Co to jest skolioza?
Skolioza jest skrzywieniem kręgosłupa w trzech płaszczyznach:
- czołowej,
- strzałkowej,
- poprzecznej.
Płaszczyzna czołowa przebiega równolegle do czoła i dzieli ciało na dwie symetryczne połowy – przednią i tylną. W tej płaszczyźnie w przebiegu skoliozy powstaje skrzywienie boczne kręgosłupa. Płaszczyzna strzałkowa, nazywana także pośrodkową, dzieli ciało na część prawą i lewą. W tej płaszczyźnie obserwuje się zaburzenia fizjologicznych wgięć kręgosłupa, czyli kifozy w odcinku piersiowym oraz lordozy w odcinku lędźwiowym. Płaszczyzna poprzeczna przebiega natomiast poziomo, pod kątem prostym do płaszczyzny pośrodkowej i dzieli ciało na część górną i dolną.
W tej płaszczyźnie dochodzi do rotacji osiowej kręgów kręgosłupa. Skoliozę idiopatyczną diagnozuje się wtedy, gdy kąt skrzywienia kręgosłupa przekracza 10 stopni w pomiarze metodą Cobba.
Istotą skoliozy jest trójpłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa, jednakże schorzenie prowadzi też do zmian w obrębie całej klatki piersiowej, a w zaawansowanej postaci także do przebudowy narządów wewnętrznych – głównie serca i płuc.
Reklama
Boczne skrzywienie kręgosłupa a skolioza
Nazwa skolioza wywodzi się od łacińskiego słowa scoliosis. Termin ten został po raz pierwszy użyty przez starożytnego lekarza Claudiusa Galenusa na określenie bocznego skrzywienia kręgosłupa. W Polsce termin skolioza bywa używany zamiennie z określeniem boczne skrzywienie kręgosłupa, które nie do końca oddaje istotę choroby.
Skolioza jest bowiem skrzywieniem trójpłaszczyznowym, a zatem nie tylko skrzywieniem bocznym, obserwowanym w płaszczyźnie czołowej, ale także zniekształceniem kręgosłupa widocznym w płaszczyźnie poprzecznej i strzałkowej.
Reklama
Skolioza u dzieci
Ze względu na etiologię można wyróżnić następujące rodzaje skolioz:
- Idiopatyczne,
- Nerwopochodne,
- Mięśniowopochodne,
- Kostnopochodne.
Najczęściej występuje skolioza idiopatyczna, która stanowi 80 proc. wszystkich przypadków. Idiopatyczna postać skoliozy ma niejasną etiologię. Podejrzewa się, że za rozwojem choroby stoi wieloczynnikowa patologia ośrodkowego układu nerwowego, jednakże nie da jednoznacznie ustalić co jest przyczyną choroby, a także co odpowiada za jej progresję.
Skolioza idiopatyczna atakuje dzieci i młodzież i zwykle gwałtownie postępuje w tzw. okresach szybkiego wzrostu kości.
Reklama
Skolioza u dorosłych
Skolioza u dorosłych w większości przypadków jest deformacją idiopatyczną, która została zapoczątkowana w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. To, czy skolioza będzie postępować po zakończeniu wzrostu kości w dużej mierze zależy od tego, jak duży był kąt skrzywienia w momencie wykrycia choroby, a także jak szybko zostało podjęte leczenie.
Szacuje się, że ryzyko progresji skoliozy o kącie skrzywienia wynoszącym 10 stopni na początku choroby wynosi 20 proc.
W przypadku skrzywienia wynoszącego 20 proc. ryzyko to wzrasta do 60 proc., zaś skolioza 60-procentowa pogłębi się z prawdopodobieństwem wynoszącym 90 proc. i może doprowadzić do przebudowy narządów wewnętrznych.
U osób dorosłych, poza skoliozą idiopatyczną, która rozpoczyna się w wieku rozwojowym, występuje także skolioza spowodowana chorobą zwyrodnieniową, jednakże jej kąt skrzywienia z reguły wynosi maksymalnie 20-30 stopni.
Reklama
Leczenie skoliozy
Leczenie skoliozy jest uzależnione od stopnia skrzywienia kręgosłupa oraz wieku pacjenta. Skolioza wczesnodziecięca oraz dziecięca w większości przypadków jest leczona zachowawczo z uwagi na plastyczność i niedojrzałość układu kostnego. Operacja skoliozy z reguły nie jest wykonywana u dzieci przed ukończeniem 10 roku życia. Leczenie zachowawcze polega na wykonywaniu ćwiczeń korekcyjnych oraz noszeniu gorsetu ortopedycznego.
Skolioza młodzieńcza natomiast niekiedy wymaga leczenia operacyjnego. W doborze metody leczenia zastosowanie znajduje następujący schemat postępowania:
- skolioza I stopnia (od 10° do 24°) leczona jest za pomocą ćwiczeń,
- skolioza II stopnia (od 25° do 40°) wymaga dodatkowego zastosowania gorsetu,
- skolioza III stopnia (powyżej 40-45°) jest leczona operacyjnie.
Warto zapamiętać, że głównym celem leczenia zachowawczego jest zatrzymanie progresji skoliozy, dlatego warto zgłosić się do lekarza możliwie jak najwcześniej. Jeśli kąt skrzywienia kręgosłupa przekroczy 40 stopni, jedyną metodą leczenia będzie operacja.
