Czym jest gastrinoma?
Gastrinoma jest guzem neuroendokrynnym, zaliczanym do wyspiaków trzustki. Każdy nowotwór neuroendokrynny wywodzi się z komórek zdolnych do produkcji hormonów oraz innych związków aktywnych biologicznie. Gastrinoma swoją nazwę zawdzięcza gastrynie, czyli hormonowi wydzielanemu przez rozwijający się nowotwór, a odpowiedzialnemu za produkcję soku żołądkowego. Z tego powodu bywa także nazywanaguzem gastrynowym. Po insulinomie (guzie insulinowym) jest drugim najczęściej diagnozowanym nowotworem trzustki o podłożu hormonalnym.
Wyspiaki trzustki to bardzo liczna grupa nowotworów neuroendokrynnych, wywodzących się z komórek wysp trzustkowych, jednakże stanowiąca zaledwie 1,5 proc. wszystkich złośliwych zmian nowotworowych występujących w obrębie trzustki.
Oprócz guza gastrynowego iinsulinowego do wyspiaków należą też:
- somatostatinoma,
- glukagonoma,
- VIPoma,
- wyspiaki nieczynne hormonalnie.
Gastrinoma wywodzi się z komórek G. Lokalizuje się głównie w głowie trzustki, ale także w dwunastnicy. Zazwyczaj osiąga rozmiar do 1 cm. Częstość występowania tego guza wynosi 1 na 1 000 000 osób rocznie. Dla porównania, insulinoma powstaje z komórek B wysp trzustki. Osiąga podobne, aczkolwiek nieco większe rozmiary – do 2 cm. Rocznie tego wyspiaka wykrywa się u 1-2 osób na milion.
Reklama
Guzy neuroendokrynne
Wyspiaki trzustki zaliczane są do grupy guzów neuroendokrynnych przewodu pokarmowego i trzustki (w skrócie GEP NET), a te z kolei do jeszcze większej grupy nowotworów neuroendokrynnych (NET). Co warto podkreślić, GEP NET stanowią ponad 70 procent wszystkich nowotworów NET. Nie oznacza to jednak, że są to nowotwory powszechnie wykrywane, gdyż stanowią one jedynie do 2 proc. wszystkich guzów występujących w przewodzie pokarmowym człowieka.
Każdy nowotwór neuroendokrynny przysparza lekarzom ogromnych trudności diagnostycznych. Daje bowiem bardzo nieswoiste objawy. W wielu przypadkach pojawiające się symptomy wskazują na zupełnie inne choroby, co bardzo wydłuża proces diagnostyczny. Często mija wiele lat zanim guz zostanie ostatecznie zdiagnozowany, a w tym czasie wielu chorych jest poddawanych nieskutecznym i wycieńczającym organizm metodom leczenia.
Reklama
Objawy gastrinomy i innych guzów neuroendokrynnych
Podstawowym objawem gastrinomy jest tzw. zespół Zollingera-Ellisona, który występuje u blisko połowy chorych. Istotą tego zespołu chorobowego jest nadprodukcja soku żołądkowego, która skutkuje licznymi i odpornymi na leczenie wrzodami przewodu pokarmowego, głównie dwunastnicy i żołądka.
U pacjentów z gastrinomą występują więc wszystkie objawy choroby wrzodowej, takie jak:
- ból w nadbrzuszu, pojawiający się zwykle na czczo oraz kilka godzin po posiłku,
- zgaga,
- nudności,
- wymioty,
- kwaśne lub gorzkie odbijanie,
- brak apetytu,
- niesmak w ustach,
- zaparcia na przemian z biegunkami,
- wzdęcia.
Generalnie objawy guzów neuroendokrynnychmają związek z nadprodukcją hormonu wydzielanego przez czynny hormonalnie nowotwór. Guzy neuroendokrynne trzustkipoza gastryną mogą wydzielać inne hormony. Przykładowo insulinoma skutkuje nadprodukcją insuliny, a objawem tego guza jest hipoglikemia.
Reklama
Diagnostyka guzów neuroendokrynnych
Jakie badania wykonuje się w diagnostyce guzów neuroendokrynne, uchodzących za najtrudniejsze do wykrycia?
Duże znaczenie, jak przy większości zmian nowotworowych, mają badania obrazowe, jak:
- badanie ultrasonograficzne (USG),
- tomografia komputerowa (TK),
- rezonans magnetyczny (RM),
- scyntygrafia receptorów somatostatynowych (SRS,
- pozytronowa tomografia emisyjna (PET) z użyciem galu.
Warto jednak podkreślić, że w przypadku gastrinomy rzadko udaje się znaleźć ognisko pierwotne na podstawie badań obrazowych. Nowotwór z reguły jest wykrywany dopiero wtedy, gdy pojawią się przerzuty.
Kluczową rolę w procesie diagnostycznym odgrywają badania krwi na oznaczenia stężenia odpowiednich hormonów. Przykładowo w diagnostyce gastrinomy niezbędne będzie wykonanie badań krwi na oznaczenie stężenia gastryny.
Reklama
Rokowania przy guzach neuroendokrynnych
Rokowania przy guzach neuroendokrynnych są pomyślne. W przeciwieństwie do większości nowotworów rosną one bardzo wolno, a ponadto poddają się leczeniu. Nawet guzy późno wykryte można wyleczyć. Średnia długość życia pacjentów ze zmianami rozsianymi po całym organizmie wynosi więcej niż 10 lat, co jest bardzo pomyślną prognozą w porównaniu z innymi nowotworami, dającymi odległe przerzuty. W przypadku gastrinomy nawet 70 proc. pacjentów żyje powyżej 5 lat od chwili usłyszenia diagnozy.
Nowotwory neuroendokrynne leczy się głównie za pomocą analogów somatostatyny, czyli leków hormonalnych o działaniu przeciwnowotworowym. Dodatkowo wielu pacjentów wymaga także leczenia chirurgicznego, jednakże jest ono uzależnione od wielkości, umiejscowienia i stopnia złośliwości guza. Niekiedy chorzy poddawani są celowanej terapii izotopowej.
Czytaj też:
