Co to jest kostniak?
Kostniak (osteoma) to łagodny, wolno rosnący nowotwór. Ich tempo wzrostu szacuje się na 0,6-1 mm rocznie. Kostniaki, jak sama nazwa wskazuje, wywodzą się z tkanki kostnej. Mogą być zbudowane z kości zwartej, kości gąbczastej lub obu typów tkanki kostnej.
Dzieli się je na wywodzące się z okostnej lub z wnętrza kości. W pierwszym przypadku nowotwór przybiera postać kulistego lub jajowatego uwypuklenia na kości, w drugim zaś prowadzi do zniekształcenia kości.
Onkolodzy wyróżniają trzy rodzaje kostniaków:
- czaszki
- kostninowe (osteoid osteoma)
- zarodkowe (osteoblastoma).
Reklama
Kostniak kostnawy
Kostniak kostnawy, inaczej kostninowy, to zdecydowanie najmniejszy z kostniaków. Jego średnia zwykle nie przekracza 1 centymetra. Kostniak kostninowy najczęściej jest wykrywany w kości piszczelowej lub udowej.
Nieco rzadziej w kościach miednicy, łopatki i ramion. Występuje głównie u dzieci i osób młodych, poniżej 40 roku życia. Z badań epidemiologicznych wynika, że częściej atakuje chłopców.
Kostniaki kostanwe objawiają się bólem kości, nasilającym się po wysiłku fizycznym. Pacjenci często skarżą się na bóle nocne oraz poranne. Ból zwykle udaje się uśmierzyć niesteroidowymi leki przeciwzapalnymi.
Reklama
Kostniak zarodkowy
Kostniak zarodkowy natomiast jest najrzadszym spośród trzech rodzajów. Może występować na niemal każdej kości w ciele człowieka, ale zazwyczaj atakuje kręgi kręgosłupa.
W porównaniu z kostniakiem kostnawym osiąga większe rozmiary (powyżej 10 milimetrów) i najczęściej jest wykrywany u mężczyzn w grupie wiekowej 20-30 lat. Podobnie jak kostnawy objawia się bólami kostnymi, jednakże jest trudny do uśmierzenia.
Dolegliwości bólowe nie ustępują po zażyciu niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Reklama
Czy kostniak jest groźny?
Wielu pacjentów zastanawia się, czy kostniak jest groźny. Generalnie należą one do nowotworów łagodnych, które nie ulegają progresji w nowotwór złośliwy oraz nie dają przerzutów do innych organów. Ponadto cechują się bardzo wolnym wzrostem. W większości przypadków kostniaki w ogóle nie wymagają leczenia.
Pacjenci z niewielkimi, bezobjawowymi kostniakami powinni jedynie raz na kilka lat wykonywać badania kontrolne w celu oceny tempa wzrostu nowotworu. Jeśli jednak ma on duże rozmiary, szybko rośnie lub daje objawy, niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Zabieg usunięcia można wykonać z dostępu zewnętrznego (operacja osteoplastyczna lub operacja Lyncha) lub wewnętrznego (metodą endoskopową).
Warto podkreślić, że najczęściej są wykrywane są w zatokach czołowych. Obecnie zabiegu usunięcia kostniaków zatok wykonuje się głównie metodą endoskopową przy użyciu takich narzędzi mikrochirurgicznych jak frezy diamentowe czy kleszcze. Przeprowadza się je nawet u pacjentów z dużymi kostniakami, co jeszcze do niedawna było niemożliwe.
Nieusunięcie kostniaka dużych rozmiarów może doprowadzić do groźnych powikłań. Zwłaszcza duże mogą być przyczyną takich powikłań jak:
- odma wewnątrzczaszkowa,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- ślepota jednooczna
- zniszczenia ściany zatoki.
Kostniaki mnogie mogą być także objawem zespołu Gardnera - rodzinnej polipowatości, która charakteryzuje się występowaniem mnogich polipów w jelicie grubym, a także kostniaków, guzów dermoidalnych, torbieli naskórkowych oraz przerostem nabłonka barwnikowego siatkówki.
Co warto podkreślić, kostniaki czaszki bywają także przyczyną poważnych defektów kosmetycznych. Mogą skutkować przemieszczeniem się gałki ocznej czy zniekształceniem czoła.
