej do badania. Pozwala to na określenie bezpośredniej przyczyny zakażenia - czy miała podłoże bakteryjne, grzybicze czy wirusowe.
Specjalista zleca też wykonanie badań krwi w celu określenia stanu zapalnego w organizmie oraz jego przyczyny. Aby lepiej przyjrzeć się stanowi dróg oddechowych, lekarz może przeprowadzić bronchoskopię - wówczas do tchawicy wprowadza się cienką rurkę z kamerą, która pozwala na zbadanie układu oddechowego.
Reklama
Leczenie zapalenia opłucnej
To, jak leczyć dolegliwość, zależy przede wszystkim od jej charakteru. Jeżeli ma ona formę suchą, wystarczające okazuje się kontrolowanie stanu zdrowia i przyjmowanie leków przeciwkaszlowych. Taki typ zapalenia może wchłonąć się samoistnie.
Z kolei choroba o charakterze wysiękowym wymaga jak najszybszego wdrożenia antybiotyków albo glikokortykosteroidów. Ponadto zalecany jest odpoczynek, a także ćwiczenia oddechowe, które można wykonywać np. z pomocą fizjoterapeuty.
Aby usunąć nadmiar płynu w opłucnej, lekarz może wykonać drenaż. Chcąc zmniejszyć stan zapalny specjalista może nakłuć jamę opłucnej i wprowadzić lek bezpośrednio w chorobowo zmienione miejsce.
Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatu, koniecznie może okazać się leczenie szpitalne.
W większości przypadków choroba jest całkowicie wyleczalna. Wiele zależy tu od pierwotnej przyczyny.
Domowe sposoby na zapalenie opłucnej
Wsparciem dla profesjonalnej terapii są również domowe metody. Przede wszystkim należy zadbać o odpoczynek. Chorzy mogą leżeć na zdrowym boku z podłożonym wałkiem pod klatkę piersiową. Takie ułożenie powinno przynieść ulgę.
Objawy choroby zmniejszyć pomogą też niektóre zioła, w tym wykazujące działanie przeciwzapalne:
- kwiaty i owoce czarnego bzu,
- korzeń prawoślazu,
- porost islandzki.
Należy pamiętać o tym, by zawsze sprawdzać, czy konkretne rośliny wchodzą w interakcje z lekami. Dzięki temu można uniknąć np. działań niepożądanych czy skutków ubocznych.
Leczenie w domu można też oprzeć na inhalacjach, np. z wykorzystaniem olejków z sosny.
Reklama
Przeciwwskazania przy zapaleniu opłucnej
Przede wszystkim należy unikać sytuacji, które dodatkowo obciążą układ oddechowy i np. doprowadzą do duszności lub kaszlu.
Nie należy więc w trakcie trwania choroby:
- przemęczać się np. poprzez dźwiganie, uprawianie sportów ekstremalnych, biegania. Ruch może wywołać dodatkowe objawy bólowe;
- palić papierosów.
Nadmierny kaszel powinien być łagodzony, jednak sam w sobie jest potrzebny do wytwarzania flegmy zapobiegającej zapaleniu płuc.
Pacjent w trakcie choroby musi wypoczywać, dlatego powinien zrezygnować z obowiązków zawodowych, zwłaszcza, gdy wiążą się one np. z wysiłkiem fizycznym.
Reklama
Czy zapalenie opłucnej jest groźne? Powikłania i rokowania
Długo utrzymująca się choroba może prowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia i życia powikłań, w tym:
- rozedmy płuc,
- sepsy,
- wstrząsu,
- atelektazy, czyli sytuacji, gdy płuco nie napełnia się powietrzem w sposób wystarczający.
Ponadto, mogą też pojawić się zgrubienia w jamie opłucnej. Co ciekawe, zwykle u dzieci z tą dolegliwością obserwuje się ich całkowite wchłonięcie. Takiego poziomu regeneracji nie zauważa się natomiast u osób dorosłych.
Każde zakażenie w ciąży, również to powodujące zapalenie opłucnej, wymaga kontroli lekarskiej. Ciężarna powinna przyjmować tylko te leki, na które pozwoli jej lekarz, by nie doprowadziły do powikłań u płodu.
Dla płodu niebezpieczny może nie być sam stan zapalny, ale bakterie, wirusy, które go wywołały. Po ich przeniknięciu przez łożysko może dojść np. do przedwczesnego porodu.
