Przyczyny utraty węchu i smaku
W ostatnim czasie objaw utraty węchu i smaku kojarzony jest głównie z Covid-19, ponieważ wirus wywołujący chorobę rzeczywiście często atakuje komórki nerwowe odpowiedzialne za odbieranie bodźców smakowych i zapachowych. Covid-19 nie jest jednak jedyną możliwą przyczyną utraty węchu i smaku, a podłoża problemu mogą być różnorakie. Wśród najczęstszych wymienia się:
- infekcje górnych dróg oddechowych,
- choroby nosa i jego błony śluzowej (np. polipy),
- niedrożność nosa,
- silny katar,
- zapalenie zatok,
- alergia wziewna,
- zaburzenia neurologiczne.
Kiedy utrata węchu i smaku związana jest z katarem, infekcją wirusową czy stanem zapalnym, nie ma powodu do niepokoju. Powinna jednak ustąpić wraz z ustąpieniem pozostałych objawów. Jeśli jednak utrzymuje się przez dłuższy czas lub nie towarzyszą jej inne objawy przeziębienia, należy skonsultować ją z lekarzem.
Zdarza się również, że utrata powonienia sygnalizuje poważne choroby. Tętniak czy guz mózgu może bowiem uciskać obszary odpowiedzialne za odczuwanie zapachów. Zaburzenia zmysłowe bywają także symptomem niektórych chorób psychicznych, dlatego objawów nie wolno lekceważyć.
Reklama
Utrata węchu bez utraty smaku
Węch i smak są zmysłami ściśle ze sobą powiązanymi, a narządy tych dwu zmysłów stale ze sobą współpracują. Można to zauważyć choćby w sytuacji, kiedy ślina napływa do ust już od samego zapachu jedzenia.
Mimo, że za odbieraniem bodźców smakowych stoją kubki smakowe umiejscowione na języku, a zapachowych – nabłonek węchowy znajdujący się w górnej części jamy nosowej, ogólne wrażenia smakowe budowane są przez obydwa zmysły.
Utrata węchu bez utraty smaku zdarza się więc dość rzadko. Zwykle, kiedy pacjent przestaje odczuwać zapachy, jego zdolności odczuwania smaku również zostają zaburzone.
Anosmia – całkowite upośledzenie węchu – może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Przyczyny braku węchu to np.:
- urazy mechaniczne nosa,
- uszkodzenie nerwów węchowych na skutek interwencji chirurgicznej lub urazu mechanicznego głowy,
- stosowanie niektórych leków,
- urazy chemiczne.
W takich przypadkach niekiedy mimo osłabienia węchu, smak może pozostać, choć – bez względu na przyczynę zaburzeń węchu – ogólne wrażenie towarzyszące jedzeniu i tak zwykle ulega pewnym zmianom.
Reklama
Ile trwa utrata węchu i smaku?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ponieważ to, jak długo trwa utrata węchu i smaku, zależy przede wszystkim od podłoża problemu oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta.
Jeśli u podłoża leży np. zapalenie zatok i towarzyszący mu silny katar, wiele zależy od rozległości stanu zapalnego, stopnia jego zaawansowania oraz reakcji organizmu na zastosowane leczenie. Nie da się w prosty sposób określić, ile trwa brak smaku i węchu, ponieważ u niektórych pacjentów stan zapalny mija po kilku dniach od rozpoczęcia leczenia, a u innych ma charakter nawracający i trwa tygodniami.
Kiedy utrata węchu i smaku towarzyszy zakażeniu koronawirusem, po ilu dniach wracają prawidłowe doznania zmysłowe? Tutaj także bywa różnie. Niektóre osoby szybko odzyskują sprawność odczuwania, u innych zostaje ona upośledzona nawet na kilka tygodni.
Kiedy utrata węchu i smaku nie wraca w ogóle? Zdarza się tak, kiedy trwałemu uszkodzeniu ulegają ośrodki mózgowe odpowiedzialne za odbieranie tych właśnie bodźców. Stan taki może być wynikiem np. mechanicznego urazu głowy.
