Prawo polskie wyraźnie wskazuje, iż świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokościach określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa.
Jedną z form takich świadczeń finansowych jest zasiłek chorobowy. Przysługuje on pracownikom, spełniającym ustawowe warunki w zakresie ubezpieczenia chorobowego, w czasie trwania stosunku, ale i także po jego ustaniu.
Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia
Problematykę prawa do zasiłku chorobowego regulują przepisy Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2020.870 z 2020.05.15).
Przede wszystkim warto wiedzieć, kiedy ubezpieczony nabywa prawa do tego świadczenia, aby w ogóle rozpatrywać kwestię zasiłku chorobowego po ustaniu stosunku pracy. Zgodnie z art. 4 ust.1 ww. ustawy ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego (w sytuacji świadczenia pracy) w 2 przypadkach:
- po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu,
- po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.
Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku przysługuje także:
- absolwentom szkół i uczelni,
- jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
- ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10 letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego.
Każdy pracownik niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia otrzymuje zasiłek chorobowy. Nie ma żadnych niejasności w przypadku niemożności świadczenia pracy w trakcie istnienia stosunku pracy. W tych sytuacjach nikt nie ma wątpliwości, iż pracownikowi przysługuje świadczenie pieniężne w postaci zasiłku chorobowego.
Stosunek pracy może być jednak przerwany. Przepisy prawa przewidują możliwość rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron, przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub bez zachowania okresu wypowiedzenia lub z upływem czasu, na który została zawarta (art.30 ust.1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, DZ.U.2020.1320 z dnia 2020.07.30). Powstaje wtedy pytanie, co z zasiłkiem chorobowym po rozwiązaniu umowy o pracę?
Reklama
Kiedy ZUS wypłaca zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia?
Prawo do pobierania zasiłku chorobowego istnieje również po ustaniu ubezpieczenia chorobowego. Przyczyną braku tego ubezpieczenia jest najczęściej utrata pracy. Kiedy ZUS wypłaca chorobowe po ustaniu stosunku pracy?Zasiłek chorobowy przysługuje również osobom, które utraciły pracę, a przede wszystkim (zgodnie z art.7 ww. ustawy o świadczeniach pieniężnych):
- stały się niezdolne do pracy po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego (utrata pracy),
- jeżeli niezdolność do pracy (zwolnienie lekarskie) trwała bez przerwy najmniej 30 dni.
Przesłanka nieprzerwanej niezdolności do pracy nie oznacza konieczności posiadana jednego zwolnienia lekarskiego, wystawionego od razu na 30 dni. Przyczyną niezdolności do pracy może być kilka chorób. Ważne, aby między kolejnymi zwolnieniami nie było nawet jednego dnia przerwy.
Te dwa wymienione warunki muszą być bezwzględnie spełnione, aby uzyskać wynagrodzenie chorobowe po ustaniu zatrudnienia, ale nie są to jedyne przesłanki. Dodatkowo ustawodawca wskazuje termin powstania niezdolności do pracy, który bezwzględnie obowiązuje każdego pracownika:
- nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
- nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w przypadku zakaźnej choroby, której okres wylęganiajest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru składki. Przysługuje on za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.
Reklama
Czy po ustaniu zatrudnienia przysługuje zasiłek chorobowy?
Przepisy Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewidują sytuacje, kiedy pracownik nie ma prawa do wypłaty zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wypłaci tego świadczenia, jeżeli osoba niezdolna do pracy:
- ma ustalone prawo do emerytury lub rentyz tytułu niezdolności do pracy,
- kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową, stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym,
- nie nabyła prawa do zasiłku w trakcie ubezpieczenia, gdyż nie przepracowała wymaganego okresu zatrudnienia (30 lub 90 dni),
- jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
- podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników.
Zasiłek chorobowy nie przysługuje także za okres niezdolności do pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli ubezpieczenie to ustało po wyczerpaniu prawa do zasiłku. Oznacza to, iż pracownik wyczerpał już cały limit czasu, przeznaczony na okres trwania niezdolności do pracy, czyli 182 dni. Po tym czasie nie ma już prawa do zasiłku chorobowego.
Reklama
Wniosek o zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia
Zakład Ubezpieczeń społecznych nie wypłaca z urzędu (czyli bez wniosku zainteresowanego pracownika) świadczenia chorobowego po ustaniu stosunku pracy.
Pracownik, który otrzymał zwolnienie lekarskie e-ZLA (w formie elektronicznej) nie musi przekazywać jego wydruku do ZUS. Ten rodzaj aktualnie obowiązujących zwolnień lekarskich jest automatycznie przekazywany do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez lekarza.
Prawo przewiduje 2 możliwości wystąpienia do ZUS z wnioskiem o zasiłek po ustaniu zatrudnienia:
- złożenie wniosku o zasiłek chorobowy na druku ZAS-53 (dostępnym na stronie www.zus.pl),
- złożenie wniosku w formie pisemnej – powinien zawierać imię i nazwisko chorego, adres, okres niezdolności do pracy, serię i numer wystawionego zaświadczenia lekarskiego (ale ten warunek nie jest konieczny), informacje w jaki sposób powstała niezdolność do pracy, wskazanie czy powstała ona w czasie ubezpieczenia czy po jego ustaniu.
Jeżeli zwolnienie lekarskie zostało wydane przez lekarza w trybie alternatywnym (forma papierowa) w sytuacjach braku połączenia z internetem lub braku możliwości elektronicznego podpisania tego dokumentu, chory pracownik ma obowiązek dostarczyć do ZUS wydruk zaświadczenia lekarskiego e-ZLA, który otrzymuje od lekarza.
Jeśli pierwsze zwolnienie pracownik uzyskał już po ustaniu tytułu ubezpieczenia (po rozwiązaniu stosunku pracy) należy także dodatkowo wypełnić i złożyć razem z wnioskiem oświadczenie na druku Z-10 (dostępny na www.zus.pl).
Po spełnieniu wszystkich przewidzianych przez przepisy prawa warunków, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca bezpośrednio zainteresowanemu zasiłek chorobowy.
