Co to jest choroba Gravesa-Basedowa?
Wśród chorób autoimmunologicznych tarczycy wymienia się chorobę Gravesa-Basedova. To, czym jest ta choroba opisali Graves oraz Basedow już w pierwszej połowie XIX wieku. Jako pierwszy rozpoznał jej objawy w 1832 roku irlandzki lekarz Robert Graves i to od jego nazwiska wziął się pierwszy człon nazwy. Z kolei nieco później, bo w 1840 roku niezależne badania sfinalizował Karl Adolph von Basedow - stąd drugi człon nazwy.
Według Marity Sikiewicz, Małgorzaty Tąpolskiej oraz Macieja Oweckiego, autorów publikacji „Epidemiologia choroby Gravesa-Basedova”, choroba Gravesa Basedowa to najczęstsza przyczyna nadczynności tarczycy.
W przebiegu choroby Basedova własne przeciwciała pobudzają tarczycę do produkcji hormonów. Prowadzi to do rozrostu tego gruczołu, a także jej unaczynienia.
Mechanizm powstawania choroby Gravesa Basedowa nie został jeszcze ostatecznie rozpoznany, jednak wiąże się ją np. ze wzmożoną produkcją estrogenów. To dlatego - zdaniem lek. M. Wiercińskiej, autorki publikacji na łamach “Medycyny Praktycznej” - kobiety chorują na chorobę Gravesa Basedowa nawet 10 razy częściej niż płeć przeciwna.
Co ciekawe, jak przedstawimy w dalszej części artykułu, także kobiety są bardziej narażone na negatywne doznania psychiczne związane z chorobą. Z kolei choroba Gravesa Basedowa u mężczyzn nie wpływa w tak istotnym stopniu na ich nastrój, co zostanie dokładniej wyjaśnione w poniższym artykule.
Jak twierdzą przytoczeni naukowcy, wciąż jest zbyt mało danych dotyczących zapadalności na tę chorobę. Jednakże zdobyte przez nich wyniki badań pozwoliły stworzyć analizę zapadalności na chorobę Gravesa i Basedova (ChGB):
- w latach 1999-2009 – Zalatel i in. Przebadali 1 milion populacji w Słowenii pod kątem choroby tarczycy Gravesa Basedowa;
- w latach 1992-2011 – Lauberg wraz ze współpracownikami, przebadał w związku z zapadalnością na chorobę Basedowa 0,5 miliona ogólnej populacji Danii;
- w latach 2003-2005 – Abraham-Nordling i inni przebadali 3,5 miliona ogólnej populacji Szwecji pod względem tarczycy Gravesa-Basedowa.
Jak widać, wyniki te dotyczą Słowenii, Danii i Szwecji, mogą jednak – zdaniem badaczy – być traktowane jako wiarygodne, jeżeli chcemy odnieść się do kwestii zapadalności na chorobę z uwzględnieniem płci, wieku czy przebiegu choroby.
Wyniki pokazują, w jakim wieku choroba Gravesa-Basedowa daje najczęściej o sobie znać. W przypadku Danii był to przedział 60-69 oraz 70-79 lat, w Szwecji najwyższa zapadalność pojawiała się u osób w grupach wiekowych kolejno: 50-59 oraz 40-49. Zdaniem badaczy kobiety z badanych grup zapadały na chorobę 4 razy częściej niż mężczyźni. Co więcej, u kobiet najczęściej początek choroby przypada w wieku 40-49 lat, a u mężczyzn 70-79 lat.
W klasyfikacji ICD 10 choroba Gravesa Basedowa oznaczona jest kodem E05.0 i określana jako “tyreotoksykoza z wolem rozlanym”. Z kolei w klasyfikacji ICD 11, którą Polska ma obowiązek wprowadzić w życie w ciągu najbliższych lat, choroba ma symbol 5A02.
Choroba Gravesa-Basedowa w stadium eutyreozy może nie dawać żadnych objawów. Prawidłowy poziom hormonów, czyli eutyreoza, może maskować schorzenie.
Jednak to co o chorobie Gravesa Basedowa trzeba wiedzieć to, że obecnie nie ma skutecznych sposobów jej wyleczenia. Dlatego po okresie remisji może pojawić się czas, gdy choroba znowu da o sobie znać.
Co więcej, pacjent, który jest poddany leczeniu operacyjnemu, musi być doprowadzony do stanu eutyreozy, inaczej może dojść do przełomu tarczycowego i stanu krańcowego nasilenia objawów tyreotoksykozy, ze śpiączką włącznie.
Reklama
Przyczyny choroby Gravesa-Basedowa
Powody pojawienia się tzw. tarczycy Basedowa nie są do końca jasne, choć wskazuje się, że znaczącą rolę odgrywają czynniki genetyczne oraz epigenetyczne. Jak wskazuje lek. Magdalena Wiercińska w publikacji „Choroba Gravesa i Basedowa: przyczyny, objawy, dieta i leczenie” na łamach „Medycyny Praktycznej”, to właśnie u ponad połowy chorych obserwuje się rodzinne występowanie tej choroby.
Co istotne, geny mają wpływ jedynie na pojawienie się choroby, natomiast jej przebieg jest determinowany przez środowisko.
Trzeba mieć na uwadze, że choroba Gravesa-Basedowa to nie tylko skutek dziedziczenia, ale wpływ na jej rozwój mają też czynniki środowiskowe. Większe ryzyko – zdaniem autorów publikacji „Epidemiologia choroby Gravesa-Basedova” jej wystąpienia jest u osób w związku z:
- paleniem tytoniu – według lek. Magdaleny Wiercińskiej tytoń dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia tej choroby,
- stresem emocjonalnym – jak twierdzi przytoczona specjalistka, silny uraz psychiczny może zwiększyć ryzyko choroby, jednak nie jest to jednoznacznie potwierdzone,
- estrogenami – zdaniem lek. M. Wiercińskiej, choroba występuje 10 razy częściej u kobiet i u mężczyzn, a czynnikiem ryzyka jest ciąża, ponieważ choroba ujawnia się nierzadko po porodzie;
- nadmierną podażą jodu,
- niektórymi lekami,
- czynnikami zakaźnymi.
Choroba Gravesa-Basedowa po usunięciu tarczycy zwykle wycisza swoje objawy, ale zanim lekarz zdecyduje się na operację, musi wprowadzić pacjenta w stan eutyreozy, by po zabiegu nie doszło do przełomu tarczycowego i w konsekwencji stanu zagrażającemu życiu.
W kontekście choroby Gravesa Basedowa warto zwrócić uwagę na typ nadwrażliwości nr V. Jest to nieprawidłowa reakcja organizmu na zetknięcie z antygenem i może prowadzić do niszczenia własnych komórek.
Reklama
Objawy choroby Gravesa-Basedowa
W przebiegu choroby Basedowa objawy pojawiają się dość późno. W fazie wstępnej nie występują wcale lub są łagodne. Wymienia się tu np. zaburzenia rytmu serca, np. migotanie przedsionków czy przyspieszoną czynność serca.
Kolejna faza choroby Gravesa prowadzi już do jawnego wystąpienia symptomów.
Warto zwrócić tu uwagę na takie związki jak choroba Gravesa-Basedowa a :
- wypadanie włosów - niestety, choroba może objawiać się również poprzez kondycję włosów, pacjenci skarżą się nie tylko na wypadanie włosów, ale też na to, że są cienkie i powoli rosną;
- miesiączka – w przypadku choroby Gravesa-Basedowa popularne objawy to rzadkie miesiączki lub całkowity brak miesiączki, warto podkreślić, że cykle zwykle są owulacyjne;
- nietolerancja pokarmowa i inne problemy pokarmowe – zbyt częste wypróżnienia, biegunka, a także problemy z wątrobą czy nawet żółtaczka;
- guzki - choroba może być wywołana przez obecne w obrębie tarczycy guzki, które poprzez nacisk mogą prowadzić do nadmiernej produkcji hormonów.
Dodatkowo:
- wywołuje objawy skórne – w chorobie Gravesa-Basedowa może to być obrzęk śluzowaty, którego odmianą jest obrzęk przedgoleniowy charakteryzujący się opuchlizną goleni bez zajęcia stóp. Taki objaw choroby Basedowa – zdaniem lek. M. Wiercińskiej rozpoznaje się u około 1-3 proc. chorych;
- zamiast tycia pomimo dobrego apetytu powoduje utratę wagi;
Jak stwierdził lek. Maciej Chałubiński w “Pulsie Medycyny“ nadczynność tarczycy Graves-Basedowa to tzw. choroba o rozpoznaniu ulicznym.