Reklama
Leczenie utraty węchu i smaku
Wszelkie zaburzenia zmysłowe mogą być dokuczliwe i ograniczać codzienne funkcjonowanie, stąd pytanie, jak leczyć utratę węchu i smaku. Warto wiedzieć, że likwidowanie tego rodzaju objawów polega przede wszystkim na wyeliminowaniu ich przyczyny. Leczenie utraty węchu towarzyszące przeziębieniu będzie polegało na walce z infekcją, towarzyszące alergii – na izolowaniu się od czynnika uczulającego oraz niwelowaniu kataru.
Co robić, gdy utrata węchu i smaku pojawia się na skutek stosowania niektórych leków? Wówczas najlepiej skonsultować się z lekarzem, który być może zaleci alternatywną terapię. Zdarza się bowiem, że pacjent odczuwa:
- utratę węchu po kroplach do nosa – krople działają bezpośrednio na błonę śluzową nosa i niekiedy reakcją na zawarte w nich substancje mogą być zaburzenia powonienia,
- utratę węchu i smaku po antybiotykach – niektóre leki wpływają na receptory zmysłowe i mogą upośledzać ich funkcje.
Jak odzyskać węch i smak? W przypadku wystąpienia działań niepożądanych należy poradzić się lekarza, czy mimo wszystko należy kontynuować leczenie, czy też należy je przerwać lub zmienić.
Kiedy zaburzenia związane są z przeziębieniem lub nieżytem nosa, można wspomagająco zastosować inhalacje z ziół na utratę węchu. Niektóre zioła (np. rumianek) wykazują działanie przeciwzapalne, przyspieszając gojenie śluzówki i niwelując przykre objawy infekcji. Mogą okazać się zatem skutecznymi sposobami na to, jak przywrócić węch i smak.
Reklama
Utrata węchu i smaku a zatoki
Jedną z najpowszechniejszych przyczyn braku węchu i smaku są chore zatoki. Przestrzenie znajdujące się w okolicach nosa i czoła dość często zapadają na rozmaite infekcje bakteryjne i wirusowe, w konsekwencji których rozwija się w nich stan zapalny.
Objawia się on pogorszeniem ogólnego samopoczucia, bólami (a niekiedy też zawrotami) głowy, czasem gorączką oraz gęstą wydzieliną z nosa o żółtawym lub zielonawym zabarwieniu.
Utrata węchu przy zapaleniu zatok ma charakter przejściowy i głównie wiąże się ze zmniejszoną drożnością nosa. Wydzielina zwykle jest gęsta, oblepia błonę śluzową lub zupełnie zatyka jamę nosową, co znacząco zaburza odbieranie bodźców zapachowych.
Brak węchu od zatok może czasem utrzymywać się jakiś czas nawet po ustąpieniu kataru, jednak w przypadku przedłużającej się dolegliwości należy zgłosić się do lekarza.
Reklama
Utrata węchu i smaku przy katarze
Sam nieżyt nosa również może mieć wiele przyczyn. Utrata węchu i smaku przy katarze nie zawsze związana jest z zapaleniem zatok. Niekiedy towarzyszy np. zwykłemu przeziębieniu lub alergii wziewnej. Są to przypadki, w których błona śluzowa nosa także może być silnie podrażniona, a jej funkcje upośledzone.
Utrata smaku i węchu przy przeziębieniu może wiązać się z samą obecnością gęstej wydzieliny i zmniejszoną drożnością nosa lub np. ze stosowanym leczeniem, np. kroplami do nosa.
Utrata węchu w przeziębieniu, w połączeniu z osłabieniem i uczuciem ogólnego rozbicia może prowadzić do braku apetytu. W okresach obniżonej odporności warto jednak zadbać o zbilansowaną dietę, by zmęczony infekcją organizm był odpowiednio odżywiony i mógł czerpać z pożywienia witaminy i inne cenne mikroelementy.
Utrzymująca się przez dłuższy czas utrata węchu po przeziębieniu i ustąpieniu innych jego objawów, powinna być skonsultowana z lekarzem.
