Ból głowy typu napięciowego jest jednym z najczęstszych samoistnych, czyli pierwotnych bólów głowy. Charakteryzuje się występowaniem tępego, uciskowego, rozlanego, nienapadowego bólu głowy, zlokalizowanego obustronnie, ale może również dotyczyć całej głowy. Epizody trwają od kilkudziesięciu minut do kilku dni. W klasyfikacji bólów głowy wyróżniamy bóle głowy samoistne - pierwotne, stanowiące 90% wszystkich bólów i objawowe – wtórne. Ból klasterowy stanowi jeden z częstszych typów.
Ból głowy napięciowy - czym jest?
Ból głowy typu napięciowego jest jednym z najczęstszych samoistnych, czyli pierwotnych bólów głowy. Charakteryzuje się występowaniem tępego, uciskowego, rozlanego, nienapadowego bólu głowy, zlokalizowanego obustronnie, ale może również dotyczyć całej głowy. Epizody trwają od kilkudziesięciu minut do kilku dni. Najczęściej ból występuje przez kilka dni w miesiącu, chociaż u niektórych chorych mogą występować nawet codziennie.
Charakterystyczną cechą jest również niewielkie natężenie bólu, związku z tym nie zaburza codziennej aktywności chorych. Mogą oni, w przeciwieństwie do chorych cierpiących z powodu migreny, pracować normalnie zarówno fizycznie, jak i umysłowo. Często stwierdza się obniżenie nastroju oraz lęki. W klasyfikacji wyróżnia się postać epizodyczną - z bólami występującymi do 15 dni w miesiącu, oraz postać przewlekłą występującą > 15 dni w miesiącu przez okres co najmniej 3 miesięcy w roku.
Podaje się, że choruje na niego aż 90% kobiet i 75% mężczyzn. Może ujawnić się w każdym wieku, chociaż pierwszy epizod zwykle występuje w okresie dojrzewania, a nawet we wczesnym dzieciństwie.
Reklama
Ból głowy napięciowy - przyczyny
Najczęstsze przyczyny przewlekłych i nawracających bólów głowy:
- Samoistne (pierwotne): migrena, ból głowy typu napięciowego, klasterowy ból głowy.
- Inne rzadkie samoistne bóle np.: tzw. kłujący ból głowy, śródsenny ból głowy, wysiłkowy i kaszlowy ból głowy, bóle głowy przy stosunku płciowym.
- Objawowe (wtórne): pourazowe bóle głowy, przy nadciśnieniu tętniczym.
- Polekowe bóle głowy: jako objaw uboczny, w wyniku nadużycia leków, inne przewlekłe zatrucia, przy chorobie niedokrwiennej mózgu, przy guzie mózgu (rzadko), depresja, zespoły lękowe lub somatyzacyjne.
Jako bóle samoistne, czyli pierwotne klasyfikujemy jednostki chorobowe z bólem głowy jako objawem dominującym, których pochodzenie - mimo licznych badań w tym kierunku - nie zostało wyjaśnione. Bólami objawowymi, czyli wtórnymi nazywamy te bóle głowy, które są objawem określonej znanej choroby lub znanego czynnika np. infekcji, urazu głowy, nadciśnienia tętniczego, zatrucia i innych.
Jak dotąd bezpośrednia przyczyna występowania bólu głowy typu napięciowego nie została ustalona. Sądzi się, że jest on związany z nieprawidłowymi reakcjami na napięcia emocjonalne, ponieważ jego wystąpieniu sprzyjają czynniki psychiczne (lęk, stres, depresja).
Patomechanizmy bólu typu napięciowego nie zostały wyjaśnione. Postuluje się, że być może ból ten jest spowodowany nieprawidłowymi reakcjami na obciążenia emocjonalne i wzrost napięcia mięśni czaszki. Naprężone mięśnie podrażniają zakończenie nerwów czuciowych, co jest odbierane jako ból. Wydaje się, również, że rolę może odgrywać także zmniejszone stężenie amin biogennych, beta-endorfin i opioidów w ośrodkowym układzie nerwowym.
Do czynników ryzyka zalicza się:
- występowanie w rodzinie, u krewnych bólowych głowy, w tym migreny, bólu głowy typu napięciowego, klasterowego,
- alkohol,
- palenie papierosów,
- zaburzenia snu, niewygodna pozycja podczas snu,
- stres – zwykle pojawia się po południu, po długim dniu pracy,
- nieregularne posiłki,
- długa praca przy komputerze – nadwyrężenie wzroku.
