Czym jest zapalenie trąbki słuchowej?
Zapalenie trąbki słuchowej jest nieprzyjemną dolegliwością, której istotę stanowi stan zapalny błon śluzowych cienkiego przewodu, łączącego ucho środkowe z jamą nosowo-gardłową.
Nierozpoznana lub nieleczona choroba może prowadzić do dalszych następstw, w tym takich powikłań, jak przewlekłe, wysiękowe oraz ostre ropne zapalenie ucha środkowego, a nawet przebicie błony bębenkowej. Finalną konsekwencją tego bywa niekiedy trwała utrata słuchu.
Kanał kostno-chrzęstny nazywany też trąbką Eustachiusza pełni szereg ról istotnych dla prawidłowego funkcjonowania narządu słuchu.
Odpowiada między innymi za:
- wyrównanie ciśnienia po dwóch stronach błony bębenkowej,
- odprowadzanie wydzielin z ucha środkowego do gardła,
- zabezpieczenie ucha środkowego przed przedostawaniem się bakterii z gardła i nosa,
- ochronę narządu słuchu przed zbyt głośnymi dźwiękami dochodzącymi z nosogardzieli.
Przez większą część czasu trąbka pozostaje zamknięta, otwierając się jedynie na chwilę, na przykład w czasie przełykania czy ziewania. Gdy na skutek różnych czynników mechanizm ten zostaje zaburzony, dochodzi do obrzęku, niedrożności i stanu zapalnego.
Powstaje wówczas ujemne ciśnienie powodujące „wciągnięcie” błony bębenkowej w stronę ucha środkowego. W dalszej kolejności w jamie bębenkowej pojawia się płyn przesiękowy oraz wysiękowy.
Ze względu na uwarunkowania anatomiczne schorzenie częściej dotyka dzieci niż dorosłych. W pierwszych latach życia przewód jest krótszy, szerszy i bardziej poziomy, co ułatwia przedostawanie się drobnoustrojów z gardła i nosa do ucha.
W międzynarodowej klasyfikacji chorób i zaburzeń ICD 10 zapalenie trąbki słuchowej oznaczone jest kodem H68.0, a związana z nimi niedrożność tego kanału ma symbol H68.1. Natomiast w nowszej wersji tego zestawienia, czyli ICD 11, schorzenie to ma kod AB10.2.
Reklama
Przyczyny zapalenia trąbki słuchowej
Przyczyny zapalenia i niedrożności trąbki słuchowej są złożone. Najczęściej jest ono powodowane przez:
- infekcje bakteryjne i wirusowe w obrębie gardła i nosa, w przebiegu których drobnoustroje przedostają się do narządu słuchu, takie jak między innymi grypa, przeziębienie, zapalenie zatok przynosowych i wiele innych;
- nieżyt nosa będący następstwem reakcji alergicznych, na przykład na pyłki roślin czy roztocza kurzu domowego;
- czynniki anatomiczne i zmiany rozrostowe, takie jak skrzywienie przegrody nosowej, przerost małżowin nosowych, przerost migdałka gardłowego, polipy nosa, rozszczep podniebienia miękkiego, zbyt wąski przewód słuchowy, obniżona pozycja trąbki;
- czynniki środowiskowe – do nieżytu trąbki Eustachiusza sporadycznie dochodzi między innymi po kąpieli czy po basenie.
Reklama
Objawy zapalenia trąbki słuchowej
Nieżyt trąbki Eustachiusza na początku często przebiega bezobjawowo, dopiero później pojawiają się pierwsze symptomy.
Ból nie należy do klasycznych manifestacji klinicznych choroby, aczkolwiek u niektórych osób może występować w niewielkim natężeniu.
Najbardziej typowe objawy zapalenia trąbki słuchowej to nieprzyjemne doznania zmysłowe, problemy ze słuchem oraz ogólne osłabienie.
Chorzy w czasie infekcji mogą doświadczać takich problemów, jak:
- uczucie niedrożności ucha,
- uczucie pełności w uchu,
- przelewanie się,
- szumy uszne, szmery, trzaski, dzwonienie,
- częściowy niedosłuch,
- gorączka z towarzyszącymi jej dreszczami,
- osłabienie, brak apetytu.
