Aspergiloza - przyczyny, objawy, badania, leczenie

Aspergilozą nazywana jest grupa chorób spowodowanych zakażeniami pleśniami należącymi do rodzaju  Ponieważ grzyby te występują prawie wszędzie, niewielkie ilości zarodników są wdychane z kurzem i pyłem, nie powodując u osób zdrowych rozwoju aspergilozy. Dopiero osłabienie odporności, lub długotrwała ekspozycja na duże ilości zarodników może być przyczyną bardzo ciężkich grzybic.

Czym jest aspergilioza?

Postać kliniczna choroby zależy od statusu immunologicznego pacjenta.

U pacjentów immunokompetentnych na ogół dochodzi do powstania chorób o podłożu alergicznym. W tej postaci choroby inhalacja zarodników grzyba nie prowadzi do rozwoju grzybni w tkankach, lecz jedynie silnie pobudza układ odpornościowy, prowadząc do objawów alergicznych.

Choroba może przyjmować postać:

• alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej – najczęściej występuje u chorych z atopią, gdy grzyb kolonizuje oskrzela powodując rozwój reakcji alergicznej. Alergia może prowadzić do astmy (niedrożność oskrzeli) i eozynofilii;
• alergicznego zapalenia zatok – rozwija się u osób młodych, przyjmując postać chronicznie nawracających zapaleń nosowo-zatokowych. W przypadku tej choroby charakterystyczny jest brak reakcji na antybiotyki, leki antyhistaminowe lub kortykosteroidy.

Innym rodzajem aspergilozy jest inwazyjna aspergiloza, która najczęściej dotyka osoby z problemami układu odpornościowego. W przypadku tej choroby grzyb atakuje i uszkadza tkanki w organizmie. Aspergiloza inwazyjna najczęściej rozwija się w płucach, ale może także powodować zakażenia wielu innych narządów i rozprzestrzeniać się po całym organizmie. Wyróżniamy :

• ostrą inwazyjną aspergilozę płucną – występuje u pacjentów w immunosupresji. Choroba przyjmuje różną postać kliniczną i często jest trudna do zdiagnozowania. Jednym z symptomów na ogół jest utrzymująca się wysoka gorączka bez objawów ze strony układu oddechowego. Obserwuje się także brak reakcji na leczenie antybiotykami (skuteczne tylko w przypadku zakażeń bakteryjnych, a nie grzybiczych) lub przebiega praktycznie bezobjawowo. Cechą charakterystyczną jest angioinwazja, czyli wnikanie strzępek grzyba do naczyń krwionośnych, co może prowadzić do niedrożności naczyń (zakrzepica), a w konsekwencji do zawału płuc (obszary martwicy niedokrwiennej). Grzyb może powodować silne zniszczenie (erozję) tkanki płucnej prowadzące do silnych krwotoków, często kończących się zgonem;

• aspergilozę tchawiczo-oskrzelową oraz zatorową oskrzeli - ta forma aspergilozy obserwowana jest u biorców przeszczepów płuc oraz u chorych na AIDS. Grzybnia rozwija się w tkankach tchawicy i oskrzeli. Pod wpływem choroby wzrasta sekrecja śluzu, przez co powstają czopy śluzowe wypełnione strzępkami grzyba zatykające oskrzela. Może to powodować rozwój astmy, a następnie zwłóknienia płuc w ostatnim stadium choroby. Aspergiloza ta może także prowadzić do śmiertelnej w skutkach okluzji (zamknięcia światła) krtani lub oskrzela. Rozwijająca się grzybnia może również na drodze angioinwazji rozsiewać się w całym organizmie;

• ostre inwazyjne zapalenie zatok – powstaje u osób z immunosupresją, ma przebieg bardzo gwałtowny, szybko postępujący. Objawy choroby przyjmują postać zbliżona do zapalenia zatok – gorączka, ból głowy, obrzęki. Rozwijający się grzyb rozprzestrzenia się powodując destrukcję tkanek twarzy. W 25% przypadków choroba prowadzi do aspergilozy mózgu i śmierci;

• chroniczne inwazyjne zapalenie zatok – długotrwałe zapalenie zatok, z przewlekłym nieżytem nosa. Choroba może rozwijać się u osób zdrowych, częściej jednak u osób leczonych steroidami oraz z cukrzycą;

• grzybniak płuc lub zatoki przynosowej – grzybniak powstaje gdy strzępki grzyba rozwijającego się w płucach lub zatokach zbijają się przyjmując bezkształtną postać. Grzybniaki są najczęściej zlokalizowane w górnych partiach płuc lub w zatoce przynosowej. W płucach rozwój grzybniaka wiąże się z występowaniem pustych przestrzeni, nisz w strukturze płuca, powstałych w trakcie innych chorób wyniszczających tkankę płucną tj. grużlica, sarkoidoza, pylica płuc i inne.

W przypadku nie inhalacyjnej drogi zakażenia, mogą rozwijać się inne niż wymienione postacie choroby, a ich obraz kliniczny jest zależny od lokalizacji grzyba w tkankach. Aspergillus może rozsiewać się z płuc wraz z krwią (hematogenie) do różnych narządów lub może być wprowadzony do organizmu podczas zabiegów chirurgicznych. Aspergiloza może wówczas przyjmować postać:

• zapalenia szpiku – jest to rzadkie schorzenie, na które zapadają głównie dzieci z przewlekłą chorobą ziarniniakową. Na ogół zakażenie to powstaje drogą hematogenną, czasem jako komplikacja po zabiegach chirurgicznych. Najczęstszą lokalizacją zapalenia jest szpik kostny żeber i kręgów. Stan zapalny może rozwijać się także w tkankach przyległych do kości, mogą powstawać ropnie przykręgowe. Choroba rzadko atakuje stawy;

• aspergilozy mózgu – powstaje w następstwie hematogennego rozsiewu grzyba obecnego w zatokach przynosowych. Jest to bardzo ciężkie schorzenie kończące się na ogół śmiercią spowodowaną zakrzepicą tętnicy mózgowej i ogniskowymi zmianami neurologicznymi;

• aspergilozy skórnej - zaobserwowano dwie postacie tej choroby. Pierwsza rozwija się w okolicy umieszczenia cewnika dożylnego u chorych z immunosupresją. Zakażenie powstaje gdy na ranę zakładany jest skażony zarodnikami opatrunek. Druga postać powstaje w wyniku rozsiewania się wraz z krwią grzybni Aspergillus, która dociera do skóry i tkanek podskórnych. Postać skórna aspergilozy występuje u około 5% pacjentów z aspergilozą płuc;

• aspergilozy mięśnia sercowego (endokardium, Endocarditis) - jest najczęściej powikłaniem po operacji na otwartym sercu lub powikłaniem po nadużywaniu leków parenteralnych. Najczęściej infekcja dotyczy zastawki mitralnej i zastawki aorty. Rozwój grzyba powoduje w tym przypadku powstawanie dużych wyrośli na zastawkach serca, często powstają czopy zatorowe zamykające ich światło;

• aspergiloza oka (endophtalamitis) - powstaje albo w następstwie urazu lub drogą hemaotgenną (u osób z immunosupresją). Może objawiać się zapaleniem tęczówki, ciała rzęskowego i powodować żółto-białe zmiany na siatkówce. Może również wystąpić krwotok siatkówkowy lub wysięk ropny w przedniej komorze oka.

Reklama

Aspergiloza - przyczyny

Pleśnie z rodzaju Aspergillus są niezwykle powszechne w środowisku człowieka. Występują w:

• glebie,
• na roślinach,
• na zawilgoconych ścianach,
• kurzu domowym,
• materiałach budowlanych,
• przyprawach
• niektórych produktach żywnościowych.

Znanych jest bardzo wiele gatunków z rodzaju Aspergillus, ale tylko około 20 jest chorobotwórczych dla ludzi. W większości wypadków choroby spowodowane są zakażeniem A. fumigatus i A.flavus, rzadziej A. nidulans, A.niger, A.terreus.

Do zakażenia grzybem dochodzi głównie przez:

• wdychanie (inhalację) zarodników,
• znacznie rzadziej zakażenie rozwija się drogą pokarmową,
• przez uszkodzoną skórę.
• urazy,
• podczas zabiegów operacyjnych oka czy serca (szczególnie przy zabiegu wszczepienia zastawek),
• zakażenie miejsca wkłucia cewnika.

U zdrowych osób zarodniki, które przedostały się do dróg oddechowych, są usuwane przez sprawnie funkcjonujący system odpornościowy, najczęściej ulegają fagocytozie („zjedzeniu”) przez makrofagi płucne. Czasem wdychanie zarodników może powodować nadmierną aktywację układu odpornościowego prowadzącą do choroby alergicznej. Natomiast u pacjentów ze znacznie zmniejszoną odpornością nie funkcjonują mechanizmy obronne i grzyb może swobodnie rozwijać się w tkankach gospodarza.

Po przedostaniu się do dróg oddechowych zarodniki pleśni kiełkują, dając początek strzępkom grzyba kolonizującym miejsce inwazji. W tym momencie nie ma jeszcze zakażenia inwazyjnego. Nie jest znany dokładny czas inkubacji choroby, dopiero rozwój grzybni, a następnie angioinwazja (wnikanie do naczyń krwionośnych) prowadzi do postaci inwazyjnej aspergilozy, w której grzyb może drogą hematogenną (wraz z krwią) rozsiewać się po całym organizmie.

Aspergiloza jest najbardziej niebezpieczna dla osób z immunosupresją, u których inhalacja zarodników pleśni może prowadzić do zakażenia inwazyjnego płuc i zatok. Z układu oddechowego grzyb może przenikać do naczyń krwionośnych i docierać do różnych narządów. U osób immunokompetentnych obecność zarodników pleśni może prowadzić do chorób o podłożu alergicznym. Inną drogą zakażeń jest nieumyślne wprowadzenie grzyba podczas zabiegów chirurgicznych, czy przy zanieczyszczeniu środków opatrunkowych nakładanych na otwarte rany, np. miejsce wkłucia cewnika.

Reklama

Aspergiloza - objawy

Istnieje wiele rodzajów aspergilozy, dających różne objawy. Często objawy te są trudne do odróżnienia od symptomów schorzeń powodowanych przez zakażenia bakteryjne, czy wirusowe. Należy więc pamiętać, że objawy zakażeń grzybiczych nie ustępują pod wpływem leczenia antybiotykami i jest to jedno z kryteriów diagnostycznych grzybic.

W przypadku chorób alergicznych występujących u osób bez immunosupresji objawy mogą być następujące:

1. Alergiczna apergiloza oskrzelowo-płucna może powodować: świszczący oddech, kaszel z odpluwaniem brązowych śluzowych czopów, gorączkę,złe samopoczucie, utratę wagi, podniesiony poziom przeciwciał klasy IgE we krwi.
2. Alergiczne zapalenie zatok przejawia się często jednostronną polipowatością nosa oraz utrzymującą się gęstą, żółto-zielona wydzieliną. Polipy (wykwity) maja postać rozległej masy i mogą powodować martwicę kości cienkich ścian zatoki, lub też odchylenie przegrody nosowej. W trakcie rozwoju alergii w zatokach wydzielana jesmucyna (składnik śluzu), która może z zatok przedostawać się do oczodołów powodując wytrzeszcz oczu.

