Jak wygląda żurawina?
Żurawina, zwana po łacinie: „Oxycoccus”, to roślina wieloletnia, będąca krzewiną, która należy do rodziny wrzosowatych. Zdaniem specjalistek, Moniki Baranowskiej i Agnieszki Bartoszek z Politechniki Gdańskiej, gatunek żurawiny błotnej, należy do najbardziej cenionych roślin leczniczych w Polsce.
Z kolei gatunkiem żurawiny, który jest chętnie uprawiany, z uwagi na produktywność owoców jest - według wskazanych badaczek - żurawina wielkoowocowa.
Roślina naturalnie występuje w Polsce - w borach bagiennych, na torfowiskach wysokich i przejściowych. Warto zwrócić również uwagę na występowanie żurawiny poza granicami naszego kraju, w takich miejscach na półkuli północnej o umiarkowanym klimacie jak: Azja, Ameryka Północna, a także Europa Środkowa i Północna.
Krzew żurawiny to roślina niskopienna, z zielonymi liśćmi, o małych rozmiarach z mocno przytwierdzonymi do łodygi.
Owoc żurawiny ma czerwoną, cienką i gładką skórkę, a jego średnica w zależności od odmiany to około 1 cm. Wyróżnia się nieco cierpkim smakiem, a wewnątrz znajduje się duża pestka. Przy okazji opisu kwiatów żurawiny, warto wspomnieć, że według niektórych teorii, roślina ta swoją nazwę zawdzięcza żurawiom kanadyjskim, z uwagi na to, że kwiaty przypominają głowy i dzioby wskazanych zwierząt.
Najstarsze wzmianki związane z wykorzystaniem medycznym żurawiny sięgają roku 1683. Wtedy to Indianie z Nowej Anglii sięgali po ten owoc w celu przygotowywania kataplazmów, czyli okładów do opatrywania ran i leczenia zakażeń krwi.
Natomiast liście żurawinowe znajdowały wówczas zastosowanie jako metoda leczenia zaburzeń układu moczowego czy biegunki. Od XVII do XIX wieku żurawina była stosowana przez miejscową ludność do obniżania gorączki, leczenia problemów żołądkowych czy zaburzeń związanych z problemami wątroby.
Żurawina towarzyszyła im również jako codzienny składnik diety oraz waluta, jaką regulować rachunki z Europejczykami przepływającymi na ich ziemie. W XVIII wieku żurawina zdetronizowała owoce cytrusowe dotychczas stosowane przez marynarzy w leczeniu szkorbutu.
Obecnie roślina ta jest tak ceniona, również w różnych częściach Polski, że na jej cześć ustanowiono Festiwal Żurawiny. Impreza odbywa się m.in. w Dobrogoszczy pod Kościerzyną i ostatnio, we wrześniu 2022 roku, przeprowadzono ją pod hasłem „Żurawina to najlepsza witamina”.
W ramach wydarzenia można podziwiać występy artystyczne, wziąć udział w wielu konkursach, np. związanych ze zbieraniem tego owocu czy przygotowaniem dań na bazie żurawiny. Przykładowo w 2022 roku serwowano zupę żurawinową, gęsią wątróbkę z żurawiną, karasia w śmietanie z żurawiną i inne przysmaki.
Rodzaje żurawiny
Znane rodzaje żurawiny to:
- żurawina wielkoowocowa - czasem nazywana także borówką wielkoowocowa albo żurawiną amerykańską o owocach ze średnicą około 2 cm; rozmnaża się poprzez podział. Ten typ żurawiny sadzi się zwykle jesienią. Istnieje około 100 odmian tego typu żurawiny, jednak zastosowanie komercyjne ma jedynie kilka z nich. Ten rodzaj żurawiny nie wymaga prawie wcale żadnej pielęgnacji, poza obfitym podlewaniem;
- żurawina błotna - znacznie mniej popularna, o mniejszych owocach niż wielkoowocowa, rosnąca na terenach błotnistych Skandynawii, Wielkiej Brytanii, Ameryki i północnej Rosji,
- żurawina drobnolistkowa - wyróżnia się także żurawinę drobnoowocową, zwaną też drobnoowocową, która dziś już nie jest traktowana jako odrębny gatunek. Jej nazwa naukowa stanowi synonim żurawiny błotnej. Ma mniejsze niż żurawina błotna pędy i listki oraz owoce, stąd też jej nazwa;
- żurawina południowa, której ojczyzną są południowo-wschodnie regiony Stanów Zjednoczonych, jesienią zrzucająca liście.