Wyróżnia ją tzw. triada Basedowa, czyli triada merseburska. To łatwo zauważalne objawy takie jak:
- wole - choroba Gravesa-Basedowa charakteryzuje się widocznym obrzękiem w obszarze szyi, czyli wolem;
- wytrzeszcz oczu;
- tachykardia.
Cały obraz kliniczny jest wzbogacony o pozostałe objawy, już tu omówione.
Choroba Gravesa-Basedowa - jeżeli jest należycie leczona - prowadzi do niedoczynności tarczycy. Kiedyś uznawano niedoczynność jako skutek uboczny leczenia jodem, jednakże współcześnie uznaje się ją jako wyznacznik skuteczności terapii.
Należy zwrócić uwagę na patomechanizm choroby Gravesa-Basedowa, który powoduje, że autoprzeciwciała anty-TSHR łączą się z receptorem TSH i powodują ich niekontrolowaną reakcję. To prowadzi do szeregu dolegliwości, omówionych w tym artykule.
Objawy oczne w choroby Gravesa-Basedowa
W wyniku pobudzenia współczulnego układu nerwowego choroba Gravesa Basedowa wpływa na oczy - są one bardzo szeroko otwarte i stwarzają wrażenie intensywnego wpatrywania się, a dodatkowo wywołują rzadkie mruganie.
Choroba Gravesa-Basedowa prowadzi też do orbitopatii. Zazwyczaj ten objaw – jak twierdzi lek. M. Wiercińska – ujawnia się w tym samym czasie co nadczynność tarczycy lub może wystąpić do 18 miesięcy później.
Oczy w chorobie Gravesa-Basedowa dają następujące objawy orbitopatii:
- pieczenie i łzawienie,
- mniejsza ostrość wzroku,
- światłowstręt,
- podwójne widzenie,
- uczucie piasku pod oczami.
Badanie wzroku w chorobie Gravesa-Basedowa może też potwierdzić wytrzeszcz oczu, kolejny symptom orbitopatii. Tej dolegliwości towarzyszą również zaczerwienienie spojówek, problemy z ruchomością gałek ocznych czy też obrzęk powiek.
Niestety, orbitopatia może skutkować nawet utratą wzroku.
Objawy psychiczne choroby Gravesa-Basedowa
Jak już zostało wskazane, choroba Gravesa i Basedowa to nierzadko wynik silnego urazu psychicznego. Istnieje więc spore powiązanie pomiędzy chorobą Gravesa-Basedowa a stresem. Trzeba mieć jednak świadomość, że choroba jest nie tylko determinowana przez czynniki natury psychicznej, ale również objawia się poprzez nie.
U chorego nierzadko rozpoznaje się niepokój, pobudzenie psychoruchowe, trudności z koncentracją, a w niektórych przypadkach objawy psychotyczne, podobne do tych charakterystycznych dla schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej.
Co więcej, można wskazać na związek między chorobą Gravesa-Basedowa a psychiką – szereg negatywnych dolegliwości związanych ze schorzeniem, w tym bezpośredni wpływ choroby na wygląd zewnętrzny, może też odbijać się na samopoczuciu chorego.
Powiązanie choroba Gravesa-Basedowa a depresja doskonale obrazują wyniki badań opublikowane przez Małgorzatę A. Basińską, Monikę Merc, Olgę Juraniec w publikacji pt. „Nastrój osób z chorobą Gravesa-Basedowa i chorobą Hashimoto” na łamach „Endokrynologii Polskiej”.
Badaczki zauważyły, że chorzy znacznie częściej czują napięcie, przygnębienie, zakłopotanie, a także są mniej aktywni niż osoby zdrowe.
Co ciekawe, gdy podczas analiz wzięto pod uwagę płeć, okazało się, że różnice pomiędzy zdrowymi a chorymi jeśli chodzi o stan emocjonalny i nastrój zostały zaobserwowane jedynie u kobiet. Natomiast pomiędzy mężczyznami chorymi a zdrowymi nie stwierdzono takich różnic.
Reklama
Diagnostyka i rozpoznanie choroby Gravesa-Basedowa
Pierwszym standardowym krokiem w rozpoznaniu choroby Gravesa-Basedowa jest przeprowadzenie wywiadu oraz zbadanie pacjenta. Następnie lekarz zleca osobie z podejrzeniem choroby szereg badań.