Aspergilozy inwazyjne występujące na ogól u osób z immunosupresją, mogą powodować powstawanie objawów, tj.:

• Ostre inwazyjne zapalenie zatok – objawy obejmują gorączkę, jednostronny obrzęk twarzowy, jednostronny ból głowy, ból zatoki lub nosa, krwisty wyciek z nosa. Charakterystyczne są tez czarne zmiany martwicze na małżowinie nosa i podniebieniu twardym. W przypadku rozprzestrzeniania się choroby na oczodół można obserwować opadanie powieki, porażenie mięśni oka, utratę wzroku.
• Ostra inwazyjna aspergiloza płucna – występuje u pacjentów w immunosupresji. Podstawowym objawem jest utrzymująca się wysoka gorączka bez objawów ze strony układu oddechowego, nie ustępująca pod wpływem szerokospektralnej antybiotykoterapii lub przebiega praktyczna bezobjawowo.
• Aspergiloza tchawiczo-oskrzelowa oraz zatorowa oskrzeli - najczęstszymi objawami jest duszność i sapanie, czasem kaszel i gorączka. Objawy bardziej charakterystyczne pojawiają się w późniejszym stadium choroby – u pacjentów obserwuje się odkrztuszanie czopów śluzowych wypełnionych grzybnią Aspergillus.
• Ostre inwazyjne zapalenie zatok – objawy choroby przyjmują postać zbliżoną do zapalenia zatok – gorączka, ból głowy, obrzęki. W miarę rozwoju grzyba może pojawić się deformacja i destrukcja tkanek twarzy.
• Chroniczne inwazyjne zapalenie zatok – utrzymujący się nieżyt nosa, polipowatość nosa i gęsta, żółto-zielona, ropna wydzielina lub przewlekłe bakteryjne zakażenia zatok. Choroba może przenosić się na oczy powodując osłabienie widzenia, dysfunkcję mięśni ruchowych gałki ocznej oraz wytrzeszcz.
• Grzybniak zatoki przynosowej – objawia się przewlekłym nieżytem nosa z ropną wydzieliną, cuchnącym zapachem, bólem twarzowym, przy czym objawy obejmują jedną stronę twarzy. U niektórych chorych przebieg choroby jest bezobjawowy.
• Grzybniak płuc często rozwija się bezobjawowo. Głównym objawem jest krwioplucie, pacjenci mogą skarżyć się na kaszel, złe samopoczucie, utratę wagi.

W przypadku inwazji grzyba drogą hematogenną lub przy nieumyślnym wprowadzeniu go do tkanek podczas zabiegów chirurgicznych objawy mogą obejmować:

• zapalenie szpiku – gorączka i ból zainfekowanego miejsca, na ogół okolic żeber i kręgosłupa. Zmiany kliniczne i radiologiczne aspergilozy kręgosłupa są podobne do występujących w gruźlicy;
• aspergilozę mózgu – objawy kliniczne wykazują różnice w zależności od stopnia immunosupresji, począwszy od bólu głowy u osób z niską immunosupresją, poprzez niespecyficzne objawy, tj. zmiany stanu umysłowego i napady padaczkowe, do zmian w mózgu spowodowanych zawałem, tj. ataki drgawkowe, podniesienie ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego;
• aspergilozę skórną – zmiana powstaje w okolicy wkłucia cewnika, ma postać czerwonej do sinej, stwardniałej tarczki przekształcającej się we wrzód martwiczy pokryty czarnym strupem; przy rozsiewie hemtogennym powstają pojedyncze lub liczne zmiany w postaci czerwonych plamek lub grudek, mogą one zmieniać się we wrzód martwiczy z czarnym strupem;
• aspergilozę mięśnia sercowego (endokardium, Endocarditis) – symptomy są podobne jak przy zakażeniu bakteryjnym; gorączka, utrata wagi, zmęczenie i utrata apetytu; u większości pacjentów można stwierdzić szmery serca, a u około 30% powiększeniu ulega śledziona;
• aspergilozę oka (Endophtalamitis) - ból oka, zaburzenie widzenia.

Reklama

Aspergiloza - kto jest narażony?

Pleśnie są tak powszechne w środowisku, że większość ludzi jest narażona na wdychanie ich zarodników na co dzień. Dla osób ze zdrowym układem immunologicznym, nie jest to szkodliwe, a system odpornościowy jest w stanie pozbyć się zarodników. Ale dla ludzi z zaburzeniami odporności inhalacja zarodników, zwłaszcza w dużych ilościach (np. w środowisku bardzo zakurzonym) może prowadzić do rozwoju infekcji.