Reklama
Uprawa żurawiny
Choć omawiany okaz jest rośliną występującą często na dziko, warto przyjrzeć się lepiej, jak uprawiać żurawinę. Przede wszystkim ceni sobie glebę i powietrze o dużej wilgotności. W naszym klimacie żurawinę najlepiej sadzić w maju, choć istnieje również możliwość sadzenia jej do jesieni.
Jak sadzić żurawinę? Specjalistka dr inż. Natalia Matłok z Zakładu Inżynierii Produkcji Rolno-Spożywczej, Kolegium Nauk Przyrodniczych, wskazuje na 2 metody sadzenia tej rośliny:
- sadzenie ręczne - wówczas sadzenie odbywa się w rozstawie co najmniej 25 x 25-50 cm po 3 pędy razem. Takie rozstawienie umożliwi zbieranie pierwszych plonów po 2 latach. Natomiast pełne plony pojawią się po 3-4 latach;
- rozrzucenie nieukorzenionych pędów - wykorzystuje się ją zazwyczaj na plantacjach wielkoobszarowych. Wystarczy rozrzucić pędy w ilości około 5 t/ha, a potem wgnieść je w ziemię z wykorzystaniem sprzętu z prostymi talerzami. Pierwsze plony będzie można zbierać dopiero po 4 latach.
Sezon na żurawinę w Polsce przypada na okres od września do początku listopada.
Kwiaty żurawiny są zapylane przez trzmiele, pszczoły lub inne owady. To pozwala na rozwinięcie się owocu. Owoc żurawiny na początku jest mały i zielony, jednak z czasem zmienia się w czerwoną jagodę.
Żurawina kwitnie na wiosnę, przez około 4-6 tygodni. Warto wspomnieć, że pąki, z których następnie powstają owoce, muszą wytworzyć się w sezonie, który poprzedza owocowanie. Tym samym, aby pojawiły się owoce, sadzonki żurawiny muszą przetrwać okres zimowy.
Choć pędy wyróżniają się dużą, nawet do około -18 st. Celsjusza, odpornością na mrozy, to jednak pąki kwiatowe zawiązane przed zimą tracą swoją odporność. Z tego powodu zalecana jest ochrona żurawiny przed mrozem.
Nawożenie żurawiny powinno odbywać się nawozami o kwaśnym odczynie. Natomiast jej przycinanie najlepiej przeprowadzać co około 3 lata, pozbywając się przy tym starych gałęzi i płożących pędów.
Reklama
Właściwości żurawiny
Żurawina to niezwykle wartościowy owoc. Warto przyjrzeć się lepiej jej składowi, bowiem zawiera:
- witaminy, takie jak: witamina A, C oraz witaminy z grupy B, w tym B1, B2, B6,
- antocyjany,
- karotenoidy,
- polifenole,
- pektyny,
- garbniki,
- sole mineralne, przede wszystkim: fosforu, magnezu, potasu, jodu, wapnia,
- kwasy organiczne, w tym: kwas cytrynowy, kwas jabłkowy, kwas benzoesowy, który jest naturalnym konserwantem. Dzięki jego obecności w składzie, owoce żurawiny nawet pozostawione przez długi czas na świeżym powietrzu, nie gniją.
Owoc żurawiny został zestawiony przez specjalistki z Politechniki Gdańskiej z innymi owocami (jabłka, czerwone winogrona, truskawki, ananasy, brzoskwinie, banany, gruszki, grejpfruty i pomarańcze) pod względem zawartości witaminy C, fenoli, epikatechiny, cyjanidyny oraz kwercytyny.