Jakie badania trzeba wykonać przy chorobie Gravesa-Basedowa?
- badanie stężenia hormonów – TSH, FT3, FT4 – zmniejszone TSH, a FT3 i FT4 w normie lub zwiększone mogą potwierdzać diagnozę,
- badanie przeciwciał – choroba Gravesa-Basedowa należy do chorób autoimmunologicznych, dlatego w jej przebiegu zwykle przeciwciała są podwyższone. Dlatego chcąc przeprowadzić pełną diagnostykę należy zbadać antyTPO, anty-Tg, a także antyTSHR.
Wyniki badań mogą być istotnym krokiem do rozpoznania choroby Gravesa-Basedowa. Co ważne, diagnostyka powinna być poszerzona również o morfologię krwi obwodowej, stężenie białka w surowicy, a także poziom fosfatazy zasadowej.
W przypadku podejrzenia choroby Gravesa Basedowa lekarz może zlecić badania USG tarczycy, a także szereg innych badań np. EKG.
To schorzenie ma związek z zaburzoną immunologią, więc ten obszar musi być skontrolowany.
Choroba Gravesa-Basedowa a inne choroby
Bielactwo, reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca typu 1. oraz wiele innych chorób autoimmunologicznych może współwystępować z chorobą Gravesa-Basedowa. U niektórych pacjentów rozpoznawana jest np. choroba Gravesa Basedowa i Hashimoto jednocześnie.
Z drugiej strony przez podobieństwa pomiędzy chorobą Gravesa Basedowa a Hashimoto często myli się te schorzenia. Zarówno choroba Basedowa i Hashimoto - mają podłoże immunologiczne i dotyczą chorej tarczycy. Jednak wynik w USG tarczycy - wychwyt znacznika jodowego jest niejednorodny, co stanowi istotą różnicę miedzy tymi chorobami.
Niektórzy dostrzegają także podobieństwa między chorobą Gravesa-Basedowa a SM, czyli stwardnieniem rozsianym.
Warto również zwrócić uwagę na to, czy istnieje związek między chorobą Gravesa-Basedowa a rakiem. Jak twierdzą Agata Bałdys-Waligórska, Filip Gołkowski, Grzegorz Sokołowski, Monika Buziak-Bereza, Maciej Skalski, Alicja Hubalewska-Dydejczyk, autorzy publikacji “Przypadek pacjenta z chorobą Gravesa-Basedowa, orbitopatią i rakiem brodawkowatym tarczycy”, występowanie choroby Gravesa-Basedowa i nowotworu jest rzadkie.
Jednakże tzw. zróżnicowany rak tarczycy zdaniem wskazanych autorów pojawia się częściej w przypadku choroby Gravesa-Basedowa niż w populacji ogólnej. Szacuje się, że rozpoznaje się go u 3-7 proc. pacjentów z tą chorobą.
Reklama
Leczenie choroby Gravesa-Basedowa
Niestety, obecnie nie istnieje leczenie przyczynowe choroby, dlatego pozostaje jedynie możliwość leczenia objawowego. Wyróżnia się takie metody leczenia jak:
- leczenie jodem – pacjent przyjmują jod w formie kapsułki; aby dostarczyć właściwą dawkę jodu, w chorobie Gravesa-Basedowa można wyjechać do sanatorium, np. nad morze, by wdychać powietrze z jodem;
- leczenie farmokologiczne – to jeden ze sposobów, jak obniżyć trab. Przyjmuje się leki przeciwtarczycowe oraz betablokery. Natomiast leczenie orbitopatii następuje za pomocą sterydów;
- leczenie operacyjne - choroba Gravesa-Basedowa może być leczona w tak radykalny sposób, gdy poprzednie metody zawiodą. Operacja to rozwiązanie u osób z guzkiem tarczycy, który wykazuje złośliwość, a także z zaawansowaną orbitopatią czy dużych woli tarczycowych. Zabieg chirurgiczny prowadzi do niedoczynności tarczycy i wymaga zażywania leków z hormonem tarczycy.
Obecne leki w chorobie Gravesa-Basedowa działają jedynie objawowo, ale wciąż trwają prace nad udoskonalaniem metod leczenia.
Reklama
Leczenie naturalne choroby Gravesa-Basedowa
Chcąc w naturalny sposób zająć się leczeniem choroby Gravesa-Basedowa warto np. rozważyć dostarczenie odpowiedniej ilości jodu - choroba Gravesa-Basedowa a jod to nierozłączne powiązanie i sposób na zmniejszanie dolegliwości.
Oczywiście, nie należy samodzielnie aplikować sobie jodu promieniotwórczego bez porozumienia z lekarzem, ale można skorzystać z takich możliwości dostarczania jodu i sposobów naturalnego leczenia jak:
- wyjazd nad morze - podczas odpoczynku warto zażywać powietrza z jodem, co pozytywnie powinno wpłynąć na samopoczucie - istotną rolę odgrywa tu nie tylko jod, ale odpoczynek i ograniczanie stresu;
- odwiedzenie jaskini solnej i innych miejsc, gdzie można wdychać sól.
Podczas leczenia należy też zrezygnować z palenia papierosów, ponieważ zwiększają ryzyko wytrzeszczu oczu, o czym pisała lek. M. Wiercińska. Dobrze jest też dostarczać witaminę D3, antyoksydanty, selen, wapń, magnez i produkty bogate w kwasy omega-3.
Takie metody powinny jednak stanowić dodatek do terapii zaproponowanej przez lekarza. To, jak leczyć chorobę Gravesa-Basedowa ostatecznie należy do zadań specjalisty.
Reklama
Czy choroba Gravesa-Basedowa jest uleczalna?
Zastanawiasz się, czy można wyleczyć chorobę Gravesa-Basedova? Niestety, choroba tarczycy Gravesa-Basedowa nie jest uleczalna. Możliwe jest jedynie pozbycie się objawów, jednakże nie przyczyny. Nadzieją dla chorych jest natomiast fakt, iż choroba ma okresy remisji.
Co więcej, już sama remisja nadczynności tarczycy może zmniejszyć istotnie orbitopatię. Nie wiadomo, jak wyleczyć Gravesa Basedowa, ale można walczyć z jej symptomy.
Dieta przy chorobie Gravesa-Basedowa
Istnieje duży związek pomiędzy dietą a chorobą Gravesa-Basedowa. Niestety, schorzenie to może prowadzić do spadków wagi, dlatego jadłospis powinien być wysokoenergetyczny, by zaspokoić wzmożone zapotrzebowanie organizmu na składniki odżywcze.
Jak podaje dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk, liczba posiłków w diecie przy tej chorobie powinna być zwiększona do 6-7 posiłków. Co jeść przy chorobie Gravesa-Basedowa?
Zasady diety:
- Wprowadź produkty wysokoenergetyczne, np. orzechy, suszone owoce, awokado, oleje roślinne.
- Dbaj o to, by w chorobie tarczycy Gravesa-Basedowa dieta zawierała 50-70 proc. węglowodanów, 15 proc. białek i 20-25 proc. tłuszczu.
- Źródłem węglowodanów powinny być tu produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, warzywa i owoce. Z kolei białko w diecie w chorobie Gravesa-Basedowa pozyskuj z ryb, nasion roślin strączkowych i jajek. Dobrym źródłem tłuszczu dla pacjentów z chorobą Gravesa-Basedowa jest dieta bogata w pestki dyni, awokado, oliwę, nasiona słonecznika.
Choroba Gravesa-Basedowa może wymagać też odpowiedniej suplementacji:
- witamin - przyspieszona przemiana materii wymaga dostarczania szczególnie tych z grupy B, zazwyczaj witaminy B1, B3 oraz B6;
- składników odżywczych, np. wapnia, ponieważ schorzenie to może przyczyniać się do rozwoju osteoporozy.
Czy dieta bezglutenowa jest zalecana przy chorobie Gravesa-Basedowa? Jak twierdzą A. Lerner i wsp. Gut, u osób, które przeszły na dietę bezglutenową zaobserwowano normalizację orbitopatii i normalizację TSH, ale są to póki co pojedyncze badania potwierdzające ten stan rzeczy.
Choroba Gravesa-Basedowa a renta
Zazwyczaj zespół Gravesa-Basedowa nie jest przeciwwskazaniem do pracy. Ostateczną decyzję o przyznaniu renty z uwagi na niezdolność do pracy podejmują specjaliści.
