Czym są i jak wyglądają brodawki płaskie?
Brodawki płaskie, czyli inaczej kurzajki płaskie, to często występująca dolegliwość, wywołana działaniem wirusa brodawczaka ludzkiego, HPV. Istnieje około 100 typów tego wirusa, jednak tylko wybrane odpowiadają za infekcję prowadzącą do pojawienia się takiego konkretnego typu kurzajek.
Za występowanie zmian odpowiada zazwyczaj HPV typu 3, ale także typu 10, 27 albo 28, a także 38, 41 i 49. Z uwagi na to, że najczęściej problem pojawia się wśród osób młodych brodawki płaskie nazywa się brodawkami młodocianych. Nazwa jednak nie jest do końca trafiona, bo kurzajki tego typu dotyczą też osób dorosłych. U tych z obniżoną odpornością mogą występować nawet wiele lat.
Jak wyglądają brodawki płaskie? Jak odróżnić tego typu kurzajki od innych typów, w tym brodawek zwykłych? Brodawka płaska to płaska, nieco błyszcząca zmiana o gładkiej powierzchni, wielkości kilku milimetrów. Jest znacznie mniejsza niż np. brodawka zwykła. W początkowym stadium kurzajka płaska może być niedostrzegalna, a jej kolor zbliżony do odcienia skóry. Istotną kwestią w rozpoznaniu jest także lokalizacja - zmiana pojawia się zwykle na twarzy, ale też w okolicach rąk i przedramion. Gdy dojdzie do ich zadrapania, mogą przybierać układ linijny.
Nie należy mylić kurzajki płaskiej z brodawką łojotokową płaską, która ma charakter nowotworowy, a przyczyną jej powstania nie są wirusy, lecz np. promieniowanie słoneczne.
Reklama
Przyczyny i objawy brodawek płaskich
Bezpośrednim czynnikiem wpływającym na rozwój brodawki płaskiej jest wirus HPV, a konkretnie jego wybrane typy. Wirus brodawki płaskiej wnika w komórki organizmu i zespala swoje DNA z materiałem komórki. W efekcie, gdy organizm namnaża swoje komórki, dochodzi również do namnażania materiału wirusa. Przekłada się to na większe ryzyko rozwoju takiej dolegliwości u osób młodych, których organizm dynamicznie się rozwija i podziały komórkowe występują bardzo często.
Do zakażenia wirusem może dojść w miejscach użyteczności publicznej, np. na basenach, na siłowniach czy w przedszkolach albo w szkołach. Wirusy przedostają się do organizmu poprzez kontakt z zakażoną skórą, ale też z przedmiotami, na których się znajdują.
Kurzajka płaska to - podobnie jak inne typy brodawek - zmiana pojawiająca się bardzo często u osób po przeszczepach. Według danych opublikowanych przez specjalistów z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Joanny Sułowicz, Marcina Krzyżanowskiego i Anny Wojas-Pelc, brodawki zwykłe i brodawki płaskie pojawiają się po roku od przeszczepu nerki u około 15-50% biorców. Natomiast po 5 latach ten odsetek wzrasta do nawet 95%. Co więcej, brodawki u osób po przeszczepach zwykle zlokalizowane są najczęściej w okolicach najbardziej narażonych na działanie promieniowania słonecznego, np. okolice ust i grzbiet dłoni.
Jakie są inne przyczyny brodawek płaskich? Przyjrzyjmy się im bliżej. Choć konkretna osoba może być nosicielem wirusa HPV, to jednak o tym, czy u niej rozwinie się zmiana skórna decydują jej indywidualne cechy osobnicze i stan zdrowia. Czynniki predysponujące do rozwoju brodawek płaskich u nosiciela wirusa HPV to:
- obniżenie odporności organizmu - może mieć to związek z niedoborami immunologicznymi, zespołem DiGeorge’a, obniżeniem odporności komórkowej, chorobami przewlekłymi, występowaniem AIDS, czyli zespołem nabytego upośledzenia odporności;
- mikrouszkodzenie naskórka - uszkodzona skóra staje się bramą, przez którą wnika wirus, wywołując infekcję;
- przyjmowanie leków immunosupresyjnych - stosuje się je jako zapobieżenie odrzucenia przeszczepu;
- stosowanie glikokortykosteroidów - ich długotrwałe stosowanie obniża odporność organizmu i zmniejsza odpowiedź komórkową. Sięga się po nie w trakcie leczenia chorób autoimmunologicznych, alergii czy w przebiegu ciężkich przypadków astmy;
- osłabienie organizmu - które może wynikać z deficytów pokarmowych, chorób nowotworowych, chorób związanych z zaburzeniami odżywiania, np. bulimii czy anoreksji.