Okazuje się, że żurawina ma wielokrotnie więcej wskazanych składników niż inne, popularne w Polsce owoce. Wyjątek stanowi epikatechina, której żurawina ma około 2 razy mniej niż jabłko. Natomiast na tle wskazanych owoców to najbogatsze źródło składników antyoksydacyjnych, fenoli, cyjanidów czy kwercytyny, pozostawiające daleko w tyle owocową konkurencję.
Przykładowo:
- żurawina ma 177 mg witaminy C/g średniej masy, podczas gdy jabłko znajdujące się na 2 miejscu zestawienia, ma tę wartość na poziomie 97,6 mg wit. C/g ś.m;
- żurawina ma 37,7 mg cyjanidyny/100 g średniej masy, a gruszka – będąca drugim najbardziej bogatym owocem w tę substancję – 12,2 mg/100 g średniej masy.
Ponadto, jak twierdzi Agnieszka Gryszczyńska, autorka publikacji na łamach „Przeglądu Urologicznego”, owoce żurawiny zawierają specyficzne związki, których na próżno szukać w innych owocach.
To przesądza dodatkowo o przewadze żurawiny nad pozostałymi owocami. Tymi związkami chemicznymi o unikalnej strukturze są proantocyjanidyny typu A. Ich funkcją jest ochrona przed przywieraniem bakterii, np. E. coli, do ścianek nabłonkowych układu moczowego.
Reklama
Co leczy żurawina i na co pomaga?
Bogactwo przedstawionych wyżej związków sprawia, że prozdrowotne działanie żurawiny jest bardzo szerokie. Przede wszystkim wskazane substancje wykazują właściwości silnie przeciwutleniające i antybakteryjne. Z tego też powodu obecnie stosowana jest żurawina na zapalenie pęcherza czy też nerek.
Zdaniem autorek z Politechniki Gdańskiej, obecnie najbardziej wykorzystywanym klinicznie zastosowaniem żurawin jest profilaktyka oraz wspieranie leczenia zakażeń układu moczowego, wywołanymi bakteriami w moczu.
Podstawowy patogen wywołujący tę dolegliwość to Escherichia coli. Spożywanie żurawiny oraz produktów od niej pochodnych ma zapobiegać przyleganiu E. coli do komórek nabłonkowych układu moczowego.
Tezę o wpływie żurawiny na zminimalizowanie infekcji układu moczowego potwierdzają badania z 2007 roku, przeprowadzone przez grupę prowadzoną przez Bailey’a. Naukowcy zakwalifikowali do swoich testów grupę kobiet w wieku 25-70 lat, które w roku poprzednim co najmniej 6 razy przeszły zapalenie układu moczowego.
Przez 12 tygodni podawali im standaryzowany suchy koncentrat z żurawin, zawierający 30% ogólnych polifenoli, dwa razy dziennie po jednej kapsułce 200 mg. U żadnej uczestniczki nie zaobserwowali infekcji układu moczowego. Ponadto te kobiety, które zdecydowały się na dalszej przyjmowanie koncentratu, nie zachorowały na wskazaną dolegliwość przez najbliższe 2 lata.
Preparat z żurawiną to również sposób na kamicę nerkową - jej profilaktykę i leczenie. Do takich wniosków doszli badacze pod przewodnictwem Gettmana. Ich zdaniem obecność w żurawinie kwasu cytrynowego może ograniczać powstawanie kamieni szczawianowych.
Z drugiej strony, pacjenci ze stwierdzoną kamicą nerkową, powinni uważać na zbyt duże dawki soku żurawinowego, który wręcz może im zaszkodzić. O tej zależności pisze Agnieszka Gryszczyńska w „Przeglądzie Urologicznym”.
Z uwagi na to, że owoc ten to źródło antyoksydantów, obniża poziom cholesterolu, żurawina zastosowanie znajduje również w profilaktyce miażdżycy i chorób układu krwionośnego.
