Co to jest afazja ruchowa?
Afazja to zaburzenie mowy występujące u osoby, która wcześniej nie borykała się z tego rodzaju problemami. Jej bezpośrednią przyczyną jest uszkodzenie ośrodków odpowiedzialnych za zdolność mowy znajdujących się korze mózgowej.
Wyróżnia się kilka jej rodzajów:
- afazja ruchowa - jej inne nazwy to afazja motoryczna lub ekspresyjna – polega na trudnościach z wypowiadaniem się lub całkowitą utratę zdolności mówienia,
- afazja czuciowa - inaczej afazja odbiorcza lub sensoryczna – polega na utracie zdolności rozumienia słów wypowiadanych przez inne osoby,
- afazja czuciowo-ruchowa - czyli mieszana – stanowi połączenie dwóch wyżej opisanych dysfunkcji – pacjent traci zdolność słownego wypowiadania się oraz zdolność rozumienia słów wypowiadanych przez innych,
- afazja amnestyczna - inaczej nominalna lub anomia – polega na trudnościach w nazywaniu przedmiotów przy jednoczesnej świadomości ich przeznaczenia (tak, jakby pacjent zapomniał, co jak nazwać).
Afazja ruchowa mowy zwykle pojawia się nagle, rzadziej rozwija się stopniowo. Może ona dotykać zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci. Chory traci zdolność wypowiadania słów, zamiast z których jest w stanie wydobywać z siebie tylko nieartykułowane dźwięki lub pojedyncze sylaby.
Reklama
Przyczyny afazji ruchowej
Zdecydowanie najczęstszą przyczyną afazji ruchowej u pacjentów dorosłych jest udar mózgu. Afazja powstała w jego rezultacie często przybiera ciężką postać (szczególnie u kobiet) i pogłębia się z wiekiem.
Inne częste przyczyny afazji ruchowej to:
- guzy mózgu,
- urazy mechaniczne kory mózgowej,
- choroba Alzheimera,
- procesy zwyrodnieniowe mózgu.
Do rzadszych przyczyn należą:
- infekcje ośrodkowego układu nerwowego,
- zatrucia toksycznymi substancjami,
- migreny,
- ataki padaczki,
- TIA – przemijający atak niedokrwienny mózgu.
Procesy zwyrodnieniowe i choroba Alzheimera powodują afazję przewlekłą, natomiast takie przyczyny jak TIA, infekcje czy zatrucie są podłożami afazji przemijającej.
Reklama
Objawy afazji ruchowej
Pierwszymi objawami afazji ruchowej są:
- zaburzenia mowy, jej płynności i spontaniczności,
- zaburzenia artykulacji,
- brak poprawności gramatycznej wypowiedzi,
- trudności z nazywaniem przedmiotów.
W medycynie znana jest odmiana afazji nazywana afazją Broki (jako pierwszy opisał ją i zdiagnozował francuski lekarz Paul Broca). Jest to ekstremalna postać schorzenia objawiająca się całkowitą niezdolnością wydobywania z siebie dźwięków.
Reklama
Afazja ruchowa u dzieci
Afazja ruchowa jest utraceniem zdobytej wcześniej zdolności mowy, nie można więc diagnozować afazji u dzieci, które jeszcze w ogóle nie nauczyły się mówić. Ten zespół objawów może pojawić się najwcześniej u pacjentów w wieku 2-3 lat.
Objawy afazji ruchowej u dzieci to:
- zahamowanie rozwoju zdolności mówienia,
- nierozumienie znaczenia słyszanych słów,
- problemy z artykulacją,
- problemy z wypowiadaniem słów dłuższych niż jednosylabowe,
- dzielenie słów na pojedyncze sylaby,
- zaburzenia funkcji poznawczych.
Przyczynami afazji u dzieci mogą być:
- zespół Retta - genetyczne zaburzenia rozwoju występujące prawie wyłącznie u dziewczynek, objawiające się stopniowym pogłębianiem upośledzenia fizycznego i intelektualnego,
- zespół Landaua-Kleffnera - szczególny przypadek afazji czuciowej współtowarzyszący padaczce, dotykający przede wszystkim dzieci w wieku 2-7 lat,
- urazy mechaniczne następujące podczas porodu,
- patologie występujące w I trymestrze ciąży.
Reklama
Ćwiczenia dla dzieci z afazją ruchową
Leczenieafazji ruchowej u dzieci polega przede wszystkim na rehabilitacji i ćwiczeniach logopedycznych. Dobór ćwiczeń zależy przede wszystkim od rodzaju schorzenia oraz stopnia jego nasilenia. Aby czynniki te zostały jak najlepiej przeanalizowane, konieczna jest konsultacja z lekarzem specjalistą, ale i udział rodziców, których regularna obserwacja dziecka jest w tym przypadku niezwykle istotna.
Bazą terapii jest powtarzanie i utrwalanie form językowych artykułowanych przez dziecko.
Na początku najlepiej jest trenować wypowiadanie prostych, pojedynczych sylab. Warto zadbać jednak o to, by miały one jakiś kontekst znaczeniowy, bo jednocześnie ćwiczyć z dzieckiem ich rozumienie. Stopniowo można przechodzić do form coraz bardziej skomplikowanych – prostych słów, wyrażeń i zdań.
Dla dziecka z afazją ruchową najtrudniejsza jest mowa samodzielna i spontaniczna, dlatego ważne jest nagradzanie podejmowania wszelkich prób formułowania wypowiedzi.
Reklama
Leczenie afazji ruchowej
Ponieważ afazja ruchowa nie jest chorobą samą w sobie, a jedynie zespołem objawów schorzenia, które ją powodują, podstawą jest leczenie tego schorzenia. Bez usunięcia przyczyny nie da się zwalczyć objawów.
Sam zespół jednak wymaga przeważnie wiyzty u specjalisty jakim jest logopeda i rozpoczęcia terapii logopedycznej, bez której odzyskanie zdolności mowy jest bardzo trudne. Są przypadki, w których afazja ma charakter przemijający i cofa się samoistnie po 1-3 miesiącach, jednak kiedy przybiera ona postać przewlekłą, rehabilitacja okazuje się niezbędna, by pacjent odzyskał zdolność komunikowania się, artykułowania słów i rozumienia ich znaczenia.
Ćwiczenia logopedyczne zwykle przynoszą świetne rezultaty, szczególnie w przypadkach, kiedy udało się zniwelować przyczynę powstania afazji.