Czym charakteryzują się brodawki płaskie? Zmiany przypominają płaskie grudki, o błyszczącej powierzchni. Takie grudki tylko w nieznaczny sposób wystają ponad skórę. Ich kolor wkomponowuje się w odcień skóry.
Inne charakterystyczne objawy to:
- pojawianie się jednocześnie wielu zmian,
- tendencja do zlewania się zmian w jedno,
- płaska, dobrze odgraniczona od zdrowej skóry struktura,
- grudki przypominają przystawione do skóry szkło,
- błyszczenie,
- kolor wahający się od cielistego po ciemnobrunatny.
Sam fakt wysiewu nie zabezpiecza przed kolejnymi. Zmiany mogą ustąpić samoistnie, wówczas wszystkie kurzajki zmieniają kolor na czerwony, a po kilku dniach znikają. Nie pozostawiają po sobie blizn ani przebarwień. Zanim jednak do tego dojdzie, kurzajki płaskie mogą towarzyszyć konkretnej osobie nawet kilka lat.
Reklama
Brodawki płaskie na twarzy
Problemem, który dotyczy zwykle dzieci i osób młodych są brodawki płaskie na twarzy. To zmiany, które mogą zostać dość późno zauważone, z uwagi na to, że mają niewielkie wymiary - od 1 do 3 mm. Wyróżniają się tym, że tylko nieznacznie wystają ponad powierzchnię skóry. Poszczególne odmiany wirusa HPV powodującego brodawki płaskie na twarzy mogą też prowadzić do rozwoju kurzajek w innych częściach ciała, np. na tułowiu.
Powszechne miejsca, gdzie może być zlokalizowana brodawka płaska to:
- na czole,
- na podbródku,
- na szyi.
Twarz - to według takich specjalistów jak Manjari Goyal-Stec, Sławomir Majewski z Akademii Medycznej w Warszawie - jedno z najczęstszych lokalizacji brodawek płaskich. Jeżeli brodawki są bardziej dostrzegalne, może to przełożyć się na ogólny komfort funkcjonowania pacjenta.
Brodawki płaskie na dłoniach, stopach i całym ciele
Choć twarz jest charakterystycznym miejscem tych zmian wirusowych, to jednak obserwuje się brodawki płaskie na całym ciele. Zwykle takie kurzajki - zdaniem takich specjalistów jak Manjari Goyal-Stec, Sławomir Majewski - mogą pojawić się na grzbietach dłoni, ale też na szyi. Brodawki płaskie na palcu, czy w ogóle dłoniach mogą wywoływać dyskomfort. Ich obecność w tym miejscu na skórze może sprawić, że zostaną łatwo przeniesione np. na inne powierzchnie skóry, przez co pojawią się m.in.:
- pod biustem,
- na udach,
- na plecach,
- na nogach,
- na stopach.
Brodawki płaskie raczej nie dotyczą narządów płciowych, bo pojawiają się w miejscach widocznych. Inne typy wirusa HPV odpowiadają za pojawienie się kurzajek w tych okolicach.
Reklama
Diagnostyka brodawek płaskich
Zanim lekarz podejmie się leczenia, musi przeprowadzić diagnostykę. Zazwyczaj w przypadku kurzajek dermatolog najpierw przeprowadza wywiad z pacjentem, następnie dokładnie ogląda i dotyka zmiany.
Specjalista, gdy uzna, że jest to konieczne - wykonuje dodatkowe badanie histopatologiczne brodawki. Polega ono na pobraniu próbki materiału do testów z usuniętej przez dermatologa brodawki i określeniu, czym tak naprawdę była zmiana.
Dzieje się to jednak w wyjątkowych przypadkach, zazwyczaj wówczas, gdy lekarz podejrzewa, że zmiana nie była brodawką wirusową, ale znamieniem barwnikowym albo czerniakiem złośliwym skóry. Taki etap diagnostyczny następuje jednak rzadko.
Reklama
Leczenie brodawek płaskich. Jak je usunąć?
Choć brodawki płaskie, tak jak wiele innych typów kurzajek, mają tendencję do samoistnego ustępowania bez pozostawiania blizn, ten proces może trwać latami, co obniża jakość życia. Poza tym osoba mająca brodawki może zarażać innych.
Co ciekawe, jak wskazują Joanna Sułowicz, Marcin Krzanowski i Anna Wojas-Pelc z Collegium Medicum UJ, u osób po przeszczepach znacznie rzadziej dochodzi do samoistnej regresji brodawek. Poza tym obserwuje się w tej grupie przypadki przemian brodawek w zmiany bardziej poważne. Dodatkowo, biorcy mają też większe ryzyko nawrotów brodawek płaskich. Dermatologia przychodzi tu z pomocą.