Ponadto żurawina wykazuje właściwości przeciwreumatyczne. Badania z 2006 roku Rashida i Ebringera świadczą o tym, że sok żurawinowy może poprawiać samopoczucie chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów. Wyraźną poprawę zaobserwowały u siebie osoby badane, w początkowym stadium rozwoju RZS, które regularnie zaczęły przyjmować sok z żurawiny.
Właściwości żurawiny wykorzystywane są w leczeniu chorób przyzębia oraz zapalenia dziąseł. Ze względu na możliwości antyoksydacyjne, sięganie po żurawinę to dobra profilaktyka antynowotworowa.
Żurawina to naturalne źródło kwasu askorbinowego, czyli witaminy C, która chroni przed działaniem wolnych rodników. Substancje te mają negatywny wpływ na jakość nasienia, np. poprzez uszkadzanie materiału genetycznego plemników. Z tego też powodu żurawina może być traktowana jako owoc dla mężczyzny, wspierający stan jego nasienia.
Dzięki dużej zawartości błonnika, dość korzystnym rozwiązaniem jest żurawina na zaparcia. Ponadto jej spożywanie pozwala szybko zaspokoić głód, co ma znaczenie w procesie odchudzania.
Owoc jest istotny w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych bakterią Helicobacter pylori. To właśnie ona ma duży wpływ na zapalenie żołądka, rozwój wrzodów żołądka, a nawet nowotwór tego narządu. Ponadto przyjmowanie żurawiny wraz z antybiotykiem na wskazaną bakterię, podnosi skuteczność terapii, o czym twierdzi dr inż. Natalia Matłok z Zakładu Inżynierii Produkcji Rolno-Spożywczej, Kolegium Nauk Przyrodniczych.
Żurawina stosowana jest także w terapii uzupełniającej chorób skórnych. Na uwagę zasługuje obecność w żurawinie kwercetyny, która według badań opisanych przez Dobrikovą i Apostolovą w 2015 roku, ogranicza powstawanie nowotworów skóry, a także może być wykorzystywana we filtrach przeciwsłonecznych.
Żurawina w kosmetyce
Duże znaczenie ma również żurawina w kontekście przemysłu kosmetycznego. Okazuje się, że dzięki bogactwu witamin, związków bioaktywnych i soli mineralnych, roślina ta pozytywnie wpływa na kondycję skóry.
Preparat z żurawiną działa nawilżająco, liftingująco,, reguluje pH, a przy tym dostarcza wartościowych składników skórze. Poleca się tego rodzaju kosmetyki z tym owocem m.in. w przypadku pielęgnacji skóry z przebarwieniami, suchej, z trądzikiem oraz cery dojrzałej.
Żurawina pobudza syntezę kolagenu, a dzięki temu skóra wolniej się starzeje, dobrze wygładza i rozjaśnia.
Warto sięgać również po olejek z żurawiny do ciała, który działa oczyszczająco, antygrzybiczo i antybakteryjnie. Mydła z jego dodatkiem doskonale pielęgnują, nawilżają, a przy tym detoksykują skórę, spowalniając procesy starzenia.
Żurawina na włosy to również korzystne rozwiązanie. Dzięki zawartości witaminy C i A, chroni przed ich wypadaniem i może przyśpieszać ich porost. To także naturalna ochrona koloru.
Wystarczy płukankę z naturalnego soku żurawinowego wymieszać z wodą i zastosować po każdym myciu włosów. Oczywiście, sięganie po sztuczne soki nie przyniesie takiego rezultatu, a na włosach osadzi się mnóstwo cukru, który je poskleja.
Reklama
Ile kcal ma żurawina?
Przyjrzyjmy się teraz, ile kalorii ma żurawina. Najmniej znajdziemy w tej świeżej. Jest to około 46 kcal na 100 g, według popularnych aplikacji do mierzenia kaloryczności posiłków. Ponadto - z uwagi na dużą zawartość błonnika - żurawina powoduje, że jesteśmy szybko najedzeni, dlatego nie jemy dużych porcji tego owocu.
