Czerwone oko (zaczerwienione oczy) - przyczyny, leczenie

Czerwone oko to termin oznaczający zaczerwienienie gałki ocznej, pojawiające się w wielu jednostkach chorobowych. Wiele jest schorzeń, w których czerwone oko jest jednym z głównych objawów. może być skutkiem patologii toczącej się zarówno w samej gałce ocznej jak i powiekach czy oczodole. Może być też manifestacją choroby krwi, naczyń lub nadciśnienia tętniczego.

Czerwone oko - przyczyny

Zapalenie spojówek

Zapalenie spojówek, czyli błony śluzowej pokrywającej tylną powierzchnię powiek i przednią powierzchnię gałki ocznej z wyjątkiem rogówki. Najczęstszą formą choroby jest zapalenie alergiczne, będące przejawem nadwrażliwości organizmu na:

• pyłki traw,
• drzew,
• sierść zwierząt,
• roztocza.

Zapalenie spojówek może być też spowodowane przez czynniki tj.:

• pyły,
• szampony,
• woda chlorowana,
• noszenie soczewek kontaktowych,
• drażnienie mechaniczne,
• brak snu,
• nieskorygowana wada wzroku,
• stosowanie przez dłuższy czas „kropli na zmęczone, przekrwione oczy”,
• niedostateczne wydzielanie łez.

Poza wymienionymi przyczynami istnieje niemała grupa zapaleń infekcyjnych tj.:

• ostre ropne zapalenie spowodowane najczęściej pneumokokiem lub gronkowcem przeniesionym z zatok nosowych lub jamy nosowej,
• zapalenie wywołane przez chlamydie (np. u noworodków).
• Zakażenia wirusowe powodowane są przez adenowirusy (najczęściej), wirus opryszczki, ospy wietrznej i półpaśca.

Czerwone oko nie jest jedynym objawem, często towarzyszą mu:

• łzawienie,
• obecność wydzieliny,
• pieczenie,
• swędzenie,
• przymglone widzenie
• światłowstręt.

Wynaczynienie (wylew) podspojówkowe

Wynaczynienie (wylew) podspojówkowe - pęknięcie naczynia podpojówkowego np. na skutek kaszlu, kichania, wymiotów.

Ostry atak jaskry

Ostry atak jaskry - należy do stanów naglących w okulistyce. Można powiedzieć, iż jest on jednym z etapów jaskry pierwotnej zamkniętego kąta. Po okresie utajenia poprzez postać podostrą (gdzie atak jaskry może być wywołany np. przez rozszerzenie źrenicy w czasie oglądania telewizji w ciemnym pokoju) rozwija się faza ostra charakteryzująca się:

• zaczerwienieniem oka,
• znacznym pogorszeniem widzenia,
• mocnym bólem.

Niekiedy mogą wystąpić nudności i wymioty. Z powodu obrzęku rogówki (obrzękłe komórki działają jak pryzmat) chory widzi kolorowe koła (tzw. halo) wokół źródła światła np.: żarówki, świecy. Stan ten wymaga szybkiej i fachowej pomocy lekarskiej.

Zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego

Zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego, które są elementami błony naczyniowej oka. Zapalenie tęczówki i części pofałdowanej ciała rzęskowego (tzw. zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej) charakteryzuje się:

• zaczerwienieniem,
• światłowstrętem,
• bólem oka.

Często towarzyszy innym chorobom tj.

• zesztywniającemu zapaleniu stawów kręgosłupa,
• zespołowi Reitera,
• chorobie Leśniowskiego-Crohna,
• wrzodziejącemu zapalenie jelita grubego,
• łuszczycowemu zapaleniu stawów.

Zapalenie tęczówki może mieć podłoże wirusowe np. w przebiegu półpaśca ocznego czy zapalenia rogówki wywołanego przez wirus opryszczki. Niekiedy w wyniku urazu lub zabiegu chirurgicznego może dojść do uszkodzenia torebki soczewki i następowej reakcji immunologicznej, w której białka soczewki stają się ‘obce’ dla organizmu. Mówimy wtedy o soczewkowopochodnym zapaleniu błony naczyniowej. Ze względu na ryzyko poważnych powikłań należy włączyć właściwe leczenie.

Zapalenia rogówki

Zapalenia rogówki, wśród których największą grupą są te wywołane zakażeniami. Głównymi sprawcami wśród bakterii są:

• gronkowce,
• paciorkowce 
• pałeczka ropy błękitnej.

Do zakażenia dochodzi podczas kontaktu bakterii z uszkodzonym wcześniej (urazy, szkła kontaktowe) nabłonkiem rogówki. Bakterie mogą zasiedlać drogi łzowe oraz płyn do soczewek kontaktowych. Główne objawy to:

• zaczerwienie,
• obrzęk,
• zwężenie szpary powiekowej.