Badania wykazały, że inwazyjna aspergiloza może wystąpić np. podczas remontu budynku i pomieszczeń szpitala, w którym leczone są osoby z grupy ryzyka. Niebezpieczeństwem dla tych pacjentów jest także zanieczyszczenie pleśniami sieci wodociągowej i w konsekwencji wody.

Ogniska Aspergillus powodujące zakażenia skóry zostały zidentyfikowane na powierzchni skażonych urządzeń biomedycznych i środkach opatrunkowych. Poważnym źródłem zarodników pleśni są:

• brudne urządzenia klimatyzacyjne,
• kompost i hałdy ziemi,
• zawilgocone ściany mieszkań.

Zawsze jednak najważniejszym czynnikiem decydującym o rozwoju aspergilozy jest status immunologiczny (odporność) danej osoby. Inwazyjna aspergilozą generalnie dotyczy osób

• po przeszczepieniu szpiku kostnego
• po przeszczepach narządów litych, 
• które zażywają duże dawki kortykosteroidów,
• poddanych chemioterapii nowotworów,
• zaawansowane stadium zakażenia wirusem HIV.

Na niebezpieczeństwo rozwoju aspergilozy narażone są także określone grupy zawodowe:

• osoby zatrudnione w budownictwie,
• rolnicy i ogrodnicy,
• osoby pracujące w kwiaciarniach,
• w archiwach
• wbibliotekach,
• konserwujące zabytki,
• na basenie,
• w piekarni,
• mieszalni pasz

Reklama

Aspergiloza - diagnostyka

Diagnostyka i leczenie grzybic jest bardzo trudne, a umieralność z powodu inwazyjnej aspergilozy, mimo postępu metod diagnostycznych i terapeutycznych, szacuje się na 50-100%.

Osoby zaliczane do grup ryzyka (pacjenci z oddziałów poprzeszczepowych, onkologicznych, osoby z AIDS), powinny być objęte stałym monitoringiem pozwalającym na wczesne wykrycie choroby i rozpoczęcie leczenia. Chorzy z grupy wysokiego ryzyka są objęci programem profilaktyki przeciwgrzybicznej.

Wszystkie osoby z obniżoną odpornością, narażone na czynniki ryzyka, a także osoby obserwujące u siebie objawy alergiczne powinny udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub przychodni chorób zakaźnych jeśli tylko zaobserwują niepokojące pogorszenie stanu zdrowia.

Ponieważ diagnoza zakażeń grzybiczych nastręcza wiele trudności podstawą rozpoznania zakażenia grzybiczego jest równoczesne stosowanie kilku metod badawczych. Lekarz może zlecić wykonanie szeregu badań. Mogą to być badania mikrobiologiczne do których pobiera się wymazy i płyny ustrojowe oraz biopsje z różnych miejsc ciała, zależnie od rodzaju aspergilozy podejrzewanej u pacjenta. Wykonywane są także zdjęcia RTG i badania tomograficzne. Bada się także parametry krwi.

W każdym przypadku do postawienia trafnej diagnozy konieczna jest ocena czynników ryzyka i wnikliwa analiza objawów klinicznych.

Reklama

Aspergiloza - badania

Rodzaj stosowanej diagnostyki zależy od rodzaju choroby.

• W przypadku chorób alergicznych przeprowadza się:oznaczenie poziomu granulocytów kwasochłonnych (eozynofili) oraz przeciwciał klasy IgE we krwi. Wzrost liczby eozynofili oraz podniesiony poziom IgE świadczy o rozwoju alergii.
• Następnie przeprowadza się testy skórne. W tym celu nakłuwa się skórę i wprowadza czynnik alergizujący i obserwuje się reakcję. Może to być reakcja typu I, lub opóźniona rekcja typu III.
• Przy podejrzeniu alergicznej aspergilozy oskrzelowo-płucnej przeprowadza się badania RTG płuc. Istotne dla potwierdzenia diagnozy jest również uzyskanie dodatnich wyników badań mikrobiologicznych i wielokrotne wykrycie w plwocinie lub mucynie z zatok strzępek Aspergillus.

