Jak wygląda endoproteza biodra?
Endoproteza stawu biodrowego to sztuczny staw, który zastępuje ten zmieniony chorobowo. Budowa protezy jest oparta na anatomii prawdziwego stawu biodrowego. Wyróżnia się trzy elementy endoprotezy. Są to:
- panewka,
- trzpień,
- głowa.
Alloplastyka stawu biodrowego to operacja, podczas której endoproteza jest wszczepiana pacjentowi. Wskazane części zastępują właściwą panewkę i głowę chorego stawu. Pomiędzy powierzchnie metalowe implantów wprowadza się wkładkę, która najczęściej jest polietylenowa.
Endoproteza biodra to popularny sposób leczenia ciężkich zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego, które w klasyfikacji ICD-11 są oznaczone kodem FA00.Z i znajdują się w kategorii chorób zwyrodnieniowych stawów. Oficjalna definicja tej jednostki chorobowej, dostępna w ICD-11, wskazuje, że: „choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą chorobą stawów u osób w wieku 65 lat i starszych.
Jego etiologia nie jest w pełni poznana, chociaż istnieje kilka powiązanych czynników, takich jak płeć żeńska, genetyka, metabolizm i nadmierny stres mechaniczny. Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów opiera się przede wszystkim na wywiadzie klinicznym i badaniu przedmiotowym. Kardynalne cechy radiograficzne OA to ogniskowe/niejednorodne zwężenie szpary stawowej w obszarach najbardziej narażonych na ucisk, torbiele podchrzęstne, stwardnienie podchrzęstne i osteofity”.
Reklama
Jaka endoproteza biodra jest najlepsza?
Niezależnie od zastosowanych materiałów oraz kształtu, wszystkie endoprotezy stawu biodrowego można podzielić na dwa typy. Zasadnicza różnica polega tu na sposobie osadzenia protezy w tkance kostnej.
Endoproteza stawu biodrowego – rodzaje:
- endoproteza cementowa, czyli osadzona na akrylowym cemencie chirurgicznym,
- bezcementowa endoproteza stawu biodrowego, mocowana bezpośrednio w tkance kostnej. Metalowa panewka i metalowy trzpień nie wymagają mocowania w cemencie. Panewka jest wkręcana lub wbijana do przygotowanej wcześniej tkanki kostnej.
Obecnie mówi się również o trzecim rodzaju endoprotezy, łączącym obie powyższe techniki. Wówczas część protezy jest wykonana metodą cementową, a część bezcementową.
Wybór konkretnego typu endoprotezy jest uzależniony od kilku czynników, m.in. wieku chorego oraz biologicznej wytrzymałości jego kości.
Pierwszy z wymienionych typów endoprotezy, a więc endoproteza cementowa, jest zalecana pacjentom powyżej 65. roku życia z uwagi na zmniejszoną wytrzymałość mechaniczną kości wywołaną postępującym procesem osteoporozy. Taka endoproteza składa się z polietylenowej panewki, metalowego trzpienia oraz metalowej lub ceramicznej głowy. Cały implant waży maksymalnie 500 g.
U osób młodszych, czyli pacjentów w wieku 45-65 lat, powszechnie stosuje się endoprotezy bezcementowe. Istotnym elementem, który decyduje o wyborze tego rodzaju protezy jest większa niż u starszych pacjentów wytrzymałość kości.
Nie można zapomnieć również o tym, że wraz z większą popularyzacją endoprotezoplastyki stawów, stopniowo wprowadzane są nowe materiały do produkty protez. Najnowsze endoprotezy stawu biodrowego wykonywane są z tytanu, hydroksyapatytu czy też z cyrkonu. Znana jest także ceramiczna endoproteza biodra.
Tytanowa endoproteza stawu biodrowego to rozwiązanie, które z powodzeniem jest wykorzystywane m.in. u osób uczulonych na metal.