Jak usunąć brodawki płaskie? Istnieje kilka sposobów ich leczenia. Oto, co sprawdzi się na brodawki płaskie:
- metody farmakologiczne, np. oparte na kwasie salicylowym,
- stosowanie past złuszczających,
- krioterapia, czyli wymrażanie brodawek ciekłym azotem,
- laseroterapia - usuwanie brodawek płaskich laserem to bezpieczny sposób, by bez ingerencji w naskórek pozbyć się takich zmian. Za pomocą energii lasera dochodzi do odparowania cząsteczek wody w kurzajce, przez co zmiana się złuszcza,
- elektrokoagulacja - ta metoda niszczy brodawki płaskie, kurzajki zwykłe oraz kłykciny na narządach płciowych.
Jak jeszcze leczyć brodawki płaskie? Niekiedy leczenie brodawek płaskich wymaga ich łyżeczkowania, a więc wycięcia chirurgicznego z wykorzystaniem np. skalpela. Taki zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. Aby jednak po leczeniu kurzajek płaskich na twarzy nie pozostawały blizny, taka metoda to ostateczność, np. w przypadku konieczności dodatkowej diagnostyki pod kątem zmian nowotworowych.
Lek na brodawki płaskie. Jakie preparaty stosować?
Nie istnieje jeden skuteczny lek na brodawki płaskie - tak naprawdę trzeba przetestować kilka możliwości, by znaleźć substancję albo zabieg, który wyeliminuje te zmiany. Klasyczne preparaty, w tym leki na brodawki płaskie dostępne bez recepty zawierają w swoim składzie kwas salicylowy. Znaleźć go można w:
- maściach,
- żelach,
- kremach.
Taka substancja znajduje się w preparatach na brodawki płaskie z uwagi na swoje keratolityczne działanie. Z jednej strony powoli i stopniowo niszczy zainfekowany naskórek, a jednocześnie wywołuje lekkie podrażnienie oraz sprzyja pojawianiu się miejscowego stanu zapalnego. W ten sposób eliminuje wirusa ze skóry, a jednocześnie pozwala na to, by zadziałały naturalne mechanizmy organizmu i odbudowywanie tkanek.
Nakładając takie maści na brodawki płaskie na twarzy należy zachować szczególną ostrożność. Kwas salicylowy może uszkodzić zdrową skórę, ale też dostać się do oka czy na błony śluzowe, co wywoła silne podrażnienie. Cały proces leczenia trwa około 4-6 tygodni. Na zdrową skórę znajdującą się wokół brodawki warto zaaplikować wazelinę lub maść cynkową. Zabezpieczą one skórę przed podrażnieniem.
Wybierając preparat, pamiętaj o tym, by w ulotce sprawdzić, czy taki środek nadaje się na skórę twarzy. Nie nakładaj na twarz lakierów przeznaczonych np. do brodawek stóp lub rąk, jeżeli producent nie wskazuje takiego ich przeznaczenia.
Nierzadko dermatolodzy leczą takie zmiany łagodniejszymi preparatami, np. retinoidami, czyli pochodnymi witaminy A. Witamina A na brodawki płaskie działa wielotorowo. Taka substancja ma działanie złuszczające i zapobiega rogowaceniu się skóry.
Pomimo tego, że kwas salicylowy rozprawia się ze zmianami skórnymi, nigdy nie ma pewności, że one nie wrócą. Warto więc zastanowić się, jak się pozbyć nawrotów brodawek płaskich? Nie ma jednej, sprawdzonej metody.
Wiele leków na brodawki płaskie zawiera w swoim składzie również imikwimod. Substancja zawarta jest w kremie i nie działa bezpośrednio na wirusa, ale na jego kopie obecne w komórkach organizmu. W ten sposób zapobiega nawrotom zmian.
Szybszemu gojeniu się zmian sprzyja również witamina C, którą można np. zaaplikować na zmienioną chorobowo skórę.
Reklama
Domowe sposoby na brodawki płaskie na twarzy i nie tylko
Co zrobić, by pozbyć się domowymi sposobami brodawek płaskich na twarzy? Jakie metody są bardziej, a jakie mniej skuteczne. W zasadzie medycyna ludowa dysponuje całym repertuarem domowych sposobów na brodawki płaskie takich jak:
- ocet,
- czosnek,
- propolis,
- ocet jabłkowy,
- woda utleniona.
Niestety, tego typu środki mogą powodować dodatkowe podrażnienie skóry, a nie przynieść pożądanych rezultatów. Wśród bardziej wymyślnych i nieco przerażających pomysłów na leczenie naturalne brodawek płaskich wymienić można leczenie zmian:
- krwią menstruacyjną,
- moczem.
Takie sposoby są jednak niesprawdzone i mogą doprowadzić do powikłań.
Jak zatem usunąć brodawki płaskie na twarzy? Postaw na zdrowy styl życia i odpowiednią dietę, w ten sposób wzmocnisz swoją odporność. Dodatkowo możesz wspomagać się ziołami.