Natomiast żurawina suszona może mieć nawet 350 kcal w 100 g. Odpowiedzialne za ten stan rzeczy są różnego rodzaju dodatki stosowane w procesie suszenia. Można też wypróbować takiego produktu jak żurawina suszona bez cukru. Trzeba jednak uważać na to, aby w składzie nie było jego innych, gorszych zamienników.
Więcej kalorii mogą mieć również przetwory, które przygotowywane są z różnymi dodatkami, wpływającymi na ostateczną kaloryczność żurawiny.
Chcąc więc zjeść mniej kalorii, najlepiej sięgać po świeże, nieprzetworzone owoce.
Reklama
Jakie jest IG żurawiny?
Świeża żurawina ma indeks glikemiczny na poziomie 45, co klasyfikuje ją wśród produktów o niskim IG. Taki indeks glikemiczny żurawiny sprawia, że może być ona włączona do diety cukrzyka. Najlepiej, by była to naturalna żurawina niesłodzona.
Co więcej, żurawina jest źródłem błonnika, który przyczynia się do obniżenia stężenia glukozy we krwi. Dodatkowo zmniejsza również jej wchłanianie z jelit do krwi. Oczywiście, jak każdego innego produktu, również żurawiny nie należy jeść bez limitu.
Z kolei IG żurawiny suszonej to 62, a więc jest to już średni indeks glikemiczny. Ponadto każde przetworzenie owocu czy dosłodzenie powoduje, że jego indeks glikemiczny rośnie.
Reklama
Jak jeść żurawinę?
Zastanawiasz się, czy żurawinę można jeść na surowo? Okazuje się, że tak. Jednak jej cierpki smak może skutecznie zniechęcać do jej spożywania. Dlatego świeże owoce najlepiej przygotować wcześniej do jedzenia.
Czy żurawinę trzeba sparzyć? Tak naprawdę wystarczy zimna woda do tego, by usunąć z niej zanieczyszczenia, ale można również postawić na jej sparzenie wrzątkiem. Jest to jednak zbędne działanie.
Rozwiązaniami pozwalającymi na uzyskanie nieco bardziej słodkiego owocu jest jego wysuszenie albo delikatne dosłodzenie, choć wówczas IG wzrasta.
W jakiej formie można jeść żurawinę?
Żurawinę można jeść na różne sposoby, m.in. na surowo albo jako dodatek do dań, w formie przetworzonej lub nieprzetworzonej.
Żurawina świeża może być jednak dla nas zbyt kwaśna, wówczas można spróbować wykorzystać ją jako dodatek do herbaty, przygotować wraz z innymi owocami albo warzywami, np. w formie sałatki, które nieco uspokoją jej smak.
Żurawina dostępna jest również w formach: mrożonej oraz suszonej. Można pokusić się np. na podsmażenie żurawiny i przyprawienie, np. słodką papryką albo innymi ulubionymi dodatkami.
Na rynku farmaceutycznym można spotkać również żurawinę w tabletkach, w formie syropu albo żurawinę w proszku. Wiele suplementów diety, zwłaszcza tych wspomagających układ moczowy, ma w swoim składzie wyciąg z żurawiny.
Jak suszyć żurawinę?
W warunkach domowych można bardzo szybko wysuszyć ten owoc. Jak suszyć żurawinę w domu? Zebrane świeże jagody należy najpierw umyć i osuszyć. Potem wystarczy umieścić je w zamrażarce na około 3 godziny. Jeszcze lepsza będzie żurawina zebrana po pierwszych jesiennych przymrozkach.
Po uzyskaniu zamrożonych owoców można przejść do suszenia żurawiny w piekarniku, ponieważ jest to bardzo szybki i prosty sposób na uzyskanie suszonych owoców.
W tym celu należy wyłożyć blachę papierem do pieczenia, wysypać równomiernie owoce na jej powierzchnię i suszyć przy uchylonych drzwiczkach w temperaturze około 50 st. Celsjusza.
Ten proces powinien trwać około 10 minut. Po wyłączeniu piekarnika pozostaw owoce wewnątrz do wyschnięcia przez kilkanaście godzin.