Koszt tego rodzaju operacji jest uzależniony od placówki, w której jest wykonywana, a także zastosowanej metody. Jeżeli interesuje Cię tytanowa endoproteza stawu biodrowego cena może wahać się od około 1,5 tysiąca złotych do ponad 20 tysięcy złotych. Warto pamiętać, że taki zabieg jest również refundowany w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Przed podjęciem decyzji o płatnej operacji, polecamy poszukać więcej informacji związanych z terminem dostępnym na NFZ.
Innym typem endoprotezoplastyki stawu biodrowego jest kapoplastyka. Biorąc pod uwagę, że coraz młodsze osoby potrzebują wsparcia w zakresie leczenia zwyrodnień stawu biodrowego, zastosowanie znajduje endoprotezoplastyka odtwarzająca powierzchnie stawowe, czyli kapoplastyka.
Metoda ta polega na wymianie panewki miednicy na bezcementową, metalową panewkę endoprotezy o dużej średnicy tzw. kapą. Z kolei głowa kości udowej nie ulega wycięciu, a jest jedynie pokrywana protezą. Ewidentnym plusem tego sposobu jest pozostawienie niemal anatomicznych warunków zborności stawu.
Co istotne, panewka stawowa osadzana jest rozporowo po wyfrezowaniu resztek chrząstki i warstwy podchrzęstnej. Natomiast kapę osadza się z wykorzystaniem cementu. Metoda ta wymaga dobrego podłoża kostnego. Żywotność implantu wynosi około 30 lat.
Interesującym rozwiązaniem jest tzw. płynna endoproteza biodra, czyli substancja płynna, którą podaje się do jamy stawowej w celu zmniejszenia tarcia w stawach. Cena płynnej endoprotezy biodra jest analogiczna do kosztów poniesionych za inne endoprotezy.
Innowacyjną metodą jest z pewnością wymiana stawu biodrowego metodą DAA. Wśród zalet tego rozwiązania wymienia się małą utratę krwi, możliwość pionizacji chorego już na drugi dzień po zabiegu i znacznie szybszy powrót do zdrowia. To metoda małoinwazyjna.
Znanym podziałem jest taki wskazujący na protezy: monopolarne i bipolarne. Monopolarna proteza ma budowę, w której głowa protezy łączy się trwale z trzpieniem, umieszczonym w kości udowej. Nowoczesnym rodzajem endoprotez jest natomiast drugi typ - proteza bipolarna biodra. Składa się ona z małej części kulistej osadzonej na trzpieniu, połączonej przegubowo z protezą głowy kości udowej.
Kolejnymi sposobami wykorzystywanymi u ludzi młodych są: osteotomia oraz artrodeza. Osteotomia polega na przecięciu kości i poprawie ich ustawienia oraz mechaniki stawu, który znajduje się w pobliżu. Artrodeza to natomiast zabieg polegający na usztywnieniu stawów.
Ile waży endoproteza biodra? Zależy to od zastosowanych materiałów. Waga może wynieść nawet 500 gramów.
Reklama
Operacja endoprotezy biodra - jaa sie do niej przygotować?
Należy pamiętać, że endoprotezoplastyka stawu biodrowego, inaczej alloplastyka stawu biodrowego, to operacja, której zadaniem jest wyleczenie ciężkich zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego. Taka wymiana stawu biodrowego ma na celu poprawienie codziennego funkcjonowania chorych. To szansa dla wielu pacjentów na normalne życie bez bólu.
Kiedy endoproteza biodra jest niezbędna? Najczęstszym wskazaniem do endoprotezoplastyki są dysfunkcje stawów, które rozpoznaje się zwykle u osób starszych. Zabieg ten jest ostateczną metodą leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów. Bardzo rzadko sięga się po alloplastykę w celu leczenia deformacji oraz urazów typu złamania szyjki kości udowej czy złamania okolicy krętarza. Zabieg wszczepienia endoprotezy to możliwość zastąpienia uszkodzonych struktur i przywrócenia ich wcześniej utraconych funkcji.
