Nikiel jest szeroko rozpowszechnionym pierwiastkiem w otoczeniu człowieka. Można go znaleźć np. w biżuterii, monetach, oprawkach okularów, paskach od zegarków i wielu innych przedmiotach, z którymi mamy kontakt na co dzień. Z tego powodu alergia na nikiel jest stosunkowo częsta, obecnie szacuje się, że może występować nawet u co piątej osoby.
Metal ten jest najczęstszą przyczyną tzw. alergicznego kontaktowego zapalenia skóry – czyli swędzącej wysypki występujących w miejscach, w których skóra styka się z przedmiotami zawierającymi ten pierwiastek. Alergia ta dotyczy osób w każdym wieku chociaż częściej występuje u kobiet (pięć razy częściej niż u mężczyzn), które przez to że noszą większe ilości biżuterii są bardziej narażone na rozwój nadwrażliwości. Osoby uczulone powinny unikać wszystkich przedmiotów, które mogą zawierać nikiel.
Alergia na nikiel - czym jest?
Istotą alergii jest nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego, który stoi na straży organizmu broniąc go przed atakami różnych szkodliwych drobnoustrojów (np. baterii, wirusów), jak i innych związków. Z nie do końca jasnych przyczyn zaczyna on traktować substancje potencjalnie nieszkodliwe – tzw. alergeny (jak np. nikiel), jako groźne dla organizmu czynniki i rozpoczyna z nimi walkę.
Zobacz wideo: Alergia jest dziedziczna
Konsekwencją działania układu odpornościowego jest uwolnienie różnych substancji do krwi - odpowiadających za rozwój reakcji alergicznej i wystąpienie określonych objawów. Najczęstszą drogą, w której dochodzi do rozwoju alergii jest bezpośredni kontakt produktów zawierających nikiel ze skórą człowieka, w tych miejscach dochodzi do wystąpienia objawów alergii (wyprysk kontaktowy). Zwykle by doszło do rozwoju uczulenia potrzebne jest długotrwałe narażenie (drażnienie skóry), które powoduje stopniowy rozwój nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, a w konsekwencji rozwój alergii.
Reklama
Alergia na nikiel - objawy
Objawy alergii na nikiel zwykle występują około 12-48 godzin po narażeniu na materiał zawierający nikiel. Zmiany utrzymują się około 2-4 tygodni i lokalizują się najczęściej w miejscu, w którym np. biżuteria dotykała bezpośrednio skóry, w rzadkich przypadkach mogą się również pojawiać w miejscach, które nie były narażone na nikiel. Do objawów alergii niklowej zalicza się:
- Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry (wyprysk kontaktowy) – główny objaw reakcji alergicznej na nikiel. Jest to grudkowo–pęcherzykowa wysypka z towarzyszącym świądem pojawiająca się miejscu bezpośredniego kontaktu skóry z niklem np. skóra palców, jeśli nikiel zawarty był w pierścionku itp. W niektórych przypadkach objawy wyprysku kontaktowego mogą wystąpić po spożyciu pokarmów bogatych w nikiel.
Ponadto w przebiegu alergii na nikiel może wystąpić:
- alergiczne zapalenie spojówek - zaczerwienienie oczu, z towarzyszącym świądem i łzawieniem.
- nieżyt nosa – uczucie „zatkania” nosa, obecność wodnistej wydzieliny.
- objawy astmy – trudności w oddychaniu, napadowa duszność i świszczący oddech.
- pokrzywka
- nudności i wymioty – zwłaszcza po spożyciu pokarmów bogatych w nikiel.
Reklama
Alergia na nikiel - przyczyny i czynniki ryzyka
Głównie za rozwój alergii odpowiadają przedmioty codziennego użytku, znajdujące się w wielu domach, z którymi każdy z nas ma częstą styczność, jest to:
- Biżuteria: naszyjniki, zapięcia naszyjników, kolczyki, bransoletki, paski do zegarków i pierścionki.
- Odzież: metalowe zamki, zapięcia biustonoszy, zapięcia pończoch, spinki do włosów, guziki, ćwieki.
- Rzeczy osobiste: opakowania szminek, puderniczki, torebki, zapalniczki, golarki, klucze, breloczki, scyzoryki, długopisy, oprawki okularów.
- Przedmioty metalowe w domu: uchwyty szafek, naczynia, sztućce, tostery, czajniki metalowe, nożyczki, igły, szpilki, naparstki, odkurzacze.
- Pieniądze: srebrne monety składają się z mieszaniny miedziano-niklowej. Szczególnie kasjerzy i inne osoby narażone zawodowo na częsty kontakt z monetami mogą rozwinąć alergię tą drogą.
Dodatkową pomocą dla osób uczulonych na nikiel są testy służące do identyfikowania obecności tego metalu w różnych przedmiotach. Obecne na polskim rynku preparaty, głównie w postaci płynu, zawierającego specjalną substancję (dwumetyloglioksym), która w kontakcie z przedmiotami uwalniającymi nikiel zmienia barwę. Pozwala to w stosunkowo prosty sposób sprawdzić, czy dany produkt jest bezpieczny czy nie.
Do czynników ryzyka alergii na nikiel zaliczamy:
- Płeć żeńską – alergia ta dotyczy pięciokrotnie częściej kobiet (większa ilość biżuterii = większe narażenie na nikiel).
- Wiek – u dzieci łatwiej dochodzi do rozwoju alergii na nikiel, szczególnie jeśli są one narażone na częsty kontakt z tym pierwiastkiem.
- Alergię na nikiel w rodzinie – część przypadków nadwrażliwości na nikiel jest dziedziczna, tzn. dzieci osób chorych są bardziej narażone na jej rozwój.
- Narażenie zawodowe – osoby które w miejscu pracy narażone są na częsty kontakt z niklem (pracownicy przemysłu metalowego) są w grupie ryzyka rozwoju alergii na ten metal. Najczęściej nadwrażliwość na ten pierwiastek występuje u: kasjerów (kontakt z monetami), galwanizerów, konserwatorów maszyn, maszynistów. Dodatkowo narażeni są fryzjerzy, sprzątaczki i salowe – grupy zawodowe które mają częsty kontakt z wodą i detergentami, co potęguje alergizujące właściwości niklu.
- Alergia na inne metale – osoby uczulone na: chrom, kobalt lub pallad mogą również sprzyjać alergii na nikiel.
Reklama
Alergia na nikiel - dieta
W niektórych przypadkach objawy alergii może wywoływać również żywność bogata w nikiel. Do pokarmów z wysoką zawartością niklu należą między innymi:
- gorzka czekolada,
- biała fasola,
- gałka muszkatołowa ,
- groch suszony łuskany,
- czarna herbata,
- kakao w proszku ,
- kapusta włoska,
- kiełki pszenicy,
- mąka sojowa,
- orzechy nerkowca,
- orzeszki ziemne,
- owies (całe ziarna),
- chleb pszenny pełnoziarnisty,
- soczewica suszona,
- soja.
Reklama
Alergia na nikiel - diagnostyka
Diagnostyką i leczeniem alergii na nikiel zajmują się głównie lekarze dermatolodzy oraz specjaliści alergolodzy. Objawy alergii na nikiel są na tyle charakterystyczne, że często pozwalają postawić właściwą diagnozę na podstawie samego wyglądu zmian w połączeniu z informacjami na temat okoliczności w jakich wystąpiły.
W niektórych przypadkach, szczególnie jeśli objawy skórne nie są charakterystyczne, konieczne może się stać przeprowadzenie kolejnych badań. Podstawowym testem w diagnostyce alergii na nikiel jest test płatkowy. Jego zasada jest bardzo prosta. Na skórę nanosi się alergen – w tym przypadku nikiel za pomocą specjalnych komór. Następnie obserwuje się reakcję skórną (zwykle przez 48 godzin). U osób uczulonych na skórze rozwija się charakterystyczna reakcja zapalna, której natężenie opisywane jest według odpowiednich zasad.
Reklama
Alergia na nikiel - leczenie i zapobieganie
Podstawą terapii alergii na nikiel jest unikanie produktów mogących zawierać ten pierwiastek. Jeśli dojdzie do rozwoju reakcji alergicznej stosuje się leczenie mające na celu złagodzenie objawów choroby.
Cel ten osiąga się za pomocą:
- Maści zawierających glikokortykosterydy – maści z popularnymi „sterydami” łagodzą miejscowo objawy reakcji alergiczne.
- Glikortykosterydy doustne – jest to grupa leków stosowana w ciężkiej reakcji alergicznej.
- Leki przeciwhistaminowe – histamina uwalniana jest w trakcie reakcji uczuleniowej i odpowiada za rozwój objawów alergicznych. Leki przeciwhistaminowe hamują jej wydzielanie tym samym tłumiąc objawy alergii.
Najlepszym sposobem zapobiegania wystąpieniu alergii na nikiel jest unikanie produktów mogących zawierać ten pierwiastek, w szczególności biżuterii. Niestety nikiel jest wszechobecny i występuje w bardzo wielu produktach, co niezmiernie utrudnia to zadanie. Poniżej umieszczono kilka wskazówek, które mogą być pomocne:
- Staraj się wybierać hipoalergiczną biżuterię – małą skłonność do wywoływania uczulenia ma biżuteria wykonana ze: stali chirurgicznej, tytanu, 18-karatowego złota, 14-karatowego złota bez zawartości niklu, srebra wysokiej próby, miedzi i platyny. Obecnie polityka Unii Europejskiej w pewnym stopniu reguluje zawartość niklu w niektórych typach biżuterii jak np. kolczyki, koperty zegarków - celem tego jest ograniczenie rozwoju alergii na nikiel.
- Zastępuj produkty zawierające nikiel zamiennikami nie zawierającymi tego metalu – część produktów mających w składzie nikiel posiada odpowiedniki np.
- zamiast metalowych bransolet zegarków wybieraj skórzane lub plastikowe;
- metalowe guziki, zamki błyskawiczne zamień na plastikowe odpowiedniki;
- metalowe ramki okularów zamień na plastikowe itp.
- Stwórz barierę ochronną – np. kasjerzy uczuleni na ten metal, powinni używać rękawiczek, które będą chronić skórę rąk przed bezpośrednim kontaktem z niklem zawartym w monetach.
- Informuj swojego lekarza/ dentystę o alergii na nikiel – wiele stosowanych w medycynie implantów i protez zawiera nikiel. Osoby uczulone na ten metal, u których rozważa się założenie lub wszczepienie takich przedmiotów, powinny poinformować personel medyczny o swoim schorzeniu.
- Stosuj odpowiednią dietę – osoby z alergią na nikiel powinny unikać pokarmów bogatych w ten pierwiastek, ponieważ mogą one spowodować wystąpienie objawów reakcji alergicznej lub nasilić jej przebieg.
Reklama
Alergia na nikiel - najczęściej zadawane pytania
Czy alergia na nikiel jest częsta?
Alergia na nikiel jest stosunkowo częsta, obecnie szacuje się że może występować nawet u co piątej osoby.
U kogo może wystąpić alergia na nikiel?
Alergia ta dotyczy osób w każdym wieku chociaż częściej występuje u kobiet (pięć razy częściej niż u mężczyzn), które przez to że noszą większe ilości biżuterii są bardziej narażone na rozwój nadwrażliwości. Ponadto zwiększone ryzyko występuje u małych dzieci, osób narażonych zawodowo oraz obciążonych genetycznie.
Jakie przedmioty mogą zawierać nikiel?
Nikiel jest wszechobecny w naszym otoczeniu. Zawarty jest on przede wszystkim w przedmiotach codziennego użytku jak biżuteria, odzież, itp.
Co to jest alergiczne kontaktowe zapalenie skóry?
Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry to główny objaw reakcji alergicznej na nikiel. Jest to grudkowo-pęcherzykowa wysypka z towarzyszącym świądem pojawiająca się miejscu bezpośredniego kontaktu skóry z niklem np. skóra palców, jeśli nikiel zawarty był w pierścionku itp.
Czy osoby uczulone na nikiel powinny stosować specjalną dietę?
Osoby z alergią na nikiel powinny unikać pokarmów bogatych w ten pierwiastek, ponieważ mogą one spowodować wystąpienie objawów reakcji alergicznej lub nasilić jej przebieg.
Czy alergię na nikiel da się wyleczyć?
Jeśli raz dojdzie do rozwoju alergii na nikiel zwykle pozostaje ona do końca życia. W chwili obecnej nie ma opracowanych metod które pozwoliłyby na trwałe wyleczenie tego schorzenia. Możliwe jest natomiast zapobieganie rozwoju objawów alergii, a gdy się pojawiają – łagodzenie ich przebiegu. Najważniejszym elementem terapii na nikiel jest unikanie produktów zawierających ten metal.
