Złamany obojczyk
Złamany obojczyk (łac.: fractura claviculae) jest jednym z częstszych urazów ortopedycznych. Oblicza się, że uszkodzenie tej części ciała stanowi nawet do 15 procent wszystkich złamań u dzieci i młodzieży oraz do 5 procent u dorosłych.
Jak podają M. Skrzypek i inni w pracy Ocena wyników zachowawczego leczenia złamań trzonu obojczyk, zdecydowanie częściej kontuzji tej doznają mężczyźni (68 proc.) niż kobiety (32 proc.). Obojczyk jest kością w kształcie spłaszczonej litery S, będącą swego rodzaju pomostem łączącym klatkę piersiową z rękę.
Stabilizuje staw barkowy, zapewnia ruchomość kończyny górnej, wspiera oddychanie, stanowi też zaczep dla wielu istotnych mięśni, wśród których wymienić można:
- mostkowo-obojczykowy
- piersiowy większy
- naramienny
- czworoboczny
Skomplikowana budowa oraz szeroka sieć powiązań anatomicznych sprawiają, że obojczyk jest wyjątkowo podatny na różnego typu urazy, w tym złamania.
Reklama
Jak dochodzi do złamania obojczyka?
Złamanie obojczyka w około 80 procentach przypadków następuje w środkowej części kości, tam gdzie jest ona najcieńsza, pomiędzy zaczepami mięśni.
Do głównych przyczyn urazu zalicza się:
- u osób młodych-cechujące się dużą dynamiką uderzenie lub upadek na zewnętrzną stronę barku w czasie aktywności fizycznej, a także uraz odniesiony w wyniku wypadku komunikacyjnego.Złamany obojczyk u dziecka zdecydowanie częściej spotykany jest u chłopców, niż dziewczynek;
- u osób starszych – upadek na wyprostowaną rękę w czasie wykonywania codziennych czynności i związane z tym przeniesione obciążenia. Czynnikiem zwiększającym ryzyko złamania jest w tym przypadku postępująca osteoporoza. W tej grupie wiekowej notuje się relatywnie duży odsetek tego typu urazów u kobiet.
Reklama
Objawy złamanego obojczyka
Uszkodzenie obojczyka wiąże się z dużą bolesnością. Występuje ona w obrębie barku, może też promieniować do kończyny, w szczególności w czasie wykonywania nią ruchów.
Inne typowe objawy złamanego obojczyka, to:
- opuchlizna, obrzęk w miejscu złamania,
- zmniejszenie ruchomości ręki, a zwłaszcza problem z jej uniesieniem,
- obniżenie siły mięśniowej.
Bardzo często w związku ze złamaniem dochodzi do przemieszczenia odłamu kości, najczęściej w górę, po podciągnięciu przez mięsień obojczykowo-mostkowo-sutkowy, rzadziej w dół, na skutek obciążenia kończyny.
W sytuacji, gdy dojdzie do uszkodzenia przebiegającej w pobliżu tętnicy podobojczykowej, występuje silny krwotok – tego typu przypadki zdarzają się jednak niezwykle rzadko.
Reklama
Leczenie złamanego obojczyka
Leczenie złamanego obojczyka w większości przypadków ma charakter zachowawczy, a to ze względu na wysoki potencjał kości do bezproblemowego zrastania się i względnie niewielką liczbę możliwych powikłań.
Pierwszym krokiem jest nastawienie kości, w sytuacji, gdy doszło do przemieszczenia, czego dokonuje się poprzez odwiedzenie i uniesienie barków. Następnie bezwzględnie należy unieruchomić newralgiczną część ciała.
Tylko w nielicznych sytuacjach niezbędne jest leczenie operacyjne - złamany obojczyk zespala się wówczas za pomocą specjalnych śrub ortopedycznych. Tego typu procedurę stosuje się jednak wyłącznie wtedy, gdy złamanie jest pełne, wieloodłamowe lub powikłane, co nie dzieje się szczególnie często.
Reklama
Co na złamanie obojczyka: orteza czy gips?
Sposób usztywnienia ciała po tego typu urazie dobiera się adekwatnie do stopnia i charakteru uszkodzeń.
Możliwe są następujące rozwiązania:
- opatrunek Dessaulta. Jest to konstrukcja unieruchamiająca obojczyk, łopatkę, ramię i przedramię. Ręka pozostaje zgięta w łokciu pod kątem około 90 stopni. Usztywnienie może być twarde, wykonane z gipsu, ale coraz częściej stosuje się wygodniejszą, miękką i zdejmowaną kamizelkę w tym samym kształcie. Oba rozwiązania preferowane są w przypadku złamań bez przemieszczenia.
- opatrunek ósemkowy (łac.: stella dorsi). Jego konstrukcja przypomina skrzyżowane ramiona plecaka. Dawniej wykonywany bywał z gipsu, dziś w powszechnym użytku są miękkie ortezy. W razie konieczności dodatkowe usztywnienie uzyskuje się poprzez zastosowanie szyny ortopedycznej Grucy. Tego typu ortezę na złamanie obojczyka zaleca się w sytuacji bardziej skomplikowanych urazów z przemieszczeniem.
Reklama
Jak długo boli i zrasta się złamany obojczyk?
W przypadku urazów nieprzemieszczonych należy przyjąć, że średni czas pełnej regeneracji wynosi około 3-4 tygodni, a opatrunek Dessaulta nosi się około 7 dni krócej. Więcej czasu zajmuje dochodzenie do zdrowia w sytuacji, gdy doszło do przemieszczeń. Kości mogą się wówczas zrastać do 5-6 tygodni, a powrót do całkowitej sprawności trwać nawet 3 miesiące.
Jeżeli chodzi o to, jak długo boli złamany obojczyk, wiele zależy od skali urazu oraz indywidualnej tolerancji pacjenta. Zazwyczaj tego typu dolegliwości bardzo duże nasilenie utrzymują przez pierwsze 2-3 dni (niezbędne może być wówczas podawanie leków przeciwbólowych), później stopniowo słabnąc.
Nieprzyjemne symptomy mogą się jednak odzywać nawet do 6 tygodni.
Reklama
Jaka jest najlepsza pozycja do spania ze złamanym obojczykiem?
Skuteczne leczenie i rehabilitacja urazu obojczyka, a także profilaktyka powikłań, wymagają zachowania właściwej, ustabilizowanej postawy nie tylko w czasie dziennej aktywności, ale też nocą, podczas snu.
Jak spać ze złamanym obojczykiem? Pacjentom zaleca się, aby układali się na wznak, ewentualnie na zdrowym boku, nigdy na odwrót. Co ważne, tak jak w dzień zgięta ręka powinna spoczywać na temblaku lub być wręcz zabandażowana do klatki piersiowej, tak też identyczne ułożenie należy zachować w czasie nocnego wypoczynku. To najlepsza pozycja do spania w takim przypadku.