Trzeba pamiętać, że istnieje wiele przeciwwskazań do wykonania takiej operacji. Są to m.in.:
- inne ciężkie choroby, np. niewyrównana cukrzyca, choroby nerek, choroby układu krążenia;
- owrzodzenia skóry lub stwierdzenie ogniska infekcji;
- nadwaga;
- pogłębiona demencja, która utrudnia kontakt pomiędzy osobą chorą a lekarzem.
Jak przygotować się do operacji endoprotezy biodra?
Przede wszystkim ogranicz lub rzuć palenie papierosów, by ułatwić gojenie rany i zmniejszyć ryzyko powikłań. Czasem, gdy pacjent ma nadwagę, lekarz zaleca zmniejszenie masy ciała. Nie należy również pić alkoholu co najmniej 24 godziny przed operacją.
Możesz w porozumieniu z lekarzem wzmacniać przed operacją górną część ciała, by ułatwić sobie późniejsze używanie kul ortopedycznych.
Przygotuj niezbędne dokumenty do szpitala. Usuń makijaż czy lakier z paznokci.
Jak wygląda zabieg endoprotezy biodra?
Najpierw lekarz wybiera sposób znieczulenia. Jakie znieczulenie jest stosowane w endoprotezie biodra? Wyróżnia się jego dwa najpopularniejsze typy: znieczulenie podpajęczynówkowe i znieczulenie ogólne. Istnieją jednak procedury, które pozwalają na zastosowanie innych sposobów znieczulenia, np.: znieczulenie miejscowe, znieczulenie zewnątrzoponowe oraz blokadę nerwu.
Taką operację przeprowadza się zwykle w znieczuleniu zewnątrzoponowym. W dniu zabiegu pacjent otrzymuje osłonę antybiotykową, profilaktycznie podawana jest mu również heparyna niskocząsteczkowa, która ma na celu zabezpieczać przed wystąpieniem powikłań w postaci zakrzepów.
Zabieg rozpoczyna się od otwarcia uszkodzonego stawu poprzez nacięcie skóry oraz tkanki podskórnej. Następnie dochodzi do nacięcia kolejnych elementów stawu. Lekarz dokonuje wysunięcia głowy kości udowej z panewki, a następnie usuwa tę część.
Specjalista przygotowuje miejsce dla sztucznej panewki w kości biodrowej pacjenta. Wykorzystywana jest do tego frezarka. Po przymiarkach następuje wszczepienie sztucznej panewki w obręb kości biodrowej pacjenta.
W pozostałej części kości zostaje wydrążony kanał, do którego lekarz wciska trzpień, a następnie metalową głowę endoprotezy. Powierzchnie stawowe układa się w pozycji anatomicznej. Po zabiegu obowiązuje kontrolne zdjęcie radiologiczne.
Zabieg całkowitej wymiany endoprotezy obejmuje wymianę panewki biodrowej i głowy kości udowej. Z kolei częściowa endoprotezoplastyka to wymiana tylko głowy kości udowej.
Istotną informacją jest również to, ile trwa operacja endoprotezy biodra. W zależności od poziomu deformacji stawu biodrowego, czas zabiegu to 1-2 godziny.
Trzeba pamiętać, że zabieg może wiązać się z dużą utratą krwi. Z tego względu, podczas operacji pacjent otrzymuje ok. 2 jednostki krwi. Aby uniknąć transfuzji obcej krwi, przed zabiegiem pobierana jest krew od pacjenta.
W terminie 3-4 dni od zabiegu stosuje się osłonę antybiotykową. Częstym powikłaniem po operacji jest wystąpienie zakrzepicy, dlatego po zabiegu, muszą być stosowane leki przeciwzakrzepowe, elastyczne pończochy oraz kompresjoterapia do czasu pozbycia się opuchlizny na operowanej kończynie.