W przypadku zakażeń inwazyjnych wczesna i wiarygodna diagnostyka jest szczególnie ważna, gdyż może decydować nie tylko o powodzeniu leczenia, ale też o życiu pacjenta.

Oprócz rozważenia czynników ryzyka i ustalenia objawów, lekarz może zlecić wykonanie badań obrazowych, takich jak:  RTG klatki piersiowej lub tomografia komputerowa.

Ponadto, wykonuje się badania mikrobiologiczne, do których pobiera się próbki wydzielin lub biopsje tkanek. W laboratorium wykonuje się bezpośrednie badanie pod mikroskopem, w czasie którego wyszukuje się strzępki grzybni w preparacie. Próbki kliniczne używane są także do hodowli na specjalnych podłożach. Po wyhodowaniu grzyb jest identyfikowany i przeprowadzane są testy mające na celu ustalenie wrażliwości na antymykotyki.

Istnieją również nowsze badania, które mogą pomóc w monitorowaniu inwazyjnej aspergiloza osób wysokiego ryzyka. Należą do nich metody serologiczne i genetyczne diagnozowania grzybic. W badaniu serologicznym wykrywa się antygen galaktomannanowy. Jest to fragment ściany komórkowej Aspergillus. Antygen ten jest wykrywany w płynach ustrojowych (krew, popłuczyny pęcherzykowo-oskrzelowe, płyn mózgowo-rdzeniowy), przy czym jak do tej pory, testy dostępne na rynku są przeznaczone wyłącznie dla oznaczeń wykonywanych z surowicy krwi, a badania innego rodzaju próbek są jeszcze w formie eksperymentalnej. Dodatni antygen galaktomannanowy może być wykryty na 5-8 dni (średnio) przed objawami klinicznymi inwazyjnej aspergilozy (u około 65 % pacjentów).

Badania powinny być wykorzystane jako test przesiewowy dla pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju choroby. Uzyskanie dwóch pozytywnych wyników, w szczególności w dwóch kolejnych próbkach surowicy, stanowi potwierdzenie inwazyjnej aspergilozy. Szczególnie istotne jest powtórzenie testu w przypadku uzyskania wyniku dodatniego, gdyż wszechobecność zarodników pleśni może być przyczyną zanieczyszczenia (kontaminacji) próbki krwi w czasie jej pobierania i uzyskania wyniku fałszywie dodatniego.

• Testy serologiczne są także stosowane do oceny odpowiedzi na terapię przeciwgrzybiczą. Miano antygenu ma tendencję do spadku w przypadku odpowiedzi na leczenie. Badanie biomarkerów zakażenia grzybiczego nie może być jednorazowe, lecz powinno być wykonywane przynajmniej dwa razy w tygodniu podczas ścisłego monitorowania pacjentów z grupy ryzyka.
• Badania DNA grzyba na podstawie łańcuchowej reakcji polimerazy (PCR) są prowadzone jak dotychczas przez ośrodki naukowe, lecz ich wartość diagnostyczna ciągle budzi wątpliwości ze względu na brak powtarzalności wyników.

Reklama

Aspergiloza - leczenie

Farmakoterapia

W przypadku alergicznej aspergilozy oskrzelowo –płucnej nie stosuje się leczenia. Jedynie wzrost stężenia przeciwciał klasy IgE, oraz obserwowanie nowych i pogarszających się nacieków w RTG klatki piersiowej sugeruje włączenie kortykosteroidów.

Leczenie antymykotykami nie jest zalecane, mimo to, ostatnie badania sugerują, że może być ono korzystne. Leczenie alergicznej aspergilozy zatok polega głównie na chirurgicznym usunięciu polipów i śluzu zalegającego zatoki. Na ogół w tym celu wykonuje się więcej niż jeden zabieg. Dodatkowo wdraża się terapię kortykosteroidami. Długotrwałe stosowanie sterydów w przypadkach przewlekłej alergicznej postaci aspergilozy może mieć poważne konsekwencje i musi być rozważone w każdym przypadku indywidualnie. Oczywiście, szczególnie istotne jest ustalenie źródła alergenu (pleśni i jej zarodników) i próba jego eliminacji z otoczenia osoby uczulonej.

