Z badań przeprowadzonych w 2001 roku wynika, że aż 50% Polaków skarży się na nieprzyjemny zapach z ust, czyli halitozę. Halitoza stanowi niewątpliwie wstydliwą przypadłość, którą jednak nie warto maskować cukierkami miętowymi, gumami lub zapachowymi spray’ami. Jakkolwiek halitoza w 80% przypadków jest wywołana przez bakterie bytujące w jamie ustnej, to jednak może też towarzyszyć chorobom ogólnym. Dlatego warto ustalić jej przyczyny, a następnie je wyeliminować.
Co to jest halitoza?
Halitoza to odczuwanie nieprzyjemnego zapachu w trakcie wydychania powietrza. Inaczej określa się ją jako:
- fetor ex ore,
- fetor oris,
- bad breath,
- oral matador,
- ozostomia,
- somatodysodia.
Sama w sobie halitoza nie jest chorobą, a jedynie objawem.
Halitoza jest najczęściej wywoływana przez bakterie beztlenowe jamy ustnej. Drobnoustroje te mają specyficzny metabolizm, który powoduje powstawanie lotnych związków siarki o nieprzyjemnym zapachu (np. siarkowodoru). Co więcej, bakterie te posiadają zdolność rozkładania aminokwasów do m.in. merkaptanu. Gdy weźmie się pod uwagę, że merkaptan jest związkiem odpowiedzialnym za odór gnijącego mięsa i ryb, staje się jasne skąd bierze się problem halitozy.
- Zobacz jak ważna jest: Domowa higiena jamy ustnej
Reklama
Halitoza - przyczyny
Aż w 80% przypadków halitoza jest wywołana przez bakterie beztlenowe, które znajdują się w jamie ustnej. Drobnoustroje te znajdują się głównie w miejscach trudnodostępnych takich jak np.
- szczeliny i krypty języka (szczególnie w jego tylnej części),
- kieszonki dziąsłowe,
- płytka nazębna
- krypty migdałków.
Dlatego też w większości przypadków najlepszą metodą walki z halitozą jest poprawa higieny jamy ustnej. Warto jednak pamiętać, że w pozostałych 20% przypadków powstawanie halitozy nie zależy od obecności bakterii i dlatego należy jak najszybciej wykryć jej przyczyny.
- Przyczyny stomatologiczne (przeważają):
- niska higiena jamy ustnej,
- próchnica zębów,
- paradontoza,
- zaleganie resztek pokarmowych pod uzupełnieniami protetycznymi,
- grzybica jamy ustnej - najczęściej kandydoza,
- kamień i osad nazębny,
- kserostomia - małe wydzielanie śliny,
- nieusunięte resztki zębowe (najczęściej korzenie),
- suchy zębodół - jest powikłaniem po ekstrakcji zęba, gdy nie doszło do powstania skrzepu w ranie; obecny jest pusty zębodół bez żadnych oznak gojenia.
- Przyczyny środowiskowe:
- palenie tytoniu – sprzyja powstawania osadu i kamienia nazębnego, który stanowi ostoję bakterii; dodatkowo palenie tytoniu zmienia środowisko jamy ustnej i kieszonek dziąsłowych tak, iż faworyzowane są bakterie beztlenowe, odpowiadające za halitozę;
- dieta - głodzenie, odwodnienie, spożywanie cebuli, czosnku, alkoholu - wszystkie one sprzyjają powstawaniu nieprzyjemnego zapachu;
- pora dnia - często występuje tzw. halitoza poranna, jest ona spowodowana mniejszym wydzielaniem śliny trakcie snu - ślina ma działanie wymywające i bakteriobójcze;
- leki- niektóre leki przeciwdepresyjne, antycholinergiczne, benzodiazepiny, przeciwbólowe i moczopędne predysponują do powstawania nieprzyjemnego zapachu z ust.
- Przewlekłe stany zapalne układu oddechowego i górnego odcinka przewodu pokarmowego:
- zapalenie języka i jamy ustnej,
- przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
- przewlekłe zapalenie oskrzeli,
- przewlekłe zapalenie migdałków,
- zapalenie błony śluzowej żołądka,
- choroby nowotworowe układu oddechowego i górnego odcinka przewodu - nieprzyjemny zapach pojawia się ze względu na towarzyszący nowotworowi martwicę i rozpad tkanek,
- rak krtani,
- rak płuca,
- rak przełyku,
- rak żołądka
- Refluks żołądkowo-przełykowy.
- Mocznica – to zespół objawów, które towarzyszą skrajnej niewydolności nerek. Brak naturalnego filtru, jakim są nerki, powoduje gromadzenie się w organizmie substancji toksycznych. Część z nich jest wydalana przez płucaa- stąd nieprzyjemny zapach z ust.
- Kwasica - chorzy wydzielają charakterystyczny zapach jabłek.
- Ketonemia w przebiegu głodu lub cukrzycy - można wtedy wyczuć zapach acetonu.
- Uchyłki przełyku - to uwypuklenia ściany przełyku. Mogą gromadzić się w nich fragmenty spożywanych pokarmów, które zalegają i fermentują, wydzielając nieprzyjemną woń.
- Niewydolność wątroby – w niewydolności wątroby występuje charakterystyczny zapach z ust o charakterze słodkawym, przypominający stęchliznę. Może kojarzyć się też z odorem zepsutych jajek i czosnku.