Renta należy się jedynie osobom, które mają odpowiedni - zgodny z wiekiem - staż ubezpieczenia, a więc jeżeli odkładali składki przez określoną liczbę lat, np. gdy pacjent stał się niezdolny do pracy z powodu CHGB między 25 a 30 rokiem życia, okres ubezpieczenia musi wynosić 5 lat. Szczegóły dostępne są na stronie ZUS-u.
Choroba Gravesa-Basedowa a zwolnienie lekarskie to druga kwestia. W przypadkach pogorszenia stanu zdrowia można liczyć na zwolnienie lekarskie.
Jak żyć z chorobą Gravesa Basedowa?
Zastanawiasz się, jak żyć z chorobą Basedowa? Zebraliśmy poniżej najważniejsze tematy związane z codziennym życiem w kontekście tego schorzenia. Jest to choroba Gravesa-Basedowa a:
- praca - jeżeli choroba jest odpowiednio leczona, nie stanowi przeciwwskazania nawet do podjęcia pracy fizycznej, wszystko jednak zależy od indywidualnego przypadku i ogólnego stanu zdrowia chorego;
- palenie papierosów - należy zrezygnować z tytoniu, ponieważ jak wskazaliśmy ma wpływ na gorszy przebieg choroby i zwiększa ryzyko wola; palenie tytoniu a choroba Gravesa-Basedowa to kwestie mocno ze sobą związane, dlatego chcąc działać na swoją korzyść, lepiej rzucić ten nałóg;
- szczepienie na Covid-19 - choroba nie jest przeciwwskazaniem do przyjmowania szczepień, co więcej, mając problemy na tle autoimmunologicznym to wręcz pożądane zachowanie, które chroni zdrowie pacjenta;
- tabletki antykoncepcyjne - przyjmowanie takich środków nie jest zabronione, jednak jest to temat dość skomplikowany z uwagi na problemy hormonalne, z którymi boryka się kobieta. Ostatecznie decyzja o antykoncepcji należy do lekarza, który musi pouczyć pacjentkę o skutkach ubocznych;
- oddawanie krwi - niestety, wskazana choroba to przeciwwskazanie do oddawania krwi; podobnie sytuacja wygląda w przypadku Hashimoto;
- opalanie - nie ma przeciwwskazań związanych z opalaniem się w przypadku tej choroby, warto to jednak omówić ostatecznie z lekarzem;
- alkohol - alkohol nie dostarcza żadnych wartościowych składników odżywczych, dlatego najlepiej z niego zrezygnować podczas leczenia choroby. Z drugiej jednak strony, jak wskazuje lek. M. Wiercińska, mała dawka tej substancji od czasu do czasu nie stanowi istotnego zagrożenia dla zdrowia. Ostatecznie kwestię picia alkoholu warto omówić ze swoim lekarzem.
Rokowania przy chorobie Gravesa-Basedowa
Nieleczona choroba Gravesa-Basedowa może doprowadzić do poważnych dla zdrowia konsekwencji, a nawet śmierci spowodowanej np. udarem mózgu, przełomem tarczycowym czy zawałem serca. Gdy dojdzie do przełomu tarczycowego - zdaniem dr n. med. Justyny Kuliczkowskiej-Płaksej i prof. dr hab. n. med. Grażyny Bednarek-Tupikowskiej - śmiertelność występuje na poziomie 30-50 proc.