Co zrobić z żurawiny? Przetwory
Żurawinę – choć jest skarbnicą wielu witamin – raczej niechętnie jemy ją na surowo. Dlatego, aby nieco odmienić jej smak, warto ją przetworzyć. Oto, co można zrobić z żurawiny:
- sok z żurawiny - przygotujesz go najpierw dokładnie myjąc żurawinę, a następnie zagotowując w garnku. Po około 10 minutach odcedź, a na końcu dodaj cukier (lub jego zamiennik), gotując wolno przez kolejne 5 minut;
- nalewka z żurawiny - jej przygotowanie wymaga czasu. Można przyrządzić ją z dodatkiem laski wanilii, wódki i spirytusu, a następnie odstawić na 2 tygodnie. Potem należy kilkakrotnie przefiltrować przez gazę i umieścić w słoiku. Inne ciekawe opcje żurawiny do picia to: syrop, kompot, a także wino;
- dżem - smaczna okaże się konfitura z żurawiny, przeznaczona np. do smarowania chleba. Wystarczy zmiksować żurawinę, a następnie ugotować w garnku z dodatkiem cukru lub jego zamiennika.
Warto zaprawić żurawinę na zimę, ponieważ jest to czas dużego zapotrzebowania na witaminę C, której źródło stanowi ten owoc.
Jak przechowywać żurawinę? Żurawinę w słoiku trzymamy ją jak inne przetwory, w suchym i chłodnym miejscu, bez dostępu do światła, w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Przepisy z żurawiną
Żurawinę można wykorzystać do przyrządzenia wielu dań, zarówno tych słodkich, jak i wytrawnych. Co więcej, sprawdzi się w potrawach nietypowych czy wręcz egzotycznych.
Doskonale komponuje się z mięsem, szczególnie z drobiem (warto nie ograniczać się tylko np. do kurczaka, ale również spróbować, pierś z kaczki z żurawiną albo indyk z tym dodatkiem). Sprawdzi się również jako dodatek do schabu czy karkówki. Dobrze smakuje także rybami. Sos z suszonej żurawiny może wzbogacić smak takiej potrawy.
Na uwagę zasługują m.in. śledzie czy pasztet z żurawiną, a także różnego rodzaju sery z jej dodatkiem. Warto zauważyć, że w regionach górskich często serwuje się oscypka z tym owocem.
Inne ciekawe formy wykorzystania tego owocu w daniach to:
- sałatki z żurawiną,
- pierogi z kaczką i żurawiną,
- pizza z żurawiną.
Owoc ten świetnie pasuje również jako smarowidło do pieczywa. Chleb z żurawiną idealnie sprawdzi się na śniadanie, przekąskę w ciągu dnia albo kolację.
Warto sięgać po nią także wtedy, gdy planujemy zjeść odżywcze śniadanie. Owsianka z tym owocem będzie wówczas strzałem w dziesiątkę.
Żurawinę warto zaserwować także na deser i nie tylko w formie napoju, np. koktajlu czy soku, ale też jako dodatek do lodów. Znane są również takie warte uwagi przekąski na słodko z żurawiną jak:
- kisiel,
- ciastka owsiane z żurawiną,
- ciasto, np. sernik,
- tarta z żurawiną,
- babeczki z tym owocem.
To, jak wykorzystamy żurawinę, ogranicza jedynie nasza wyobraźnia.
Z czym,,lubi się” żurawina?
Żurawina świetnie smakuje w różnych połączeniach smakowych. Doskonale pasuje do wyrobów mięsnych i podrobów, np. do wątróbki. Warto połączyć ją również z:
- chrzanem,
- gruszką,
- pieczonym jabłkiem,
- kapustą kiszoną,
- buraczkami,
- czosnkiem i miodem,
- aloesem,
- serem,
- grzybami.
Takie dodatki wzajemnie na siebie wpływają. W ten sposób wydobywamy z nich to, co najlepsze i wzmacniamy ich smak.
Czy w ciąży można jeść żurawinę?
