Co to jest cholestaza?
Cholestazę inaczej określa się jako zastój żółci. Do tego procesu dochodzi w wyniku działania rozmaitych czynników, w tym m.in. niektórych leków, infekcji, alkoholu, czy narkotyków.
Co to jest cholestaza? Jest to poważne schorzenie polegające na niemożności odpływu żółci, bądź na niemożności wydzielania żółci do dwunastnicy. Kwasy żółciowe zalegające w wątrobie wywołują zaburzenia trawienia, ale także uszkadzają komórki wątrobowe, tzw. hepatocyty.
Sama żółć stanowi cenny produkt wątroby, który przewodami wątrobowymi dostaje się do dwunastnicy. Główne zadanie żółci polega na trawieniu tłuszczów. Kiedy wypływ żółci z wątroby zostanie zablokowany, może dojść do stanu, który nazywa się cholestaza.
Wyróżnia się podział cholestazy, w zależności od tego czy podstawą tego stanu jest upośledzenie produkcji żółci w wątrobie lub upośledzenie odpływu żółci z wątroby. Występuje zatem cholestaza wewnątrzwątrobowa i cholestaza zewnątrzwątrobowa.
Nierzadko odnotowuje się także tę chorobę u kobiet będących w ciąży. Cholestaza ciążowa pojawia się w trzecim trymestrze ciąży, kiedy wzrasta stężenie hormonów płciowych: progesteronu i estrogenów.
Reklama
Jakie są objawy cholestazy?
Czym wyróżnia się cholestaza? Objawy, na które należy zwrócić uwagę, to przede wszystkim uporczywy świąd skóry (zwłaszcza dłoni i stóp w początkowym etapie choroby, w późniejszej fazie – swędzenie rozpościerające się na inne części ciała), odczuwany głównie wieczorem oraz kiedy organizm jest rozgrzany.
Bardzo często pojawiającym się symptomem jest żółtaczka cholestatyczna, czyli zażółcenie skóry występujące nie tylko na ciele, ale też błonach śluzowych (np. w białkach gałek ocznych).
Pozostałe objawy cholestazy to m.in.:
- powiększenie wątroby, a czasem śledziony,
- ból brzucha, zlokalizowany w prawym podżebrzu,
- zmiana zabarwienia stolca na biały lub białawy,
- ściemniony kolor moczu.
Ponadto na dolegliwość mogą również wskazywać zaburzenia trawienia, a także chudnięcie i problemy ze snem.
Cholestaza wątroby może także odznaczać się skórnymi żółtakami, czyli zmianami skórnymi, najczęściej atakującymi powieki, jednak na szczęście ten symptom nie pojawia się często.
Do cholestazy może dojść w wyniku przyjmowania niektórych leków, narkotyków, spożywania zbyt dużej ilości alkoholu, a także zakażenia, infekcji, czy choroby (takiej jak np. kamica żółciowa, czy zapalenie trzustki).
Reklama
Jakie badania na cholestazę?
W jaki sposób sprawdzić czy konkretny stan tocholestaza? Badania pierwszego rzędu, które należy wykonać w tym przypadku to oznaczenie prób wątrobowych (ASPAT i ALAT). Ponadto warto sprawdzić poziom bilirubiny oraz fosfatazy alkalicznej. Medycy analizują także m.in. oznaczenie stężenia alfa 1-antytrypsyny, chlorków w pocie, czy kwasów żółciowych w surowicy. Nierzadko też przeprowadza się analizę poziomu hormonów tarczycy i aktywności cholesterolu.
Po czym jeszcze można stwierdzić, że diagnozowane schorzenie to cholestaza, jakie badania będą tutaj pomocne? By potwierdzić albo wykluczyć zastój żółci w wątrobie lekarze zlecają nieraz przeprowadzenie USG jamy brzusznej. Poza tym wykonuje się także pomocniczo biopsję wątroby, badania genetyczne, bądź tomografię komputerową jamy brzusznej.
Jakie wyniki przy cholestazie uznaje się za nieprawidłowe? O zastoju żółci decyduje stężenie bilirubiny bezpośredniej na poziomie powyżej 2 mg/dl. Przy odczytywaniu wyników testów należy brać pod uwagę parametry, jakimi posługuje się konkretne laboratorium analiz. Analizą wyników przeprowadzonych badań powinien zająć się lekarz.
Reklama
Leczenie cholestazy
Leczenie cholestazy jest uzależnione od czynnika, który wywołał taki stan. Zatem najważniejsze jest przeprowadzenie dogłębnej diagnostyki schorzenia, by móc wprowadzić odpowiednią terapię. Jeśli za zastój żółci odpowiada np. alkohol, narkotyki, czy medykamenty, lekarz zaleci odstawienie ich.
Leczenie opiera się też często na wprowadzeniu preparatów żółciopędnych, mających za zadanie poszerzyć przewody żółciowe. Jeśli nagromadziły się w nich złogi, konieczne będzie wykonanie tego zabiegu metodą endoskopową. Czasem niezbędna okaże się kuracja kwasem ursodeoksycholowym (trzeciorzędowym kwasem żółciowym).
W jaki jeszcze sposób może być leczona cholestaza? Leczenie ziołami (np. ostropestem plamistym, karczochem zwyczajnym, krwawnikiem pospolitym, czy mniszkiem lekarskim) to alternatywa dla osób, które są przeciwnikami farmaceutyków, jednak każdorazowo przed próbą zaaplikowania sobie takiego ziołowego preparatu należy skonsultować się z lekarzem. Być może lepszym rozwiązaniem jest stosowanie ziół obok farmakoterapii.
Reklama
Dieta przy cholestazie
O czym jeszcze warto wiedzieć w związku ze stanem, jakim jest cholestaza? Dieta i związane z nią restrykcje są w tym przypadku bardzo istotne. Należy postawić na menu obfitujące w lekkostrawne, gotowane, duszone lub pieczone dania.
Poza tym trzeba wyeliminować z jadłospisu:
- tłuszcze,
- cukier,
- słodkie i słone przekąski,
- alkohol,
- kawę,
- napoje gazowane,
- konserwy,
- środki konserwujące,
- fast-foody.
Warto przygotowywać świeże, niezbyt duże posiłki, które będą zjadane o stałych porach. W ich składzie nie powinno brakować sezonowych warzyw (zwłaszcza brokułów, pomidorów bez skórki, zielonych warzyw liściastych, czy buraków), a także ryb, nasion słonecznika, awokado, bananów, oleju lnianego oraz słodkich ziemniaków.
Aby wspomóc wytwarzanie i transport żółci powinno się dodawać do potraw m.in.:
- bazylię,
- lubczyk,
- kminek,
- miętę pieprzową,
- kurkumę,
- oliwę.
Ponadto należy przyjmować jak najwięcej płynów (zwłaszcza dobrej wody), by rozrzedzić żółć.