Doznania te występują z różnym natężeniem, często nasilają się w czasie ziewania, kichania, połykania. Objawy te mogą się przenikać z symptomami schorzeń w obrębie ucha środkowego, jeśli infekcja rozszerzy swój zakres. Pojawić się wówczas może silny ból, poważniejszy niedosłuch, wysięk z ucha, zawroty głowy, zaburzenia równowagi.
Reklama
Ile trwa zapalenie trąbki słuchowej?
Ile trwa zapalenie trąbki słuchowej? Wszystko zależy od podłoża, przebiegu, a także sposobu leczenia choroby.
W przypadku ostrych infekcji wirusowych zwykle jest to kilka dni, maksymalnie dwa tygodnie. W takim przypadku nieżyt może minąć samoistnie.
Poważniejszy charakter z reguły mają zapalenia o podłożu bakteryjnym. Często wymagają one zastosowania antybiotyku.
Jeżeli przyczyną występujących dolegliwości jest alergia, problem może się utrzymywać przez dłuższy czas, tak długo, jak występuje ekspozycja na czynnik alergizujący powodujący nieżyt nosa.
W takiej sytuacji może się rozwinąć przewlekłe zapalenie i niedrożność trąbki słuchowej. Podobnie rzecz wygląda w przypadku bardziej złożonych problemów laryngologicznych, takich jak skrzywiona przegroda nosowa czy długotrwałe zapalenie zatok.
Reklama
Jak wygląda leczenie zapalenia trąbki słuchowej?
Diagnostyka schorzenia obejmuje w pierwszej kolejności wywiad lekarski oraz typowe badanie laryngologiczne błony bębenkowej z użyciem tak zwanego otoskopu.
Wykonana może też być tzw. próba Valsavy, za pomocą której sprawdza się drożność trąbki (pacjent nabiera powietrze do płuc, zamyka usta i robi wydech przez lekko ściśnięte nozdrza – w prawidłowym stanie nie powinny temu towarzyszyć poważniejsze dolegliwości).
W niektórych przypadkach przeprowadzane jest również badanie audiologiczne, które pozwala ocenić funkcje słuchu. Innym potencjalnie zlecanym badaniem jest tympanometria, czyli analiza podatności błony bębenkowej na zmiany ciśnienia.
Leczenie zapalenia trąbki słuchowej ma polega na stosowaniu preparatów zmniejszających obrzęki i redukujących stan zapalny, czego następstwem jest przywrócenie drożności oraz prawidłowej wentylacji.
Początek treści sponsorowanej
Jednym z pierwszych objawów przeziębienia jest katar. Wszyscy chcą się go pozbyć jak najszybciej i udrożnić zatkany nos. Na rynku są już dostępne innowacyjne produkty w postaci żelu, które nie spływają bezpośrednio do gardła, działają szybko i na długo przynoszą ulgę. Zobacz tutaj jaki lek można kupić bez recepty.
Koniec treści sponsorowanejPostępowanie obejmuje także sąsiednie struktury, będące pierwotnym źródłem problemów – nos, zatoki, gardło, migdałki. Niezbędne może też być doraźne łagodzenie nieprzyjemnych objawów.
Stosuje się w związku z tym:
- leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwzapalne,
- krople zwężające naczynia krwionośne, zmniejszające obrzęk i przekrwienie błony śluzowej jamy nosowo gardłowej, łagodzące katar,
- leki przeciwhistaminowe, blokujące receptory H1 i znoszące działanie histaminy będącej mediatorem reakcji zapalnych - są one powszechnie używane w przypadku dolegliwości na podłożu alergicznym,
- antybiotyki w sytuacji, gdy tocząca się w organizmie infekcja ma podłoże bakteryjne.
W szczególnych przypadkach może być konieczne leczenie zabiegowe, na przykład drenaż jamy bębenkowej w celu uwolnienia zalegającego w niej płynu, punkcja zatok wykonywana zwłaszcza w przewlekłych stanach zapalnych, czy usunięcie migdałka gardłowego.