Reklama
Napięciowy ból głowy - objawy
Objawy napięciowego bólu głowy:
- ból: nienapadowy, uciskowy, opasujący, obejmujący całą głowę jak obręcz lub tylko okolicę czoła, skroni, potylicy, nie nasilający się pod wpływem wysiłku fizycznego, trwający od kilkudziesięciu minut do kilku dni;
- czasami nadwrażliwość na światło, hałas;
- nudności.
Reklama
Napięciowy ból głowy - wizyta u lekarza
W przypadku nasilonych objawów ogólnych chory najpierw powinien udać się do swojego lekarza rodzinnego. W trakcie wizyty należy dokładnie opisać swoje objawy i okoliczności, podczas których pojawiły się oraz czy istnieją czynniki, które je nasilają. Ważne jest także, żeby podać wszystkie choroby współwystępujące, na które się leczymy, bądź leczyliśmy się w przeszłości oraz czy przyjmujemy przewlekle leki.
Lekarz rodzinny powinien według swoich umiejętności dokładnie zbadać fizykalnie chorego, w tym neurologicznie. Po przeprowadzeniu badania i zebraniu szczegółowego wywiadu, powinny mu nasunąć się już pewne przypuszczenia, zapewne następnym krokiem będzie skierowanie chorego do lekarza specjalisty – neurologa. Po otrzymaniu skierowania należy zgłosić się na konsultację neurologiczną.
Na pierwszym spotkaniu z lekarzem specjalistą należy jeszcze raz przestawić swoje objawy, przekazać wszystkie informacje uzyskane przez lekarza rodzinnego, gdyż mają one istotny udział w ustaleniu rozpoznania. Po rozmowie z pacjentem, zebraniu szczegółowej historii choroby, badaniu oraz przejrzeniu otrzymanych wyników badań lekarzowi na pewno nasuną się właściwe spostrzeżenia, niemniej jednak bardzo prawdopodobnie jest, że lekarz specjalista zleci wykonanie dodatkowych istotnych badań.
Gdy rozpoznanie zostanie już postawione należy zadać lekarzowi odpowiednie pytania:
- Jakie badania mam jeszcze teraz wykonać?
- Jak długo trwa leczenie i czy jest ono skuteczne?
- Jakie są możliwe sposoby leczenia i szanse na całkowite wyleczenie?
- Jak wygląda codzienne funkcjonowanie osoby chorej?
- Czy są czynności lub czynniki, które należy ograniczyć bądź całkowicie wyeliminować?
Przede wszystkim nie wolno bać się pytać, lekarz zawsze będzie służyć nam swoją wiedzą i na pewno w sposób przystępny i zrozumiały wyjaśni nam wszystkie jej aspekty, dobre zrozumienie choroby, która nas dotknęła pomoże nam lepiej stawić jej czoła, a dobrze zorientowany w swojej chorobie pacjent, lekarzowi znacznie bardziej ułatwi pracę.
Należy również podkreślić, że często lekarzem prowadzącym leczenie jest lekarz rodzinny, który po konsultacji neurologicznej otrzymuje od lekarza specjalisty odpowiednie wytyczne, wskazówki w jaki sposób chory ma być leczony. Dzięki takiej współpracy wdrożone leczenie chorego może być prowadzone na kilku płaszczyznach.
- Sprawdź czym jest Ból głowy klasterowy
Reklama
Napięciowy ból głowy - badania
Diagnostyka obejmuje:
- zebrany przez lekarza rodzinnego oraz następnie lekarza specjalistę wywiad, który obejmuje historię napadów, ich częstotliwość, nasilenie;
- badanie lekarskie – w tym szczegółowe badanie neurologiczne;
- badania obrazowe – m.in. tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny są wykonywane, gdy istnieją wskazania oraz aby wykluczyć inną przyczynę bólu głowy.
Rozpoznanie stawia się w oparciu o wywiad lekarski oraz badanie neurologiczne, dlatego tak ważne jest, aby udzielić lekarzowi jak najbardziej wyczerpujących odpowiedzi na stawiane przez niego pytania!
