Za żółty kolor skóry odpowiada bilirubina.
- To żółty barwnik, który powstaje z rozpadu krwinek czerwonych, czyli erytrocytów. W macicy stężenie tlenu jest tak niskie, jak na szczycie Mount Everest, dlatego płód musi wyprodukować więcej erytrocytów. Po porodzie ma zatem więcej czerwonych krwinek, niż osoby dorosłe, które oddychają powietrzem. Taka liczba erytrocytów nie jest potrzebna, dlatego czerwone krwinki ulegają rozpadowi – mówi dr Maria Szwajcowska.
Dodatkowo wątroba noworodka mniej sprawnie, niż osoby dorosłej, wychwytuje bilirubinę i zamienia ją w postać do wydalenia. Objawia się to zażółconą skórą, zażółceniem błon śluzowych i twardówki oka.
Żółtaczka noworodka nazywana jest fizjologiczną, ponieważ w delikatnej postaci występuje u większości dzieci. Zdarza się jednak, że stan noworodka się zaostrza, a lekarze diagnozuję niebezpiecznie wysoki poziom bilirubiny. Jak odróżnić żółtaczkę fizjologiczną od patologicznej?
W przypadku żółtaczki fizjologicznej:
- zażółcenie na skórze pojawia się po 24. godzinie życia dziecka, najczęściej pod koniec drugiej doby życia
- stężenie bilirubiny całkowitej u noworodków donoszonych jest największe w 3. - 4. dobie życia i nie przekracza 12mg/dl (205μmoli/l (mikoromoli/l)).
- stężenie bilirubiny całkowitej u wcześniaków jest największe około 7. doby i nie przekracza15mg/dl(257 μmoli/l(mikoromoli/l)).
- żółtaczka utrzymuje się do 10. – 14. doby życia.
Żółtaczka fizjologiczna nie wymaga żadnej terapii.
- Żółtaczka fizjologiczna ustępuje zawsze bez leczenia. Jeżeli pojawiają się z dodatkowe objawy, niż przy żółtaczce fizjologicznej, możemy mieć do czynienia z żółtaczką patologiczną, która jest skutkiem poważnych chorób m.in. konfliktu matczyno-płodowego (konflikt serologiczny), zakażeń ogólnych, zakażeń dróg moczowych, a także niedrożności dróg żółciowych i uwarunkowań genetycznych – mówi dr Maria Szwajcowska.
W jaki sposób rozpoznać żółtaczkę?
Diagnostyka zaczyna się od wzrokowej oceny stopnia zażółcenia skóry. Zażółcenie pojawia się najpierw na twarzy i w górnej części ciała, później rozciąga się na kończyny górne i dolne, a także dłonie i stopy. Ustępuje odwrotnie, czyli najpierw skóra dłoni, stóp, kończyn górnych i dolnych zyskuje zdrowy, lekko zaróżowiony kolor skóry. Najdłużej zażółcenie utrzymuje się na twarzy. Obserwując obszar zażółcenia skóry lekarz może oszacować stopień nasilenia żółtaczki.
- Jeżeli mamy podejrzenie, że poziom bilirubiny przekracza normę, wykonujemy przezskórne badanie poziomu bilirubiny lub zlecamy wykonanie badania poziomu bilirubiny we krwi – mówi dr Maria Szwajcowska.
Reklama
Jak leczy się żółtaczkę noworodka?
Jeśli żółtaczka noworodka nasila się, należy szybko rozpocząć leczenie. Nieleczona może doprowadzić do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. W jaki sposób prowadzone jest leczenie?
Zalecana jest fototerapia. Zażółcona skóra blednie pod wpływem promieni ultrafioletowych. W fototerapii noworodków wykorzystywane są bezpieczne lampy z niebieskim lub białym światłem, a także materacyki, które otulając dziecko emitują światło na całe ciało. Naświetlanie prowadzone jest w inkubatorze pod specjalną lampą albo w łóżeczku z pomocą materacyka. Dziecko wyciągane jest z inkubatora tylko na czas karmienia. W leczeniu żółtaczki bardzo ważną rolę odgrywa też nawadnianie. Należy uzupełniać płyny metodą doustną.
- W leczeniu bardzo nasilonych żółtaczek konieczne jest przeprowadzenie transfuzji wymiennej krwi, której celem jest usunięcie nadmiaru bilirubiny z krwi dziecka - mówi dr Maria Szwajcowska.
W przypadku żółtaczki patologicznej unormowanej w szpitalu, jak i przedłużającej fizjologicznej, po wyjściu dziecka ze szpitala do domu konieczna będzie konsultacja z lekarzem. Wizyta lekarza powinna się odbyć kilka dni po wyjściu do domu.
