Co to jest dysbakterioza?
Dysbakteriozą nazywa się wszelkie zaburzenia, które polegają na zakłóceniu stosunków ilościowych lub jakościowych mikroflory bakteryjnej (inaczej mikrobioty lub bioty). Na mikrobiotę składa się cały zespół mikroorganizmów - głównie bakterii oraz niektórych grzybów, które tworzą złożony ekosystem.
W organizmie człowieka fizjologicznie występuje 1014komórek bakterii. Do flory fizjologicznej natomiast nie należą wirusy i pasożyty. Ich obecność zawsze jest objawem chorobowym. Mikroorganizmy, tworzące biotę, występują w sposób naturalny w jamie ustnej, drogach oddechowych, żołądku, dwunastnicy, jelitach, pochwie oraz na skórze.
Zgodnie z powyższym, dysbakterioza jest niedoborem bakterii probiotycznych (tzw. dobrych bakterii) lub nadmiarem mikroorganizmów, które fizjologicznie nie występują w danym miejscu. Co warto podkreślić, dysbakterioza najczęściej dotyczy jelit oraz pochwy.
Reklama
Dysbakterioza jelitowa
Dysbakterioza jelitowa zazwyczaj jest diagnozowana wtedy, gdy w początkowym odcinku jelita cienkiego, gdzie fizjologicznie występuje niewiele bakterii beztlenowych, dochodzi do ich przerostu powyżej 105mikroorganizmów na ml treści pokarmowej lub przedostania się bakterii beztlenowych bytujących w jelicie grubym.
W większości przypadków powodem tego stanu są:
- antybiotykoterapia,
- zanieczyszczone pokarmy lub woda,
- terapia inhibitorami pompy protonowej lub H2‑blokerami,
- wrodzone i nabyte wady przewodu pokarmowego,
- przetoki, stomie przewodu pokarmowego,
- zaburzenia motoryki,
- zaburzenia odporności,
- przewlekły niedobór żelaza lub witaminy D.
Dysbakterioza jelit objawia się zaburzeniami trawienia oraz wchłaniania białek, węglowodanów i tłuszczów. Pacjenci najczęściej uskarżają się na:
- gazy,
- wzdęcia,
- biegunki tłuszczowe,
- zaparcia,
- bóle brzucha,
- nieprzyjemny zapach z ust,
- zgaga,
- odbijanie się.
Charakterystyczne dla dysbakteriozy jelitowej są także częste przeziębienia oraz choroby górnych i dolnych dróg oddechowych. W skrajnych przypadkach schorzenie może manifestować się rumieniem skóry, zapaleniem stawów, spadkiem wagi lub niedokrwistością.
Reklama
Dysbakterioza pochwy
Dysbakterioza pochwy z kolei jest diagnozowana wtedy, gdy w mikroflorze dróg rodnych kobiety, stwierdza się obniżoną ilość bakterii z rodzaju Lactobacillus (pałeczek kwasu mlekowego), co jest równoznaczne ze wzrostem pH pochwy do ponad 4,5.
Dysbakterioza dotyczy także sytuacji, kiedy bakterie beztlenowe, bytujące w odbycie, przedostają się do mikrobioty pochwy.
Wśród przyczyn tego stanu wymienia się:
- antybiotykoterapię,
- nieprawidłową higienę intymną,
- zaburzenia odporności,
- regularne korzystanie z basenu, sauny lub solarium.
Zaś najczęstszymi objawami są:
- białe lub szare upławy o nieprzyjemnym, rybim zapachu,
- świąd,
- pieczenie,
- podrażnienie pochwy i okolic.
Co warto podkreślić, dysbakteriozę pochwy różnicuje się z kandydozą, którą stwierdza się wtedy, gdy w mikroflorze pochwy dominują drożdżaki (grzyby), głównie z gatunku Candida albicans.
Reklama
Objawy dysbakteriozy
Generalnie objawy dysbakteriozy będą uzależnione od miejsca, w którym doszło do przerostu bakteryjnego. I tak, dysbakterioza pochwy manifestuje się dolegliwościami ze strony układu rozrodczego, a dysbakterioza jelit daje objawy jelitowe. Podobnie będzie z dysbakteriozą dróg oddechowych, skóry etc.
W przypadku przerostu bakteryjnego w drogach oddechowych pacjenci będą uskarżać się na kaszel czy duszność, zaś zaburzenie mikrobioty skóry będzie powodowało swędzenie, rumień czy wysypkę. Warto podkreślić, że termin dysbakterioza najczęściej jest używany w odniesieniu do zaburzeń w składzie mikroflory bakteryjnej jelit.
Ponadto w większości przypadków pozostałe dysbakteriozy stanowią wtórny objaw pierwotnej i niewyleczonej dysbakteriozy jelitowej.
Reklama
Badanie na dysbakteriozę
Podstawowym badaniem na dysbakteriozę jest posiew, nazywany także badaniem mikrobiologicznym. Celem posiewu na wykrycie oraz identyfikacja patogenów (chorobotwórczych bakterii lub grzybów) znajdujących się w badanej próbce materiału biologicznego.
W diagnostyce dysbakteriozy wykonuje się tzw. posiew bakteriologiczny, zaś w diagnostyce kandydozy przeprowadza się drugi rodzaj posiewu - mykologiczny.
Materiałem biologicznym do wykonania posiewu może być krew, mocz, kał, nasienie oraz wydzielina z pochwy. Zatem w diagnostyce dysbakteriozy jelitowej wykonuje się badanie mikrobiologiczne stolca, zaś pochwowej – posiew wydzieliny z pochwy, fachowo nazywany biocenozą pochwy.
Reklama
Leczenie dysbakteriozy
Jeśli posiew wykaże obecność patogenów chorobotwórczych w mikroflorze jelit czy pochwy, niezbędne będzie leczenie farmakologiczne. Co warto podkreślić, zwykle wraz z posiewem wykonuje się tzw. antybiogram, którego celem jest ocena wrażliwości patogenów na antybiotyki. Dzięki antybiogramowi lekarz wie, jaki lek będzie najskuteczniejszy.
W leczeniu dysbakteriozy pochwy najczęściej stosuje się miejscowe antybiotyki, takie jak klindamycyna czy metronidazol. Dodatkowo, w celu odbudowy prawidłowej flory bakteryjnej pochwy, pacjentki stosują probiotyczne globulki dopochwowe, które zawierają żywe kultury bakterii kwasu mlekowego.
Podobnie przebiega leczenie dysbakteriozy jelitowej. Jeśli badanie mikrobiologiczne potwierdzi, że doszło do namnażania się szkodliwych bakterii w jelicie, konieczna będzie antybiotykoterapia, a następnie stosowanie suplementów diety, które pozwolą przywrócić fizjologiczną florę bakteryjną jelit. Dodatkowo pacjentom zalecana jest dieta obfitująca w pokarmy zawierające żywe kultury bakterii – m.in. jogurt naturalny, kefir, maślankę, kiszonki.