Pomimo tego, że panuje przeświadczenie, iż żurawina i powstające z niej produkty, np. sok z żurawiny w ciąży są nie tylko bezpieczne, ale też korzystne dla matki i rozwijającego się płodu, to jednak przekonanie to nigdy nie zostało - według autorów publikacji poświęconej temu zjawisku na łamach „Lekarz wojskowy” - potwierdzone dowodami eksperymentalnymi.
Ponadto nie ma również badań na temat tego, jaki wpływ przyjmowanie żurawiny ma w okresie poporodowym na dojrzewanie i prawidłowe funkcjonowanie narządów u potomstwa.
Zdaniem specjalistów, kobiety w ciąży i karmiące piersią, które decydują się na jedzenie żurawiny regularnie, np. w celu leczenia zapaleń dróg moczowych, powinny być informowane o braku solidnych badań związanych z bezpieczeństwem tych owoców.
Potencjalne ryzyko - jakie badacze upatrują w jedzeniu żurawiny w ciąży - ma związek z obecnością w składzie tego owocu silnych związków antyangiogennych, czyli działających przeciwko tworzeniu się nowych naczyń włosowatych.
Istnieje możliwość, przy dostarczaniu dużych dawek takich substancji do organizmu, zaburzenia prawidłowego rozwoju embrionalnego i płodowego. Ponadto żurawina może prowadzić do masywnych krwotoków w czasie operacji.
Żurawina dla kobiet w ciąży to produkt, którego spożywanie warto uzgodnić z lekarzem.
Żurawina dla dzieci
Żurawina to źródło wartościowej witaminy C i innych soli mineralnych, które wzmacniają odporność. Dlatego syrop z żurawiny dla dzieci warto stosować profilaktycznie w okresach przeziębienia i grypy.
Trzeba jednak pamiętać, by uważać z ilością podawanej żurawiny małemu dziecku z uwagi na to, że jej jedzenie może powodować dolegliwości żołądkowe i nadwrażliwość. Z tego też powodu, nie jest zalecana żurawina dla niemowlaka.
Od kiedy można więc serwować maluchowi tego rodzaju owoce? Żurawina znajduje się na liście Instytutu Matki i Dziecka wśród przykładów produktów zalecanych w żywieniu dzieci w wieku 13-36 miesięcy. Warto właśnie tej granicy 13 miesięcy przestrzegać lub porozmawiać o wcześniejszej chęci włączenia żurawiny do diety dziecka ze swoim lekarzem.
Ciekawe obserwacje opisali specjaliści z Katedry Biologii i Parazytologii Lekarskiej i II Kliniki Pediatrycznej AM z Łodzi w publikacji z 1964 roku. Odnieśli się wówczas do badania z 1961 roku, kiedy to podjęto próby leczenia owsicy wśród dzieci za pomocą soku z żurawiny.
Badanym podawano sok z żurawiny między posiłkami, przez 7 dni 3 razy dziennie po 40-60 kropel. Z przedstawionych informacji wynikało, że zastosowanie trzech kuracji doprowadziło do pozbycia się owsików u 78% uczestników badania.
Z drugiej strony, w podsumowaniu autorzy podkreślają, że zagęszczonego soku nie należy traktować jako najskuteczniejszego leku na owsicę, ale jedynie jako metodę wspomagającą pozbycie się tej dolegliwości.
Ile żurawiny można jeść dziennie?
Dawka żurawiny powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb konkretnej osoby. W celach profilaktycznych zdrową dawką dla osoby dorosłej, chcącej wzmocnić odporność, będzie już około 10-30 dag żurawiny dziennie lub 150 ml 100% soku z żurawiny.
Żurawina to owoc bezpieczny, dlatego jedzenie jego normalnych ilości nie powinno zaszkodzić. Oczywiście, postawienie na systematyczne jedzenie żurawiny w wielokilogramowych porcjach może negatywnie wpłynąć na organizm, jednak zwykle takich ogromnych porcji nie przewiduje się w diecie.
