Czym jest eozynofilowe zapalenie przełyku?
Eozynofilowe zapalenie przełyku (eosinophilic oesophagitis, EoE) jest przewlekłą chorobą, prawdopodobnie o podłożu alergicznym, która charakteryzuje się zapalnym nacieczeniem przełyku przez eozynofile, czyli rodzaj krwinek białych, które odgrywają istotną rolę w reakcjach alergicznych. Co warto podkreślić, u zdrowej osoby w przełyku nie stwierdza się obecności eozynofilów.
Stan zapalny w przebiegu EoE prowadzi do dysfunkcji przełyku, a co za tym idzie do licznych objawów klinicznych. Ponadto wraz z eozynofilowym zapaleniem przełyku często współwystępują inne schorzenia alergiczne, takie jak:
- astma,
- alergia pokarmowa,
- alergiczny nieżyt nosa,
- atopowe zapalenie skóry.
Przyczyna EoE wciąż pozostaje nieznana, jednakże uważa się, że dużą rolę w rozwoju choroby odgrywają czynniki genetyczne, o czym świadczy rodzinne występowanie schorzenia. Istotną rolę odgrywają także czynniki środowiskowe (ekspozycja na alergeny).
Reklama
Objawy eozynofilowego zapalenia przełyku
Objawy eozynofilowego zapalenia przełyku są dość nieswoiste, co sprawia, że choroba przysparza trudności diagnostycznych.
Do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości należą:
- bóle brzucha,
- dysfagia (trudności w przechodzeniu pokarmu przez przełyk),
- uwięźnięcia pokarmu,
- zgaga,
- ból w klatce piersiowej.
Reklama
Zasady diagnostyki eozynofilowego zapalenia przełyku
Obecność wyżej wymienionych objawów u pacjenta nie wystarczy do zdiagnozowania eozynofilowego zapalenia przełyku. Objawy choroby są na tyle niespecyficzne, że niezbędne są badania diagnostyczne. Co gorsza nie zawsze na podstawie wyników badań można w 100 proc. potwierdzić lub wykluczyć występowanie EoE.
By ułatwić rozpoznanie opracowano zasady diagnostyki eozynofilowego zapalenia przełyku, które można sprowadzić do czterech następujących punktów:
- występowanie objawów związanych z dysfunkcją przełyku;
- zapalenie przełyku z widocznym nacieczeniem przez eozynofile, stwierdzone na podstawie mikroskopowej analizy wycinka błony śluzowej pobranego w czasie badania endoskopowego. Wymagana jest obecność co najmniej 15 komórek w polu widzenia;
- eozynofilia (zwiększenie liczby eozynofilów) błony śluzowej przełyku występuje pomimo 8-tygodniowego leczenia inhibitorami pompy protonowej (IPP),
- wykluczono pozostałe przyczyny zwiększonej liczby eozynofilów. Zalecane jest zwłaszcza wykonanie pH-metrii przełyku, która pozwala odróżnić EoE od choroby refluksowej przełyku, z którą często jest mylone.
Reklama
Leczenie eozynofilowego zapalenia przełyku
Leczenie eozynofilowego zapalenia przełyku zwykle przebiega dwutorowo – niezbędna jest miejscowa sterydoterapia oraz przejście na dietę eliminacyjną.
Jeżeli chodzi o leczenie farmakologiczne, to stosuje się głównie dwa preparaty - flutikazon lub budezonid. Flutikazon jest dostępny na rynku aptecznym w różnych formach, lecz w leczeniu EoE stosuje się go najczęściej w formie aerozolu wziewnego bezfreonowego, proszku do inhalacji lub zawiesiny do nebulizacji. Podobnie jest z budezonidem. Preparat podaje się w formie zawiesiny do nebulizacji, proszku do inhalacji, aerozolu wziewnego, ale jest także dostępny w formie tabletek doustnych o przedłużonym uwalnianiu.
Warto podkreślić, że uogólniona sterydoterapia (w formie tabletek doustnych) jest wprowadzana tylko wtedy, gdy leczenie miejscowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów.
W rzadkich przypadkach, kiedy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, rozważa się mechaniczne poszerzenie przełyku metodą endoskopową.
Reklama
Dieta w eozynofilowym zapaleniu przełyku
Dieta w eozynofilowym zapaleniu przełyku polega na wyeliminowaniu z jadłospisu alergenów pokarmowych, na które pacjent wykazuje nadwrażliwość w badaniach alergologicznych.
Niektórzy lekarze decydują się na wprowadzenie diety bez testów skórnych oraz badań laboratoryjnych, zalecając pacjentowi wyeliminowanie z codziennego menu sześciu najczęstszych alergenów pokarmowych – tj. mleka, soi, jajek, pszenicy, orzechów i owoców morza.
Dieta eliminacyjna trwa zazwyczaj 8 tygodni. Po tym czasie u większości pacjentów dochodzi do remisji. Wówczas zalecane jest stopniowe włączanie do diety wyeliminowanych wcześniej alergenów i obserwacja. Jeśli objawy choroby zaczną powracać, pacjent będzie musiał na zawsze zrezygnować z jedzenia pokarmów zawierających konkretne alergeny.
Reklama
Eozynofilowe zapalenie przełyku u dzieci
Eozynofilowe zapalenie przełyku występuje zarównou dzieci, jak i dorosłych. Szacuje się, że częstość występowanie EoE w populacji dziecięcej może wynosić 10:100 000 (Noel RJ, Putnam PE, Rothenberg ME 2004), zaś u dorosłych – 23:100 000 (Straumann A, Simon HU 2005).
Z badań wynika także, że mężczyźni chorują nawet do 3 razy częściej niż kobiety (Philpott H, Nandurkar S, Royce SG i wsp. 2014). W populacji dziecięcej choroba jest zazwyczaj wykrywana między 5. a 10. rokiem życia. Zaś u dorosłych zazwyczaj w trzeciej dekadzie życia. Wykrycie eozynofilowego zapalenia przełyku u pacjenta po 40. roku życia należy do rzadkości.
Choroba u małych dzieci przebiega inaczej niż u osób dorosłych. Manifestuje się poprzez trudności z karmieniem, niechęć do jedzenia, zaburzenia w rozwoju fizycznym. U dzieci w wieku szkolnym objawy nie odbiegają od tych obserwowanych u dorosłych (ból brzucha, ból za mostkiem, wymioty, dysfagia).
Także leczenie eozynofilowego zapalenia przełyku u dzieci przebiega podobnie jak u dorosłych, ale niekiedy małym pacjentom, będącym na diecie eliminacyjnej, przepisuje się specjalne mieszanki aminokwasowe. Jednakże ze względu na ich wysoką cenę oraz nieprzyjemny smak, zalecane są jedynie wtedy, gdy klasyczna dieta eliminacyjna jest nieskuteczna. Zwykle wskazaniem do zastosowania mieszkanek aminokwasowych jest zahamowanie prawidłowego rozwoju.