Reklama
Rehabilitacja po endoprotezie biodra
Operacja na staw biodrowy jest na tyle poważna, że trzeba wdrożyć odpowiednią rehabilitację. Bierne ćwiczenia po endoprotezie biodra wprowadza się już drugiego dnia po operacji. W zależności od stanu zdrowia pacjenta, na pionizację i chodzenie zezwala się w drugim lub trzecim dniu po alloplastyce.
Pacjenci najpierw chodzą przy pomocy balkonika, a następnie wykorzystując kule łokciowe. W przypadku endoprotezy cementowej obciążenie operowanej kończyny jest dozwolone już z chwilą rozpoczęcia chodzenia. Natomiast, gdy została zastosowana endoproteza bezcementowa, nie wolno obciążać kończyny przez 6-8 tygodni.
Rehabilitacja endoprotezy biodra powinna opierać się na umiarkowanej aktywności fizycznej. W 2-3 miesiącu po zabiegu można już pływać. Natomiast w 4-5 miesiącu po zabiegu wskazana jest jazda na rowerze. Zakazane są natomiast sporty, które mogą obciążać staw, np. tenis, skoki, sporty kontaktowe czy bieganie.
Dobrym rozwiązaniem jest rehabilitacja poszpitalna po endoprotezie biodra na NFZ. Wówczas bez ponoszenia kosztów, pacjent może skorzystać z możliwości profesjonalnych ćwiczeń. Otrzyma też wskazówki, jak zachować się po zabiegu jakim jest endoproteza biodra, dzięki temu powrót do zdrowia będzie szybszy.
Reklama
Jak długo boli noga po endoprotezie biodra?
Zazwyczaj ból kolana po endoprotezie biodra może trwać nawet kilka tygodni. Dolegliwości bólowe są zależne od indywidualnych cech pacjenta, np. stanu jego kości czy ogólnego stanu zdrowia. Istotny jest również to, jak dużego obszaru dotyczyła operacja.
Nie martw się również, gdy występuje u Ciebie spuchnięta noga po endoprotezie biodra. Taka dolegliwość w stopniu lekkim i umiarkowanym może utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy. Aby maksymalnie odciążyć nogę i zmniejszyć dolegliwości bólowe, praktykuj chodzenie o jednej kuli po endoprotezie biodra. Pamiętaj, by kulę trzymać po stronie nieoperowanej.
Reklama
Powikłania po endoprotezie biodra
Skutki uboczne po alloplastyce zdarzają się bardzo rzadko. Aby ich uniknąć niezbędna jest odpowiednia opieka szpitalna świadczona choremu, jak również postępowanie pacjenta, gdy ten opuści już szpital.
Do możliwych powikłań wczesnych zalicza się:
- blizna i pojawienie się zrostów pod blizną - istnieje ryzyko zrośnięcia się blizny z powięzią i innymi strukturami, dlatego nie wolno zapominać o masażu blizny i jej mobilizacji podczas rehabilitacji;
- ból w pachwinie po endoprotezie biodra - w tym wypadku najlepiej poddać się RTG i pozwolić lekarzowi zdiagnozować przyczynę takiego stanu;
- choroba zakrzepowo-zatorowa - jednym z powikłań jest zakrzepica; sprzyja jej starszy wiek, wcześniejsze przejście choroby, otyłość, mniejsza aktywność fizyczna;
- zakażenie endoprotezy stawu biodrowego - infekcje w okolicy protezy znacznie częściej pojawiają się u osób z cukrzycą, reumatoidalnym zapaleniem stawów czy ze znaczną otyłością; co więcej, często nie towarzyszą zakażeniu żadne konkretne objawy, choć czasem pojawiają się: obrzęk, gorączka po endoprotezie biodra i inne, które bezpośrednio kojarzą się z infekcją;
- przeskakiwanie w biodrze po endoprotezie - mogą to być wrażenia mocno subiektywne, dlatego należy skonsultować takie odczucia z lekarzem;
- uszkodzenie nerwów - operacja wiąże się z ryzykiem uszkodzenia nerwu kulszowego, a także nerwu udowego;
- opuchlizna nóg po endoprotezie biodra - ten objaw pojawia się bardzo często. Pacjent powinien się liczyć z umiarkowanym obrzękiem przez około 3-6 miesięcy po operacji. W celu zmniejszenia obrzęku należy podnosić nogę lekko do góry i okładać lodem;
- porażenie nerwu strzałkowego – pojawia się wówczas, gdy kończyna jest źle ustawiona podczas pobytu chorego w łóżku;
- rozwinięcie się zapalenia płuc jako skutek opóźnionej pionizacji;
- powikłania anestezjologiczne.
Wśród późnych powikłań wymienia się:
- uszkodzenie nerwu po endoprotezie biodra,
- obluzowanie endoprotezy,
- pęknięcie kości udowej,
- aseptyczne obluzowanie endoprotezy stawu biodrowego,
- wystąpienie uczulenia na metal lub hydroksyapatyt.
Nigdy nie lekceważ również dolegliwości bólowych. Aby dowiedzieć sie, dlaczego boli biodro po endoprotezie najlpiej zgłosić się do lekarza.
Zwichnięcie stawu biodrowego po endoprotezie biodra
Jednym ze skutków, m.in. nieodpowiedniego podejścia do rehabilitacji po operacji, może być zwichnięcie endoprotezy biodra. W przypadku zwichnięcia endoprotezy dochodzi do wypadnięcia głowy endoprotezy z panewki.
Charakterystyczne objawy wskazujące na zwichnięcie endoprotezy stawu biodrowego to: ból w okolicy biodra oraz uczucie “przeskoczenia” w biodrze. Taka endoproteza musi zostać nastawiona. Najczęściej odbywa się to w znieczuleniu ogólnym.
Reklama
Jak długo wytrzymuje endoproteza stawu biodrowego?
Wytrzymałość endoprotezy jest uwarunkowana wykorzystanym materiałem, z którego jest stworzona, ale również stylem życia pacjenta. Jeżeli pacjent nie oszczędza się, implant stawu biodrowego może mu służyć krócej niż zwykle.
Endoprotezy biodrowe przeciętnie są w stanie wytrzymać 20-30 lat. Jednakże, gdy się zużyją, pacjent ponownie jest poddawany operacji. Zwykle nie jest to całkowita wymiana biodra, ale podmiana zużytych części.
Ile wynosi cena endoprotezy biodra? Czy zabieg jest refundowany przez NFZ?
Zabieg endoprotezy może być wykonany na NFZ, ale ze względu na to, że terminy są długie – na operację można czekać nawet kilka lat – wielu pacjentów decyduje się na endoprotezę stawu biodrowego prywatnie. Cena takiego zabiegu jest uzależniona od wielu czynników, m.in. rodzaju zastosowanej endoprotezy czy technologii.
Warto jednak wiedzieć chociażby w przybliżeniu, ile kosztuje endoproteza biodra. Otóż, cena operacji stawu biodrowego zaczyna się już w okolicach 1,5 tysiąca i może wynieść nawet 20 kilka tysięcy złotych.
Ostatecznie warto zapoznać się dokładnie z ceną wymiany stawu biodrowego, która będzie widoczna w cenniku wybranej placówki.
Jak wygląda życie z endoprotezą biodra?