- Przyczyny psychiatryczne:
- niektóre depresje,
- przewlekła psychoza halucynogenna,
- hipochondria,
- schizofrenia.
- Przyczyny hematologiczne:
- białaczka,
- agranulocytoza.
Reklama
Halitoza - wizyta u lekarza
Nieprzyjemny zapach z ust należy w pierwszej kolejności skonsultować z lekarzem stomatologiem. Jeśli jednak pomimo leczenia i utrzymywania bardzo dobrej higieny, nieprzyjemny zapach się utrzymuje, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Po zebraniu dokładnego wywiadu, lekarz ewentualnie zaleci konieczne badania lub skieruje do specjalisty. Warto też pamiętać, że wśród niestomatologicznych chorób to schorzenia migdałków najczęściej wywołują halitozę (w 87% przypadków).
Oprócz profesjonalnych metod diagnozowania halitozy jest kilka prostych sposobów, by w warunkach domowych sprawdzić, czy ten problem nas dotyczy:
- Wstrzymać oddech na minutę następnie chuchnąć w złączone dłonie i ocenić zapach.
- Szpatułką laryngologiczną (można ją zastąpić np. pałeczką do czyszczenia uszu) przejechać po tylnej części języka i ocenić zapach.
- Za pomocą nitki dentystycznej oczyścić przestrzenie między trzonowcami i ocenić zapach nitki.
- Zapytać zaufanej i szczerej osoby - osoby cierpiące na halitozę z reguły nie odczuwają nieprzyjemnego zapachu z własnych ust.
Jeśli zgłosimy się z problemem do lekarza stomatologa, sprawdzi on najprawdopodobniej najbardziej oczywiste (i jednocześnie najbardziej prawdopodobne) przyczyny brzydkiego zapachu z ust, czyli:
- ilości złogów płytki nazębnej (roztwory wybarwiające złogi w sposób zróżnicowany zależnie od wieku płytki),
- stopnia zapalenia dziąseł,
- obecności zmian próchniczych,
- funkcjonowania ślinianek.
Warto też pamiętać, że aby uzyskać wiarygodne wyniki badania należy przyjść na wizytę odpowiednio przygotowanym, tzn.:
- Należy powstrzymać się od spożywania pokarmów o silnym zapachu (czosnku, cebuli, ziół itp.) na ok. 8 h przed badaniem.
- Nie wolno palić tytoniu, żuć gum, myć zębów, stosować płukanek ani jeść na 3 h przed badaniem.
- W dniu badania warto zrezygnować ze stosowania perfum/dezodorantów, które mogą zakłócić proces badania.
Inne metody oceny halitozy to:
- Test BANA- prosty test paskowy, do diagnostyki wykorzystujący ślinę. Wykrywa bakterie odpowiedzialne za powstawanie halitozy.
- Metoda chromatografii gazowej - umożliwia ustalenie składu mieszanki gazowej. Dzięki temu można odpowiedzieć na pytanie, czy znajdują się w niej gazy odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach z ust, a jeśli tak, to w jakim stężeniu. Jest to jednak stosunkowo droga metoda badania.
- Halimetr/VSC Monitor - specjalistyczne przyrząd służący do oceny lotnych związków siarki (VSC) odpowiadających za problem halitozy.
- Przez wykrywanie enzymów bakteryjnych, które rozkładają syntetyczne białko testu.
Reklama
Halitoza - jak pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust?
- Poprawa higieny jamy ustnej - istnieją specjalne szczotki do języka (skrobaczki) oraz płukanki, których składniki są skomponowane tak, by jak najlepiej zwalczać halitozę.
- Skrobaczkę do języka należy używać rano. Dzięki temu można oczyścić język z nalotu, który nagromadził się w trakcie nocy.
- Stosowanie łukanek.
- Chlorheksydyna - polecane są płukanki z chlorheksydyną, można zastosować kurację 7 dniową, płukać 2 razy dziennie. Jakkolwiek taka terapia zmniejsza nasilenie halitozy o 40-60%, to ma swoje skutki uboczne do których należą: zaburzenia odczuwania smaku, uczucie pieczenia języka, przebarwienia zębów i języka.
- Chlorek cetylopirydyny - płukanki z jego dodatkiem charakteryzują się 70% skutecznością i mają mniej skutków ubocznych niż te z chlorheksydyną.
- Poprawa diety oraz regularne spożywanie posiłków.
- Tabletki z cynkiem - stosować 2-3 tygodnie. Działają bakteriobójczo, a jednocześnie zapobiegają uwalnianiu się lotnych związków siarki.
- Tabletki utleniające - zawierają w swoim składzie kwas dehydroaskorbinowy, który neutralizuje lotne związki siarki.
- Drażetki chlorofilowe.
- Tabletki z węglem aktywnym.
- Pasty do zębów, płukanki, preparaty niszczące płytkę nazębną.
- Gumy do żucia i cukierki odświeżające - należy jednak pamiętać, że nie usuwają, ale maskują halitozę.
- Usuwanie migdałków, laserowe naświetlanie migdałków – tylko w przypadku, gdy przyczyna halitozy znajduje się właśnie w migdałkach.
Przeczytaj także:
