Amblyopia, czyli leniwe oko
Amblyopia (ambliopia) to termin używany na określenie niewłaściwej współpracy narządu wzroku z mózgiem. U zdrowych osób światło docierające do oczu jest zamieniane na sygnał nerwowy, który następnie poprzez nerw wzrokowy dociera do mózgu.
U pacjentów z amblyopią występują zaburzenia widzenia w jednym oku spowodowane nieodpowiednim przekazywaniem sygnałów pomiędzy narządem wzroku a mózgiem. W przebiegu schorzenia mózg skupia się na jednym oku, a drugie niejako zostaje wykluczone z procesu widzenia i z tego powodu bywa nazywane leniwym okiem.
Reklama
Przyczyny zespołu leniwego oka
Zespół leniwego oka dotyka najczęściej dzieci. Szacuje się, że schorzenie może występować nawet u 2-3 dzieci na 100. Jeśli niedowidzenie nie zostanie wykryte w okresie dzieciństwa, będzie nie tylko utrzymywać się w późniejszym życiu, ale także postępować.
Przyczyną amblyopii może być wiele stanów chorobowych, jednakże najczęściej choroba jest spowodowana zezem lub anizometropią (różnowzrocznością).
Wśród przyczyn leniwego oka wymienia się także:
- nadwzroczność,
- krótkowzroczność,
- astygmatyzm,
- toksoplazmozę,
- choroby siatkówki (m.in. zapalenie siatkówki lub okołoporodowy wylew do siatkówki),
- blizny rogówki,
- wysięk w ciele szklistym,
- wrodzoną zaćmę,
- urazy oka.
Co ciekawe, amblyopia w większości przypadków rozwija się w okresie niemowlęcym, co sprawia, że dzieci przyzwyczają się do widzenia na jedno oko. Innymi słowy dzieci z zespołem leniwego oka nie zdają sobie sprawy z tego, że cierpią na zaburzenie widzenia, gdyż postrzegają świat w ten sposób od urodzenia. Ponadto wada jest z reguły niedostrzegalna dla otoczenia.
Zazwyczaj zespół leniwego oka u dzieci jest wykrywany przypadkowo w czasie badania okulistycznego. Niekiedy nauczyciel dostrzega, że dziecko w wieku wczesnoszkolnym w charakterystyczny sposób ustawia głowę, mruży lub zamyka jedno oko i informuje o tym rodzica, co staje się przyczynkiem do wykonania badań okulistycznych.
Reklama
Leczenie amblyopii
Leczenie ambliopii polega głównie na zmuszeniu do „używania” leniwego oka. Jedną z metod jest noszenie na dominującym oku specjalnego plastra, co przymusza chorego do używania oka dotkniętego amblyopią, a co za tym idzie stymuluje rozwój tej struktury mózgu, która odpowiada za widzenie.
Inna metodą leczenia amblyopii jest zakraplanie zdrowego oka atropiną. Krople z atropiną sprawią, że pacjent traci ostrość widzenia w zdrowym oku, a zatem działają na podobnej zasadzie jak plastry. Nowością na rynku medycznym są specjalne elektroniczne okulary korygujące amblyopię.
Reklama
Ćwiczenia na leniwe oko
Wśród metod zachowawczych leczenia zespołu leniwego oka wymienia się ćwiczenia wzrokowe – głównie celownicze, lokalizacyjne i pleoptyczne. Pierwsze mają na celu stymulację koordynacji pomiędzy leniwym okiem a ręką za pomocą takich zajęć jak układanie klocków, malowanie czy nawlekanie koralików. Drugie wymuszają prawidłowe ustawienie oka. Trzecie natomiast polegają m.in. na oświetlaniu siatkówki chorego oka za pomocą specjalnych przyrządów (pleoptoforu, eutyskopu).
Ku uciesze wielu dzieci, badania kliniczne dowiodły, że skutecznym ćwiczeniem w redukcji zespołu leniwego oka mogą być gry komputerowe. Naukowcy z Uniwersytetu McGilla w Kanadzie przeprowadzili eksperyment wśród 18 pacjentów cierpiących na amblyopię. Chorzy grali w Tetrisa w specjalnych okularach, które rozdzielały wizję. Jedno szkło umożliwiało widzenie tylko spadających klocków, a drugie tylko leżących. Dzięki temu oczu musiały ze sobą współpracować, aby badany mógł zagrać w grę. Po dwóch tygodniach grania w Tetrisa u wszystkich badanych zauważalna była znaczna poprawa widzenia w leniwym oku w stosunku do grupy, która nie grali w gry komputerowe.
O ile ćwiczenia wzrokowe są zalecane jedynie dzieciom, to gry komputerowe zalicza się do metod wspomagających leczenie wady także u młodzieży i dorosłych.
Reklama
Operacja na leniwe oko
Co warto podkreślić, wzrok kształtuje się średnio do 8. roku życia, dlatego leczenie zachowawcze powinno się rozpocząć jak najszybciej. Im później zostanie wprowadzone, tym będzie mniej skuteczne. Ponadto niepodjęcie leczenia może doprowadzić do znacznego pogorszenia głębi widzenia, a także do nieodwracalnej utraty zdolności widzenia w 3D.
Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, pacjent może zostać skierowany na operację na leniwe oko.
Leczenie operacyjne przeprowadza się przede wszystkim u pacjentów z zezem. Zabieg, który polega na wzmocnieniu mięśnia zewnątrzgałkowego i osłabieniu mięśnia przeciwnego, przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Leczenie chirurgiczne wykonuje się także u osób z opadającą powieką oraz wrodzoną zaćmą. Istnieją także metody laserowej korekcji wzroku.