Leczenie szpitalne

Leczenie praktycznie wszystkich postaci aspergilozy z wyjątkiem form alergicznych wymaga hospitalizacji, a stosowane środki terapeutyczne działają toksycznie na organizm i powodują wiele reakcji ubocznych. Worykonazol jest obecnie lekiem pierwszego rzutu w leczeniu inwazyjnej aspergilozy.

U pacjentów, którzy nie mogą przyjmować worykonazolu lub którzy nie odpowiedzieli na worykonazol, może zostać zastosowany itrakonaz i preparaty lipidowej postaci amfoteryczny B, a także kaspofungina, mykafungina i posakonazol. W miarę możliwości zaleca się przerwanie lub zmniejszenie leków immunosupresyjnych. Rokowanie zależy od rodzaju i nasilenia choroby, jak również stanu immunologicznego pacjenta.

Grzybniaki usuwa się poprzez resekcję chirurgiczną. Zabieg jest jednak obciążony dużym ryzykiem i stosuje się go tylko w koniecznych przypadkach. Także w przypadku aspergilozy skórnej niezbędna jest interwencja chirurgiczna.

Aspergiloza - powikłania

Grzybice wywołane przez grzyby z rodzaju Aspergillus należą do najcięższych. Choć nastąpił znaczny postęp w diagnozowaniu i leczeniu grzybic inwazyjnych, śmiertelność z powodu zakażenia jest nadal duża, dotyczy bowiem pacjentów z poważnym spadkiem odporności. Mimo stosowania właściwej terapii wielu z nich umiera.

Rozwijający się w tkankach grzyb niszczy je, prowadząc do uszkodzeń i martwicy różnych narządów w zależności od postaci aspergilozy. Innym powikłaniem wynikającym z rozwoju grzybni, jest zatykanie przez strzępki grzyba naczyń krwionośnych, co prowadzi do martwicy niedokrwiennej płuc czy mózgu. Aspergiloza zlokalizowana w płucach i oskrzelach może powodować zatykanie i niedrożność dróg oddechowych, a także rozwój astmy.

Szczególnie dramatyczne powikłania ma ostra aspergiloza zatok, czy aspergiloza mózgu, gdyż Aspergillus może atakować i niszczyć tkanki twarzy, a także wywoływać objawy neurologiczne tj. padaczka, drgawki. Powikłania alergicznych postaci aspergilozy mogą prowadzić do poważnych zmian patologicznych w postaci astmy, czy martwicy kości zatok.

Aspergiloza - zapobieganie

Uniknięcie narażenia na inhalację zarodników Aspergillus jest prawie niemożliwe, gdyż grzyb jest wszechobecny w środowisku. Jednak osoby, które mają bardzo obniżoną odporność mogą zmniejszać ryzyko zakażenia poprzez unikanie przebywania w zakurzonych pomieszczeniach i pracy w której jest wysoka ekspozycja na kurz i pył (np. prace budowlane i konserwatorskie, prace ogrodnicze, pielęgnacja trawników). W takich przypadkach można stosować maski N95.

Inne środki poprawy jakości powietrza, takie jak filtry HEPA mogą być stosowane w obiektach opieki zdrowotnej, w przypadku osób należących do tzw. grupy ryzyka (pacjenci oddziałów hematologicznych, poprzeszczepowych, chorzy na AIDS).

W pewnych okolicznościach stosuje się profilaktyczne podawanie leków przeciwgrzybicznych. O profilaktyce pierwotnej mówimy, gdy lek przeciwgrzybiczny jest podany pacjentowi po raz pierwszy, wtórna profilaktyka dotyczy podawania leków przeciwgrzybicznych osobom które wcześniej przebyły inwazyjne zakażenie grzybicze z powodu leczenia choroby nowotworowej.