Co to jest bradykardia?
Bradykardia to medyczne określenie na zbyt wolną czynność serca, czyli wynoszącą poniżej 60 uderzeń na minutę. Przeciwieństwem bradykardii jest tachykardia, oznaczająca czynność serca powyżej 100 uderzeń na minutę. Stanem prawidłowym jest natomiast rytm zatokowy, kiedy częstość rytmu serca mieści się w granicach 60-100 uderzeń na minutę.
Za prawidłowy rytm serca odpowiada depolaryzacja węzła zatokowo-przedsionkowego – nadrzędnego w całym układzie bodźcowo-przewodzącym, pełniącego funkcję fizjologicznego rozrusznika serca. Bradykardia jest natomiast zaburzeniem automatyzmu (funkcji węzła zatokowego), polegającym na zbyt wolnej czynności serca w stosunku do fizjologicznych potrzeb organizmu.
Reklama
Bradykardia zatokowa
Bradykardia zatokowa to stan, kiedy częstość akcji serca w czasie czuwania wynosi poniżej 50-60 uderzeń na minutę, który ma związek z zaburzeniami w wytwarzaniu bodźców w węźle zatokowo-przedsionkowym. Zwykle jest wykrywana w badaniu EKG i stanowi podstawę do rozpoznania dysfunkcji węzła zatokowego. Dysfunkcja węzła zatokowego może być przejściowa lub stała. W drugim przypadku prowadzi do rozpoznania u pacjenta zespołu chorego węzła zatokowego.
Oprócz bradykardii zatokowej podstawę do rozpoznania zespołu chorego węzła zatokowego stanowi blok zatokowo-przedsionkowy, ewentualnie zespół bradykardia-tachykardia.
Blok zatokowo - przedsionkowy to niemiarowość rytmu serca wywołana zablokowaniem przewodzenia między węzłem zatokowym a przedsionkami. Innymi słowy prawidłowe pobudzenie serca nie wydostaje się z węzła zatokowo-przedsionkowego lub wydostaje z opóźnieniem.
Dysfunkcja węzła zatokowego o stałych charakterze jest dość częstym schorzeniem u seniorów. Szacuje się, że występuje u 1 na 600 osób w podeszłym wieku i w ponad 50 proc. przypadków jest wskazaniem do wszczepienia stymulatora serca. U około 1/3 pacjentów dysfunkcji węzła zatokowego towarzyszą zaburzenia przewodzenia, takie jak blok przedsionkowo-komorowy (AV) lub blok śródkomorowy.
Reklama
Objawy bradykardii
Bradykardia nie zawsze wiąże się z występowaniem objawów. Przykładowo u sportowców często wykrywa się bezobjawową bradykardię, która nie wymaga leczenia.
Jednakże u wielu pacjentów bradykardia objawia się:
- osłabieniem organizmu,
- zmniejszoną tolerancją wysiłku,
- problemami z koncentracją,
- dusznością,
- dławicą piersiową,
- kołataniem serca,
- zawrotami głowy,
- mroczkami przed oczami
- omdleniami.
Reklama
Przyczyny bradykardii
Do głównych przyczyn bradykardii należą dysfunkcje węzła zatokowego oraz bloki przewodzenia. Niemniej bradykardia jest także podstawowym objawem wielu chorób układu sercowo-naczyniowego, wśród których wymienić można zawał mięśnia sercowego i udar mózgu. Zbyt wolna praca serca może być symptomem chorób tarczycy. Bywa efektem zaburzeń wodno-elektrolitowych oraz występuje u pacjentów z zatorowością płucną.
Ponadto wymienić należy różne czynniki zewnętrzne, które mogą doprowadzić do zaburzeń rytmu serca, takie jak:
- niska temperatura ciała,
- stosowanie niektórych leków,
- zażywanie narkotyków,
- nadużywanie alkoholu,
- stresujący tryb życia.
Reklama
Leczenie bradykardii
Bezobjawowa bradykardia nie wymaga leczenia. Natomiast objawowa jest bezwzględnym wskazaniem do leczenia, które powinno opierać się na ustaleniu przyczyny arytmii serca. Przykładowo, jeśli bradykardia jest objawem choroby układu sercowo-naczyniowego, leczenie powinno być skoncentrowane na chorobie podstawowej.
Natomiast bradykardia objawowa, utrwalona u pacjentów z zespołem chorego węzła zatokowego jest najczęstszym wskazaniem do wykonania zabiegu wszczepienia stymulatora serca, nazywanego potocznie rozrusznikiem. Stymulację serca stosuje się od blisko 50 lat w leczeniu bradykardii objawowej. Liczne badania prowadzone nad skutecznością tej formy leczenie dowiodły, że wszczepienie stymulatora nie tylko podnosi jakość życia pacjentów, ale także znacząco zmniejsza ryzyko zdarzeń zakrzepowo-zatorowych, udaru mózgu, niewydolności serca oraz śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych.