Zapalenie bakteryjne zwane jest wrzodem pełzającym. Uraz oka gałązką drzewa, drzazgą, a także długotrwałe miejscowe podawanie sterydów mogą powodować grzybicze zapalenie rogówki wywoływane najczęściej przez grzyby z rodzaju Candida i Aspergillus. Z wirusów powodujących zapalenie rogówki należy wymienić wirus opryszczki, półpaśca i adenowirusy. Zapaleniom rogówki na tle zakażeń sprzyjają stany tj. niedomykalność powiek, uszkodzenie nerwu nerwy trójdzielnego. Do zapalenia rogówki może dochodzić w przebiegu innych chorób:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• kiła
• gruźlica.

Stany zapalne powiek

Do najczęstszych stanów zapalnych powiek wywołujących zaczerwienienie gałki ocznej zaliczamy:

• zapalenie brzegu powiek,
• jęczmień,
• gradówkę.

Zapalenie łojotokowe brzegu powiek

Zapalenie łojotokowe brzegu powiek występuje częściej u osób z łojotokowym zapaleniem skóry. Ma postać żółtawych łusek na brzegu powiek. Może być spowodowane także gronkowcem złocistym. 

Jęczmień

Jęczmień  est ostrym ropnym zakażeniem gruczołów, których ujścia znajdują się okolicy brzegu powiek. Czynnikiem etiologicznym jest gronkowiec złocisty. Jęczmień ma postać guzka, któremu towarzyszy zaczerwienienie i ból. Jeśli dotyczy gruczołów tarczkowych mówimy o jęczmieniu wewnętrznym, jeśli zajęte są gruczoły Zeissa lub Molla mamy do czynienie z jęczmieniem zewnętrznym.

Gradówka

Gradówka to zapalenie łojowego gruczołu tarczkowego. W przeciwieństwie do jęczmienia nie ma podłoża zakaźnego. Jest następstwem zablokowania przewodu wyprowadzającego wydzielinę, przez co dochodzi do jej zastoju i poszerzenie światła gruczołu.

Zapalenie twardówki i nadtwardówki

Zapalenie nadtwardówki jest chorobą krótkotrwałą, niewymagającą leczenia, mającą skłonność do nawrotów. Główny objaw to zaczerwienienie, któremu niekiedy towarzyszy ból.

Zapalenie twardówki (istoty właściwej twardówki) jest chorobą oczu znacznie rzadszą, która nierzadko towarzyszy chorobom autoimmunologicznym. Poza zaczerwienieniem występuje tutaj:

• ból oka,
• niekiedy ból głowy
• wrażliwość gałki ocznej na dotyk.

W postaci martwiczej zapalenia bardzo silny, budzący ze snu ból promieniuje do skroni.

Zapalenie oczodołu

Zapalenie oczodołu - struktury o kształcie piramidy utworzonej przez kości czaszki. Ma on pojemność ok. 30 cm³, mimo że sama gałka oczna zajmuje zaledwie 25% tej objętości. Pozostała część zajęta jest przez:

• naczynia,
• nerwy,
• mięsnie 
• ciało tłuszczowe.

Ważnym elementem (ze względu na lokalizację procesu zapalnego) jest tzw. przegroda oczodołowa – łącznotkankowa blaszka, która stabilizuje gałkę oczną i stanowi jej dodatkową ochronę.

Przedprzegrodowe zapalenie oczodołu

Przedprzegrodowe zapalenie oczodołu – proces zapalny dotyczy tkanki podskórnej położonej przed przegrodą oczodołową. Główne objawy to silnie zaznaczony obrzęk i zaczerwienienie powiek. Nie stwierdza się nieprawidłowości co do ruchomości gałki ocznej lub ostrości wzroku. Zapalenie to jest zwykle spowodowane przez gronkowca złocistego lub streptokoka (S.pyogenes), a do zakażenia dochodzi w trakcie urazu, ukąszenia owada lub przejścia zakażenie z jęczmienia.

Zapalenie jamy oczodołu

Zapalenie jamy oczodołu – jest zakażeniem tkanek miękkich oczodołu za przegrodą oczodołową. W porównaniu do poprzedniego jest stanem poważnym, zagrażającym życiu. Najważniejszym objawem jest zaczerwienienie i obrzęk powiek. Poza tym występuje::

• ból,
• wytrzeszcz,
• obrzęk spojówki pokrywającej gałkę oczną,
• ograniczenie ruchów gałki ocznej,
• osłabienie ostrości wzroku,
• gorączka.

Do zakażenia może dojść przez ciągłość z zatok obocznych nosa, szerzenie zapalenia przedprzegrodowego, przejścia zakażenia z twarzy lub zęba, a także na skutek urazu lub interwencji chirurgicznej.

Reklama

Czerwone oko - leczenie

Jak można się domyślać nie ma jednej metody leczenia wszystkich wymienionych stanów chorobowych, których wspólną cechą jest zaczerwienie oka. Każda wymieniona jednostka chorobowa dotyczy różnych struktur narządu wzroku, dlatego również leczenie będzie inne.

