Co to jest chondromalacja rzepki?
Chondromalacja rzepki to określenie na zmiany degeneracyjne w obrębie chrząstki stawu kolanowego, która umiejscowiona jest pod rzepką. By zrozumieć jej mechanizm, należy wiedzieć jak zbudowany jest staw kolanowy - największy pośród wszystkich stawów w ciele człowieka i jednocześnie najbardziej skomplikowany w swojej budowie.
Staw kolanowy łączy kość udową z piszczelową. Zbudowany jest z łąkotek, które amortyzują wstrząsy oraz więzadeł, zapewniających stabilność. W przedniej ścianie stawu znajduje się rzepka, która chroni kolano oraz pochłania energię wytwarzaną podczas ruchów.
Chrząstka stawowa pokrywa końce kości udowej i podudzia oraz wewnętrzną stronę rzepki, tworząc tzw. powierzchnie stawowe. Skomplikowana budowa stawu sprawia, że odbywają się w nim ruchy zginania, prostowania oraz obrotowe. Jeśli powierzchnie stawowe są gładkie, ruch w stawie kolanowym jest płynny i bezbolesny.
Chondromalacja rzepki jest schorzeniem polegającym na rozmiękczeniu chrząstki stawowej. W przebiegu schorzenia w tkance chrzęstnej powstają ubytki, a następnie ulega ona całkowitemu wytarciu, odsłaniając znajdującą się pod nią kość podchrzęstną. Zazwyczaj dochodzi do niej na skutek zmian zwyrodnieniowych u osób starszych, jednakże zdarzają się przypadki rozmiękczania chrząstki u młodzieży w okresie dojrzewania na skutek urazów lub zaburzeń funkcji rzepki.
Reklama
Chondromalacja rzepki - stopnie
W ocenie stopnia chondromalacji rzepki wykorzystywana jest skala Outerbridge’a. Posługują się nią m.in. lekarze wykonujący badania obrazowe (USG, rezonans magnetyczny) stawu kolanowego.
Skala Outerbridge’a liczy cztery stopnie, gdzie:
- 1 stopień oznacza rozmiękanie chrząstki stawowej, jednakże bez widocznych ubytków. Przy chondromalacji 1 stopnia powierzchniestawowesą gładkie i mają zachowaną ciągłość. Zauważalna jest jedynie podwyższona echogeniczność chrząstki stawowej;
- 2 stopień oznacza płytkie ubytki w powierzchni chrząstki stawowej oraz podwyższoną echogeniczność;
- 3 stopień jest przypisywany zmianom degeneracyjnym chrząstki stawowej w postaci widocznych ubytków, które mogą sięgać tkanki podchrzęstnej;
- chondromalacja 4 stopnia– to głębokie ubytki w chrząstce stawowej przez które widoczna jest kość podchrzęstna lub całkowity brak tkanki chrzęstnej.
Reklama
Objawy chondromalacji rzepki
Chondromalacja rzepki objawia się silnym bólem kolana, nazywanym przez fizjoterapeutów oraz ortopedów zespołem bólu rzepkowo-udowego. Pacjenci z chondromalacją rzepki odczuwają ból głównie podczas wchodzenia i schodzenia po schodach, a także w czasie kucania, klękania oraz przy długotrwałym siedzeniu ze zgiętymi kolanami (tzw. objaw kinomana).
Wśród objawów chondromalacji rzepki wymienia się także obrzęk, blokowanie się kolana oraz charakterystyczne wrażenie trzeszczenia w stawie kolanowym.
Reklama
Leczenie chondromalacji rzepki
Leczenie chondromalacji rzepki jest uzależnione przede wszystkim od stopnia w skaliOuterbridge’a. Chondromalacja 1 i 2 stopnia jest leczona najczęściej zachowawczo, natomiast 3 i 4 stopnia wymaga interwencji chirurgicznej. Jeżeli chodzi o leczenie zachowawcze, to zastosowanie znajduje fizjoterapia, która obejmuje ćwiczenia wzmacniające mięśnie, noszenie stabilizatorów i kinesiotaping.
Duża popularnością cieszy się leczenie zastrzykami z kolagenem lub osoczem bogatopłytkowym. W przypadku dolegliwości bólowych wskazane są środki farmaceutyczne łagodzące ból - głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne. Pomocne będą także okłady z lodu.
Jeżeli chondromalacja osiągnie 3 lub 4 stopień, niezbędne będzie leczenie chirurgiczne.
Zastosowanie znajdują następujące zabiegi:
- artroskopia
- operacyjne przywrócenie prawidłowego ustawienia rzepki
- przecinanie troczków rzepki
- miejscowe wycięcie i podchrzęstne wiercenie (abrazja)
- boczne uwolnienie rzepki
- przeszczepy chrzęstno-stawowe
- wypełnianie ubytków chrząstki stawowej
- endoprotezy stawów.
Reklama
Ćwiczenia na chondromalację rzepki
Przy chondromalacji rzepki zalecane są ćwiczenia wzmacniające i uelastyczniające mięśnie, takie jak:
- przysiady obunóż na stabilnym, a następnie niestabilnym podłożu,
- przysiady jednonóż na stabilnym, a następnie niestabilnym podłożu,
- podskoki na stabilnym, a następnie niestabilnym podłożu,
- przeskoki przez przeszkody,
- klęk jednonóż, obunóż,
- bieganie truchtem,
- bieg z zatrzymaniem na sygnał,
- bieg z podskokami i naskokami,
- pływanie,
- jazda rowerem.
Ćwiczenia usprawniające staw kolanowy najlepiej wykonywać pod okiem specjalisty lub po odpowiednim przeszkoleniu, gdyż nieumiejętne wykonywanie ćwiczeń może nadmiernie obciążyć kolano i przyczynić się do pogłębienia stanu chorobowego.