Dawkowanie soku z żurawiny u dzieci powinno być mniejsze niż u dorosłych. Na początek warto dać dziecku spróbować trochę takiego płynu i zobaczyć, jak zareaguje jego organizm. Maluch może skarżyć się np. na cierpki posmak w ustach albo podrażnienie języka, jednak jest to tylko chwilowe uczucie.
Dawkowanie soku z żurawiny w ciąży warto ustalić z lekarzem, ponieważ – choć żurawinę uznaje się, że za owoc bezpieczny dla ciężarnych i rozwijających się dzieci – to jednak, jak już pokazaliśmy, konsekwencje spożywania żurawiny w ciąży nie zostały w pełni zbadane.
Skutki uboczne spożycia żurawiny
Sok z żurawiny może wywołać skutki uboczne związane z pozostawieniem nietypowego smaku w ustach, a także z chwilowym podrażnieniem dziąseł oraz ust. Dzieje się tak, ponieważ jest on nieco kwaśny. Jego picie może też nasilić refluks żołądkowy.
Nadmiar systematycznie zjadanej żurawiny może wywołać takie działania niepożądane jak zbyt częstą chęć oddawania moczu. Z działaniami niepożądanymi żurawiny powinny liczyć się również osoby ze słabą krzepliwością krwi, ponieważ owoc ten sprzyja zwiększeniu poziomu krwawienia. Jednak, aby do tego doszło, konieczne byłoby dostarczanie żurawiny do organizmu w systematycznych, dużych dawkach.
Ponadto nadmierna ilość soku z żurawiny może doprowadzić do wypłukania z organizmu substancji odżywczych.
Przeciwwskazania do spożywania żurawiny
Żurawina bardzo rzadko wchodzi w interakcję z lekami, jednak mimo to, przy poważnych chorobach, zawsze warto zgłosić lekarzowi prowadzącemu, np. chęć suplementacji żurawiny w kapsułkach. Co ciekawe, jak twierdzi Agnieszka Gryszczyńska na łamach „Przeglądu Urologicznego”, przeciwwskazaniem do spożywania żurawiny jest proteza zastawki dwudzielnej, a także stosowanie warfaryny.
Żurawina w diecie na wpływ na krzepliwość krwi i może zwiększyć krwawienia u pacjentów po operacji.
Duże dawki soku z żurawiny są bezpieczne, poza osobami, u których stwierdzono kamicę nerkową. Z uwagi na możliwe dolegliwości ze strony układu pokarmowego, przyjmowanie żurawiny przez niemowlęta i dzieci, powinno odbywać się pod ścisłą kontrolą.
Oczywiście przeciwwskazaniem jest także uczulenie na żurawinę. W takim przypadku należy całkowicie z niej zrezygnować.
Z uwagi na to, że sok z żurawiny jest lekko kwaśny, może on wpłynąć negatywnie na osoby z objawami refluksu żołądkowego. Dlatego borykając się z tego rodzaju dolegliwością, warto wcześniej omówić sięganie po żurawinę w różnych formach ze specjalistą.
Cena żurawiny. Gdzie ją kupić?
Koszt żurawiny zależy przede wszystkim od miejsca, gdzie ją kupujemy oraz pory roku. Istotne znaczenie ma również forma żurawiny, choć kwoty za żurawinę świeżą, jak i tę suszoną są do siebie bardzo zbliżone.
Gdzie zatem kupować, by zaoszczędzić na zakupach? Znacznie taniej niż w sklepie, zdobędziemy żurawinę na giełdzie. Jednak warto tam kupować wówczas, gdy zależy nam na większej ilości tego owocu.
Cena żurawiny świeżej za kg to około 30 zł. Z kolei opakowanie żurawiny suszonej o gramaturze 1000 g, dostaniemy za około 25-35 zł.
Natomiast za sok z żurawiny z apteki zapłacimy kilkanaście do kilkudziesięciu złotych za litr. Zwykle jednak tego typu preparaty sprzedawane są w butelkach o różnych wielkościach – od 500 ml, 750 ml aż do 1 l.