Ziele na brodawki płaskie
Wśród bardziej skutecznych sposobów terapii naturalnej wymienić można zioła na brodawki płaskie. W leczeniu takich zmian szczególnie polecany jest glistnik jaskółcze ziele. Ma nie tylko działanie przeciwwirusowe, ale też przeciwzapalne i antybakteryjne. W aptekach można znaleźć wiele maści bez recepty na bazie tego składnika.
Podobne działanie wykazuje również olejek z drzewa herbacianego, który nie ma tak intensywnego działania jak np. kwas salicylowy, a jednocześnie zabezpiecza.
W leczeniu brodawek płaskich ziołami sprawdzi się też świetlik lekarski, który wyróżnia się także łagodzeniem różnego rodzaju stanów zapalnych pojawiających się w organizmie.
Reklama
Brodawki płaskie u dzieci i kobiet w ciąży
W większości przypadków zakażenie wirusem HPV w dwóch tak wyjątkowych grupach jak przyszłe mamy i dzieci, nie powinno być powodem do niepokoju. Nie należy jednak ich bagatelizować i czym prędzej podjąć się leczenia.
Wirus HPV w ciąży w określonych przypadkach może stanowić zagrożenie dla płodu, ale dotyczy to tych typów wirusa, które odpowiadają za zakażenia narządów płciowych. Zmiany na twarzy czy rękach zwykle nie są niebezpieczne dla dziecka.
Brodawka płaska, kurzajka na stopie u dziecka może być usunięta za pomocą tych samych metod jak u osób dorosłych. Natomiast, gdy rodzic lub inny opiekun zdecyduje się na stosowanie leków, np. żeli, plastrów, bardzo istotne jest skorzystanie ze wsparcia dermatologa, który podpowie, jakie środki są bezpieczne dla dzieci.
Informację o tym, od jakiego wieku można stosować wybrany preparat, znajdziesz także bezpośrednio w ulotce. Brodawki płaskie u dzieci mogą pojawić się po kontakcie z zarażoną osobą, ale też występują np. po skorzystaniu z miejsc użytku publicznego.
Brodawki płaskie na twarzy u dzieci najlepiej zwalczać pod okiem specjalisty, by np. stosowanie zbyt silnie działających środków nie doprowadziło do pojawienia się blizn czy przebarwień.
Brodawki płaskie w ciąży można np. wymrażać. Natomiast zawsze należy skonsultować się ze specjalistą nim ciężarna zdecyduje się np. na stosowanie środków farmakologicznych, by mieć pewność, jaki wpływ na płód i stan zdrowia przyszłej mamy, ma konkretna substancja. Podczas ciąży należy zrezygnować z preparatów zawierających kwas salicylowy, który ma silnie drażniące działanie.
Jak zapobiegać brodawkom płaskim?
Brodawka płaska może pojawić się u praktycznie każdej osoby. Co jednak warto robić, by zmniejszyć ryzyko zachorowania? Przede wszystkim należy dbać o zachowanie zasad higieny. Myj często ręce, a przy tym unikaj dotykania twarzy, by nie przenosić wirusa na tę część ciała. Dbaj również o odporność organizmu, stosując odpowiednią dietę i aktywność fizyczną, by zapobiec zachorowaniu.
Jeżeli korzystasz z miejsc użyteczności publicznej, takich jak basen czy siłownia, zawsze noś w tych miejscach buty. Podczas czynności higienicznych i kosmetycznych, stosuj tylko swoje rzeczy, np. ręcznik. Nie pożyczaj też takich przedmiotów innym osobom, by przypadkiem nie zarazić się wirusem od nich. Gdy tylko zauważysz u siebie zmiany, skorzystaj z profesjonalnego wsparcia. W ten sposób uchronisz też innych przed potencjalnym zakażeniem.
Ogólne zasady walki z brodawkami płaskimi nie różnią się od tych, które stosuje się zapobiegawczo m.in. w celu uniknięcia brodawek zwykłych czy brodawek stóp. Od najmłodszych lat tłumacz swojej pociesze, jak ważne jest przestrzeganie zasad higieny. Nie należy też bawić się w wymienianie się butami z innymi osobami czy biegać przy basenie bez obuwia. Wszelkie uszkodzenia naskórka muszą być zabezpieczone, by nie stały się bramą do zakażenia się wirusem HPV lub innymi wirusami czy bakteriami.
Brodawki płaskie, inaczej brodawki młodocianych, to dolegliwość, która może dotknąć każdego, nie tylko - jak sugeruje nazwa - osoby młode. Dlatego chcąc zachować zdrowie, warto pamiętać o podstawowych zasadach profilaktyki i przekazywać je również dzieciom, podatnym na tego typu infekcje.
