Co to jest ziarniszczak?
Ziarniszczak jajnika jest jednym z typów nowotworów umiejscawiających się na tym narządzie. Wszelkie nowotwory jajników dzielą się na:
- guzy wywodzące się z komórek nabłonkowych – te występują najczęściej i stanowią największy procent wszystkich typów nowotworów jajnika,
- guzy wywodzące się ze sznurów płciowych (tzw. guzy gonadalne) i zrębu jajnika – stanowią zaledwie 5-10% wszystkich diagnozowanych nowotworów jajnika, a większość z nich należy do tzw. nowotworów hormonalnie aktywnych.
Złośliwy ziarniszczak jajnika należy do grupy nowotworów wywodzących się ze sznurów płciowych i zrębu i jest jej najczęstszym przypadkiem. Stanowi 70% guzów gonadalnych, ale przy tym – tylko 5% wszystkich rozpoznawanych nowotworów złośliwych jajnika.
Wyróżnia się jego dwa typy histologiczne:
- typ młodzieńczy (5% wszystkich przypadków) – występujący głównie u dziewcząt i młodych kobiet, związany niekiedy ze zbyt wczesnym dojrzewaniem płciowym,
- typ dojrzały – występujący znacznie częściej, głównie u kobiet w wieku okołomenopauzalnym, choć zdarzają się przypadki diagnozy w każdym wieku.
Objawy ziarniszczaka jajnika często pojawiają się dość późno, co w wielu przypadkach utrudnia niestety wczesne postawienie diagnozy i rozpoczęcie leczenia.
Do najczęściej występujących symptomów należą:
- krwawienie z dróg rodnych,
- bóle w okolicy podbrzusza.
Ziarniszczak jest guzem hormonalnie czynnym i jako taki może obniżać płodność. Szczególnie, kiedy choroba jest w zaawansowanym stadium, zaburzenia hormonalne mogą być na tyle duże, że prowadzą do ustania cyklu miesiączkowego i stanu bezpłodności.
Reklama
Ziarniszczak a przerzuty
Ziarniszczak jest nowotworem najczęściej pojawiającym się jednostronnie, co znaczy, że z początku atakuje jeden z dwóch, symetrycznie występujących jajników. Niekiedy, wraz z postępem choroby, przemieszcza się również na drugi przydatek i rozwija się na obu jednocześnie.
Czy rak jajnika daje przerzuty? Do jakich organów? Ziarniszczak jest guzem przeważnie wykrywanym w pierwszym stadium choroby, kiedy nie ma jeszcze przerzutów do innych organów. Jeśli jednak choroba zostanie zdiagnozowana późno i jest już bardziej rozwinięta, w jej kolejnych stadiach mogą pojawić się przerzuty na innych narządach:
- w II stadium – obejmują one inne narządy miednicy mniejszej,
- w III stadium – mogą występować na organach poza miednicą mniejszą i węzłach chłonnych.
Dalekie przerzuty raka jajnika zwanego ziarniszczakiem zdarzają się niezwykle rzadko i występują w najbardziej zaawansowanym – IV stadium choroby. Mogą pojawić się np. w płucach, na wątrobie lub w kościach.
Chorobie towarzyszy też niekiedy rak endometrium. Przeważnie nie jest to jednak przerzut ziarniszczaka, ale nowotwór współistniejący, pojawiający się jednocześnie, również o charakterze pierwotnym. Współistnienie tych nowotworów może prowadzić do poważnych zaburzeń hormonalnych i dodatkowo utrudniać zajście w ciążę.
Reklama
Nawroty ziarniszczaka
Ziarniszczak jest nowotworem, który niestety dość często nawraca. Im wcześniejsza diagnoza i wcześniej podjęte leczenie, tym mniejsze ryzyko wystąpienia jego nawrotu.
Jego prawidłowe usunięcie we wczesnym stadium daje niekiedy szansę na całkowite wyleczenie, jednak ze względu na jego skłonność do nawrotów – czasem nawet bardzo późnych – chora, nawet po zakończonym leczeniu, powinna pozostawać pod wieloletnią obserwacją i systematycznie poddawać się badaniom.
Nawrót ziarniszczaka może wystąpić szybko lub późno po zakończonym leczeniu. W niektórych przypadkach nawrót nowotworu pojawia się już po kilku miesiącach, w innych – nawet po dwudziestu latach, dlatego stan zdrowia należy obserwować i badać bez względu na to, ile czasu upłynęło od leczenia.
Nawrót raka tego rodzaju może wystąpić w obrębie organów wewnątrz macicy lub poza nią. Zdarza się, że zmiany nawrotowe wykrywane zostają w organach dalekich, takich jak wątroba czy płuca.
Reklama
Rokowania przy ziarniszczaku
Jeśli chodzi o ziarniszczaka, rokowania zależą w dużej mierze – podobnie jak przy innych nowotworach – od tego, w którym momencie choroba została wykryta. Im szybciej postawiona diagnoza i rozpoczęte leczenie, tym większa szansa na całkowite wyleczenie i mniejsze ryzyko nawrotu.
Ziarniszczak w większości przypadków zostaje wykryty w pierwszym stadium, a wówczas rokowania są na ogół dobre. Aby leczenie przyniosło jak najlepsze rezultaty, należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza specjalisty i niezwłocznie poddać się proponowanemu leczeniu.
Kiedy na guza jajnika chorują młode kobiety, ważne są dla nich nie tylko rokowania, ale też szanse na zajście w ciążę po zakończeniu leczenia. Ziarniszczak jajnika nie wyklucza szans na posiadanie dziecka, a w niektórych przypadkach pacjentki po leczeniu zachodzą w ciążę. Usunięcie guza skutkuje niekiedy przywróceniem właściwej gospodarki hormonalnej, dzięki czemu zajście w ciążę i urodzenie dziecka jest możliwe.
Reklama
Jak leczyć ziarniszczaka?
Leczenie raka jajnika zwanego ziarniszczakiem zależy od tego, w jakim stadium choroba została wykryta. We wczesnych stadiach leczenie opiera się na chirurgicznym usunięciu guza. Operacja może polegać na wyłuskaniu samego guza, wycięciu go razem z przydatkiem lub usunięciu obu przydatków wraz z macicą i częścią węzłów chłonnych.
Lekarze podejmują decyzję na podstawie nie tylko stopnia zaawansowania choroby, ale również wieku pacjentki. U kobiet w wieku pomenopauzalnym często usuwa się nie tylko guz, ale również jajniki i macicę, by zmniejszyć ryzyko nawrotu raka. U pacjentek w wieku rozrodczym stosuje się z reguły zabieg oszczędzający, by umożliwić im późniejsze posiadanie potomstwa.
Chirurgiczne leczenie guza jajnika często uzupełnia się o chemioterapię lub radioterapię. Dużo zależy jednak od rozległości nowotworu, wieku pacjentki oraz jej stanu ogólnego. Każda pacjentka powinna słuchać zaleceń swojego lekarza i poddać się proponowanemu przez niego leczeniu dobranego indywidualnie do swojej sytuacji.