Operacja endoprotezy biodra ma na celu poprawę jakości życia. Trzeba jednak wiedzieć, co wolno, a czego nie wolno przy endoprotezie stawu biodrowego. Najważniejsze aspekty funkcjonowania po alloplastyce:
- sen - przez pierwsze 3 miesiące pozycją zalecaną jest spanie na plecach z poduszką między nogami, ma to zabezpieczyć przed krzyżowaniem się nóg, następnie od około 4 miesiąca od operacji dozwolone jest spanie na boku po endoprotezie biodra - musi to być jednak bok nieoperowany. Pomiędzy kolana należy umieścić poduszkę;
- sposób wstawania - istotne dla utrzymania zdrowia jest wiedza dotycząca tego, jak wstawać z łóżka po endoprotezie biodra. Najpierw należy usiąść na łóżku pomagając sobie dłońmi. Teraz można zdrową stopę włożyć pod stopę operowanej nogi. Na koniec trzeba równomiernie obrócić uda wraz z miednicą ku brzegowi łóżka;
- wchodzenie po schodach po endoprotezie biodra - wchodząc po schodach, najpierw stawia się na wyższym stopniu kończynę nieoperowaną, a dopiero potem tą operowaną;
- sport - jaki sport po endoprotezie biodra jest dozwolony? Jeżeli masz endoprotezę biodra jazda na rowerze, pływanie, spacery, nurkowanie to przykłady sportów wskazanych. Z kolei nie zaleca się uprawiania piłki nożnej, koszykówki, hokeja, lekkoatletyki, karate czy narciarstwa wodnego;
- praca fizyczna po endoprotezie biodra - przez pierwsze 2-3 miesiące po operacji należy unikać jakichkolwiek ciężkich prac fizycznych, w tym tych wykonywanych w domu. Odpowiednia rehabilitacja i ćwiczenia mogą sprawić, że po około 3 miesiącach pacjent będzie mógł wrócić do pracy. Jeżeli praca jest zbyt ciężka, stanowi to podstawę do tego, by postarać się o rentę.
- endoproteza biodra jazda samochodem - około 3 miesiące po operacji można bezpiecznie prowadzić samochód;
- endoproteza biodra a alkohol - sama obecność endoprotezy nie stanowi przeciwwskazania do spożywania alkoholu;
- życie intymne - kiedy można współżyć po endoprotezie biodra? Okazuje się, że już po 4-6 tygodniach po operacji. Warunkiem jest jednak zmniejszenie odczuć bólowych i zwiększenie ruchomości stawu.
Jak wspomóc dojście do siebie po operacji, jaką była rekonstrukcja stawu biodrowego? Dobrym rozwiązaniem jest nie tylko rehabilitacja i fizykoterapia po endoprotezie biodra u specjalistów, ale również zainwestowanie w takie udogodnienia jak np. poduszka ortopedyczna po endoprotezie biodra. Taki wyrób medyczny działa jak separator pod nogi i kolana, przez co zabezpiecza operowany staw przed naruszeniem.
Dobrym pomysłem jest też klin po endoprotezie biodra, który wspomaga prawidłowe ułożenie bioder, przez co proces rekonwalescencji może być krótszy, a pacjent szybciej wraca do zdrowia.
Warto zwrócić uwagę na sposób odżywiania. Dieta po operacji endoprotezy biodra powinna być bogata w błonnik, co zmniejszy ryzyko problemów z wypróżnianiem. Unikaj produktów wysoko przetworzonych, z konserwantami i sztucznymi barwnikami. Posiłki zjadaj regularnie i stawiaj na różnorodne składniki, które pozwolą Ci dostarczyć odpowiednią ilość witamin i składników odżywczych.
Można zmniejszyć ryzyko takiego powikłania, stosując ściśle zalecenia rehabilitanta i lekarza.
Endoproteza biodra a renta
Jeżeli życie z endoprotezą biodra stało się trudniejsze, a pacjent nie jest w stanie wrócić do swoich obowiązków zawodowych, może ubiegać się o rentę. Sama operacja to jednak nie powód, by przyznać choremu to świadczenie.
Powikłania stanowią jedynie 1 proc. wszystkich operowanych pacjentów, a korzyści, jakie można odnieść po operacji są znacznie większe (D. Naworski, ,,Uraz naczyń biodrowych...").