Choroba Gravesa Basedowa a ciąża
Kwestię choroby Gravesa Basedowa w ciąży warto rozpatrzeć w kilku aspektach, takich jak:
- planowanie ciąży - kobiety z chorobą Gravesa Basedowa, które planują zostać matkami, powinny mieć świadomość, że leczenie tyreostatykami może mieć wpływ na ewentualne wady rozwojowe dziecka, muszą liczyć się z możliwością nawrotu choroby. Dodatkowo nadczynność tarczycy wywołana chorobą może negatywnie oddziaływać na płodność;
- zajście w ciążę - najlepszym momentem na zajście w ciążę jest stan stabilnej eutyreozy, a także pełnej remisji choroby, najlepiej uzgodnić z lekarzem chęć zajścia w ciążę, by mógł dostosować mniej ryzykowne leczenie; u ciężarnych z chorobą Gravesa-Basedowa rozpoznaje się miopatię, intensywne chudnięcie, a także tachykardię, potliwość, podwyższone tętno; rzadkimi objawami jest orbitopatia czy zmiany skórne;
- ciąża - kobieta ciężarna, u której rozpoznano chorobę Gravesa-Basedowa powinna dbać o szczegółowe stosowanie się do wytycznych lekarskich, jednakże według wytycznych American Thyroid Association nie ma obowiązku dodatkowego suplementowania jodu przez ciężarne z tą chorobą; schorzenie wiąże się z większym ryzykiem poronień i przedwczesnych porodów, o czym pisze Marek Ruchała i Ewelina Szczepanek-Parulska w publikacji na rzecz “Forum Ginekologii”; a także z zagrożeniami dla matki (stan przedrzucawkowy, niewydolność serca, poronienie) oraz dla płodu (tachykardia u płodu, wole u płodu, niska masa urodzeniowa, zaawansowany wiek kostny, upośledzenie słuchu); TRAB przechodzący przez łożysko może wpływać na tarczycę maluszka i prowadzić do wystąpienia po urodzeniu nadczynności noworodkowej;
- po porodzie - choroba może wyciszyć się po porodzie. Wynika to z tego, że dziecko w organizmie kobiety prowadzi do osłabienia jej układu immunologicznego, a zarazem do uspokojenia schorzenia. Według dr n. med. L. Napiórkowskiej ryzyko nawrotu wynosi jedynie 5 proc.
- karmienie piersią - zanim zaczniesz karmić dziecko poinformuj o tym lekarza, zwykle jednak małe dawki leków na tarczycę są uznawane za bezpieczne, ostateczna decyzja należy tu jednak do medyka.
Choroba Gravesa-Basedowa u dzieci
Jak twierdzi Artur Bossowski, autor publikacji w “Po dyplomie” choroba Gravesa-Basedowa u dzieci stanowi najczęstszą przyczynę nadczynności tarczycy w tej grupie wiekowej.
Zdaniem badacza choroba występuje znacznie rzadziej u dzieci niż u dorosłych. Co więcej, częstotliwość zachorowań zwiększa się wraz z wiekiem - wskaźnik ten wynosi od 0,1 na 100 000 osób we wczesnym dzieciństwie do 3 na 100 000 osób w okresie dorastania.
Wyróżnia się trzy typy choroby u dziecka o różnym przebiegu. To postać utajona, która nie daje żadnych objawów, a jej rozpoznanie następuje na podstawie oznaczenia hormonów tarczycy, a także jawna, gdzie występują objawy kliniczne. Najgroźniejszym stanem jest tzw. przełom tarczycowy, który podobnie jak u dorosłych może doprowadzić do śmierci.
Klasyczne objawy choroby Gravesa-Basedowa u dzieci to m.in.:
- zwiększona nadpobudliwość
- lęk,
- zaburzenia snu,
- problemy w poruszaniu się po schodach,
- wysypki,
- pokrzywki,
- zaburzenia związane z wypadaniem włosów.
Może pojawić się wytrzeszcz gałek ocznych jak u dorosłych, a także zaburzenia ze strony układu nerwowego, pokarmowego (biegunki, żółtaczka, problemy z wątrobą), endokrynologicznego.
W przypadku dziewczynek mogą nastąpić problemy z miesiączką - z jej wystąpieniem, skróceniem lub wydłużeniem. Profil objawów jest więc podobny do tego u dorosłych.
Powikłania przy chorobie Gravesa-Basedowa
Nieleczona choroba Basedowa może nieść poważne skutki, takie jak:
- przełom tarczycowy,
- zawał serca,
- udar mózgu.
Innym zagrożeniem jest działanie uboczne stosowanej terapii. Często pojawia się np. ból gardła po jodzie radioaktywnym. Trwałe powikłania mogą wyłonić się również z powodu wytrzeszczu złośliwego - w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do utraty wzroku.
U osób w starszym wieku choroba Gravesa-Basedowa zwiększa ryzyko problemów z układem sercowo-naczyniowym.
Profilaktyka choroby Gravesa-Basedowa
Przede wszystkim należy postawić na badania profilaktyczne i oznaczanie stężenia poziomu tarczycy.
Ze względu na to, że w większości przypadków choroba wynika z czynników genetycznych, trudno zapobiec jej wystąpieniu, ale można zadbać o wczesne jej rozpoznanie.
W przypadku choroby należy zrezygnować z palenia papierosów.