Reklama
Napięciowy ból głowy - leczenie
Niestety jest to choroba, której wystąpieniu nie można zapobiec. Wiele osób, które cierpią ta tego typu ból głowy często nie zgłasza się do lekarza, żeby uzyskać pomoc i właściwe leczenie, wolą same przyjmować ogólnodostępne leki, co nierzadko wiąże się z brakiem pożądanych efektów leczenia i częstym nadużywaniu tych leków, dlatego bardzo ważne jest, aby zgłosić się do lekarza!
Leczenie farmakologiczne
Cały proces leczenia opiera się w pierwszej kolejności na przerwaniu trwającego już napadu, następnie stosuje się leczenie prewencyjne, mające na celu przynajmniej w pewnym stopniu zapobieganie wystąpieniu następnych epizodów. Niemniej jednak należy podkreślić, że stricte przyczynowe leczenie tego typu bólu głowy nie jest znane.
- Leczenie doraźne - klasyczne leki przeciwbólowe, najczęściej pochodne aspiryny, paracetamolu, często w skojarzeniu z kofeiną i niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ).
- Leczenie przewlekłe (zapobiegawcze) obejmuje:
- leki przeciwdepresyjne:
- trójpierścieniowe – amitryptylina, imipramina;
- opipramol, wybiórcze inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny;
- leki przeciwlękowe;
- benzodiazepiny.
Nie powinno się stosować leków z grupy doraźnych, gdy występuje postać przewlekła choroby, u tych osób wskazane jest wdrożenie leczenia zapobiegawczego.
W związku z tym, że znaczną rolę w patogenezie tego typu bólu głowy odgrywają czynniki psychiczne zaleca się stosowanie alternatywnych metod leczenia, takich jak:
- akupunktura,
- akupresura,
- picie naparów z ziół,
- aromaterapia (przykładanie na bolesne miejsca kompresów z olejków z lawendy, rozmarynu, mięty pieprzowej albo kąpiel z ich dodatkiem może rozluźnić mięśnie, łagodząc ból)
- techniki relaksacyjne,
- medytacja,
- metody treningu biofeedback,
- psychoterapia
mogą się okazać pomocne w kontrolowaniu stresu. Masaż leczniczy może usunąć wywołujące ból głowy napięcie mięśni głowy, szyi, barków i twarzy.
Nie zawsze też samo leczenie farmakologiczne nie jest skuteczne, dlatego tak ważne jest stosowanie innych metod leczniczych, w tym technik relaksacyjnych, spotkań z psychologiem, tak aby spróbować nauczyć się normalnie żyć z towarzyszącym bólem. Ważne jest również, żeby spróbować się wyciszyć, przespać się oraz nie dokładać czynników, które mogą mieć wpływ na nasilenie trwającego bólu. Najlepiej wyeliminować z diety całkowicie alkohol oraz produkty tytoniowe.
Reklama
Ból głowy napięciowy - najczęsciej zadawane pytania
Jakie są objawy choroby?
Przede wszystkim ból: nienapadowy, uciskowy, opasujący, obejmujący całą głowę lub tylko okolicę czoła, skroni, potylicy, nie nasilający się pod wpływem wysiłku fizycznego, trwający od kilkudziesięciu minut do kilku dni, czasami nadwrażliwość na światło, hałas, nudności.
Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia napadu bólu?
Występowanie w rodzinie, u krewnych bólowych głowy, w tym migreny, bólu głowy typu napięciowego, klasterowego, alkohol, palenie papierosów, zaburzenia snu, niewygodna pozycja podczas snu, stres – zwykle pojawia się po południu, po długim dniu pracy, nieregularne posiłki, długa praca przy komputerze – nadwyrężenie wzroku.
Gdzie należy się zgłosić, by skutecznie leczyć tę chorobę?
W przypadku nasilonych objawów ogólnych chory najpierw powinien udać się do swojego lekarza rodzinnego. W trakcie wizyty należy dokładnie opisać swoje objawy i okoliczności, podczas których pojawiły się oraz również czy istnieją czynniki, które je nasilają. Następnie lekarz rodzinny posiadając wyniki oraz szczegółowy opis badania fizykalnego skieruje nas skierować do lekarza specjalisty – neurologa.
Jakie badania muszę wykonać?
Diagnostyka obejmuje: wywiad lekarski, badanie lekarskie, w tym badanie neurologiczne i obrazowe.