1. W najczęstszejprzyczynie czerwonego oka – alergicznym zapaleniu spojówek, leczenie będzie polegało na:

• unikaniu czynników drażniących (alergenów),
• płukaniu worka spojówkowego preparatami sztucznych łez,
• zażywaniu leków antyhistaminowych.

Nie zaleca się podawania sterydów, gdyż zwiększają one ciśnienia wewnątrzgałkowe.

2. W przypadku wylewu pod spojówkę krew wchłania się w ciągu kilku dni. Stan ten niegroźny, nie wymaga leczenia, jednak może być objawem innych poważniejszych chorób, np.

• nadciśnienia tętniczego,
• chorób krwi,
• chorób naczyń krwionośnych.

3. Leczenie ostrego ataku jaskry obejmuje:

• ogólne podanie inhibitorów anhydrazy węglanowej (spadek produkcji cieczy wodnistej) 
• miejscowo beta blokery, pilokarpinę.

W przypadku nieskuteczności farmakoterapii wykonuje się tzw. irydotomię laserową – zabieg, którego celem jest stworzenie połączenia miedzy przednią i tylną komorą oka, co prowadzi do obniżenia ciśnienia wewnątrzgałkowego.

3. W leczeniu zapalenia tęczówki i ciała rzęskowego stosuje się:

• leki, które porażają akomodację i poszerzają źrenice,
• leki zmniejszające stan zapalny – zwykle sterydy, 
• w przypadku czynnika zakaźnego - lekki przeciwwirusowe lub antybiotyki.

Do powikłań zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej zaliczamy :

• jaskrę wtórną,
• nadciśnienie oczne,
• hipotonię (spadek ciśnienia w gałce ocznej), 
• przy nawracających zapaleniach zanik gałki ocznej lub zaćmę.

Do opisanych powyżej stanów dochodzi wskutek gromadzącego się wysięku zapalnego, powstających zrostów, blizn, spadku produkcji cieczy wodnistej, upośledzonego jej krążenia oraz niedostatecznego odżywienia soczewki (nie posiada naczyń krwionośnych).

4. Leczenie zapalenia brzegów powiek polega na:

• usunięciu strupków (a tym samym bakterii i ich toksyn) przy użyciu pałeczki z wacikiem nasączonej w sodzie oczyszczonej.
• Po oczyszczeniu powiek można stosować miejscowo antybiotyk.

5. Jęczmień zewnętrzny często przebija skórę na zewnątrz prowadząc do samowyleczenia.

6. Jęczmień wewnętrzny i gradówkę leczy się przez nacięcie i wyłyżeczkowanie (wyłuszczenie).

7. Zapalenie twardówki leczy się za pośrednictwem sterydów.

8. Wszystkie przypadki czerwonego oka na tle zapalenia (spojówki, rogówki, oczodołu) spowodowanego zakażeniem drobnoustrojami leczy się przez podawanie odpowiednich leków:

1. antybiotyków,
2. leków przeciwgrzybicznych,
3. przeciwwirusowych

miejscowo do worka spojówkowego lub dożylnie, domięśniowo.

Reklama

Czerwone oko - sposoby zapobiegania

1. Najlepszym sposobem zapobiegania zapaleniom spojówek jest
2. Poza tym należy zachować odpowiednią higienę związaną z noszeniem szkieł kontaktowych, powinno się myć ręce po podaniu leków do worka spojówkowego, należy prać pościel, ręczniki w gorącej wodzie. To samo dotyczy wszystkich przypadków zakażeń gałki ocznej i struktur sąsiednich.
3. Jeżeli praca wiąże się z ryzykiem uszkodzenia gałki ocznej, zaleca się noszenie okularów ochronnych, gdyż nawet niewielkiego stopnia uraz może stać się wrotami infekcji.
4. Odpowiednie leczenie np. nadciśnienia tętniczego może uchronić przed wylewem krwi pod spojówkę.
5. Jeżeli zauważysz jęczmień, nigdy go nie naciskaj. Może w ten sposób doprowadzić do rozszerzenia zakażenia i np. zapalenia oczodołu.

Reklama

Czerwone oko - leczenie domowymi sposobami

Nie we wszystkich przypadkach jest to możliwe. W zapaleniu nadtwardówki, jęczmieniu zewnętrznym i wylewie podspojówkowym z reguły nie są konieczne żadne działania. Po kilku dniach choroba ustępuje. W zapaleniu spojówek na tle różnych czynników drażniących najwłaściwszym postępowaniem będzie unikanie alergenów wywołujących objawy. U pacjentów ze zdiagnozowaną jaskrą zamkniętego kąta istotne są częste wizyty u okulisty, w czasie których lekarz ocenia ryzyko wystąpienia ostrego ataku. We stanach chorobowych przebiegających z zakażeniem struktur gałki ocznej przez drobnoustroje leczenie domowe nie jest znane.