Reklama
Krople i zioła na zapalenie trąbki słuchowej
Ponieważ jedną z głównych przyczyn zapalenia trąbki słuchowej jest katar, pomocne w leczeniu są krople do nosa, zawierające takie substancje czynne, jak ksylometazolina, a także oksymetazolina, fenylefryna i pseudoefedryna.
Są to leki zaliczane do grupy tak zwanych sympatykomimetyków. Oddziałują one na układ nerwowy, a mówiąc dokładnie, na receptory adrenergiczne, powodując określone skutki fizjologiczne: zwężenie naczyń krwionośnych, zmniejszenie przekrwienia, wysięku i obrzęku błon śluzowych, zmniejszenie kataru, drenaż zatok przynosowych.
Jak można przeczytać we wskazaniach do stosowania choćby ksylometazoliny, krople takie stosuje się na ostre zapalenia błon śluzowych nosa (bakteryjne i wirusowe), ostre i przewlekłe zapalenie zatok, alergiczny nieżyt nosa, a także w celu wykonania drenażu trąbki słuchowej przy ostrym zapaleniu ucha środkowego. Co ważne, nawet jeśli przyczyną stosowania są problemy w obrębie narządu słuchu, lek aplikuje się przez nos.
W medycynie tradycyjnej stosuje się też niekiedy zioła na zapalenie trąbki słuchowej, aczkolwiek są to bardziej „domowe sposoby”, aniżeli rekomendowane przez lekarzy metody działania. W fitoterapii wykorzystywane są między innymi: nagietek, dziurawiec, dziewanna, geranium.
Reklama
Antybiotyk na zapalenie trąbki słuchowej
Antybiotyk na zapalenie trąbki słuchowej znajduje zastosowanie tylko w jednej sytuacji: gdy infekcja ma podłoże bakteryjne.
Przyjmowanie preparatów tego typu w innych przypadkach mija się z celem, nie są one skuteczne ani w przypadku schorzeń wirusowych, ani tym bardziej alergicznych.
Przed podaniem leku niezbędna jest konsultacja lekarska, nie tylko ze względu na konieczność uzyskania recepty, ale też ustalenie przyczyn choroby oraz ewentualny dobór antybiotyku.
W zastosowaniu są między innymi pochodne penicyliny, makrolidy czy chemioterapeutyki, takie jak cyprofloksacyna. Leczenie antybiotykiem zwykle trwa około 7-10 dni.
Domowe sposoby na zapalenie trąbki słuchowej
Domowe sposoby na zapalenie trąbki słuchowej obejmują szeroką paletę działań niekoniecznie rekomendowanych przez lekarzy, ale zwyczajowo stosowanych od dziesięcioleci.
Zaleca się między innymi jedzenie czosnku, który zawiera allicynę, substancję o silnych właściwościach przeciwbakteryjnych.
Z produktów dostępnych w kuchni używana jest też między innymi cebula.
Kolejnym produktem jest imbir, który ma działanie przeciwzapalne, i który po rozdrobnieniu i zmieszaniu z rozgrzaną oliwą wciera się w skórę wokół ucha.
Zastosować można też ciepłe kompresy, układane zarówno w pobliżu uszu, jak też na nosie i czole (pomagają na zapchane zatoki).
Warto też spać na drugim boku, tak by nie powodować ucisku mogącego być źródłem dodatkowych nieprzyjemnych doznań.
Domowe leczenie zapalenia trąbki słuchowej to też dbałość o drożność nosa. Pomagają w tym nie tylko wspomniane krople, ale też regularne przedmuchiwanie, przepłukiwanie za pomocą roztworów soli fizjologicznej i wody morskiej, a także różnego typu inhalacje z użyciem olejków eterycznych, soli, ziół oraz szyszek i gałązek drzew iglastych.
Czy są to metody skuteczne? Do pewnego stopnia mogą być, mając jednak na uwadze potencjalnie poważne powikłania nieżytu trąbki Eustachiusza, lepiej jest zasięgnąć porady lekarskiej oraz używać bardziej profesjonalnych środków dostępnych w aptekach.
