Co to jest kolka jelitowa?
Kolka jelitowa jest dolegliwością układu trawiennego, wywoływaną przez nadmierny skurcz mięśni gładkich jelit, u dorosłych manifestowaną poprzez silny, nagły, napadowy ból, a u małych dzieci - nerwowość, płaczliwość i pobudzenie ruchowe.
Zaburzenie to jest charakterystyczne w szczególności dla okresu niemowlęcego, stanowiąc wyraz niedojrzałości systemu trawiennego oraz układu nerwowego, a także będąc konsekwencją alergii pokarmowych, niewłaściwych technik karmienia i wielu innych nakładających się na siebie czynników.
U dzieci starszych (w wieku przedszkolnym i szkolnym), a także osób dorosłych, kolka jelitowa występuje rzadziej, ale jej pojawienie zawsze wiąże się z dużą bolesnością. Dorosłe kolki najczęściej związane są z niewłaściwą dietą, ale też miewają podłoże wysiłkowe oraz chorobowe.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 jest ona widoczna pod kodem R10.83.
Reklama
Kolka jelitowa po lewej czy prawej stronie?
Najczęściej lokuje się kolka jelitowa po lewej stronie brzucha, w miejscu gdzie oprócz zawiłych struktur jelita cienkiego, znajduje się też kanał jelita grubego. W sytuacji, gdy ukłucia są odczuwalne po stronie przeciwnej, należy brać pod uwagę także inne jednostki chorobowe.
Kolka jelitowa po prawej stronie brzucha w istocie może się okazać kolką wątrobową, która jest efektem zbyt gwałtownych skurczów pęcherzyka żółciowego.
Zaburzenie to spowodowane jest kilkoma czynnikami, takimi jak:
- odkładanie się złogów cholesterolu wskutek niewłaściwej diety,
- wystąpienie kamicy żółciowej, przechodzenie kamienia przez drogi żółciowe do dwunastnicy,
- wydzielanie dużych ilości cholecystokininy przez dwunastnicę i jelito czcze, do czego dochodzi po spożyciu tłustych pokarmów.
Wielu martwi się, że kolka jelitowa może być zapaleniem wyrostka robaczkowego. Te dwie doleglwiosci różnią się jednaknieznacznie objawami. Zapalenie wyrostka robaczkowego przejawia się ogólnym bóle brzucha, który „rozlewa się”, a po pewnym czasie przenosi w dół go pachwiny.
Kolka jelitowa umiejscawia się głównie w podbrzuszu i może promieniować do tylnej części pleców, powodując ból.
Reklama
Kolka jelitowa u dorosłych
Kolka jelitowa u dorosłych występuje rzadziej niż u dzieci. Jej mechanizm jest identyczny - zaburzenie ma związek ze skurczem mięśni jelit. Inne są natomiast objawy kliniczne oraz przyczyny występowania.
Jeśli chodzi o symptomy, kolka jelitowa u dorosłych objawia się poprzez:
- bardzo silny, napadowy, kłujący ból brzucha;
- wzdęcie brzucha, duże nagromadzenie gazów jelitowych oraz wypuszczanie ich na zewnątrz;
- nudności, wymioty, biegunkę.
Kolka jelitowa u dorosłych najczęściej jest powodowana przejadaniem się - spożywaniem posiłków w zbyt dużych ilościach, w zbyt szybkim tempie i w nieregularnych odstępach czasu. Szczególnie szkodliwe w tym kontekście są potrawy ciężkostrawne i wzdymające.
Ich spożywanie powoduje nie tylko nadprodukcję gazów jelitowych, ale też zbyt długie zaleganie treści pokarmowej w układzie trawiennym. Kolka jelitowa występuje też na tle alergicznym. Zdarza się, że jest efektem przetrenowania.
Może również wystąpić w przebiegu takich schorzeń, jak:
- refluks żołądkowo-jelitowy,
- choroba wrzodowa żołądka,
- zespół jelita drażliwego,
- zapalenie jelit,
- uchyłkowatość jelit,
- niedrożność jelit,
- częste, patologiczne zaparcia, powodujące zaleganie mas kałowych.
Leczenie kolki jelitowej u dorosłych
Leki rozkurczowe, nawet te dostępne bez recepty, są ważnym elementem leczenia kolki jelitowej, gdyż łagodzą jej dolegliwości. Mogą również pomóc wyeliminować gazy i wzdęcia.
Dodatkowo zaleca się przyjmowanie probiotyków, by utrzymać prawidłową florę bakteryjną przewodu pokarmowego, a także zapobiegać zakażeniom jelit.
Jak można leczyć kolkę jelitową domowymi sposobami? Aby pozbyć się kolki jelitowej ważna jest odpowiednia dieta. Zrezygnować należy z produktów, które potencjalnie mogą działać podrażniająco i rozdymająco, np.:
- śliwek,
- roślin strączkowych i kapustnych,
- ostrych przypraw,
- słodyczy,
- potraw tłustych i smażonych.
Unikać należy również alkoholu i napojów gazowanych, a posiłki powinny być spożywane powoli.
Reklama
Kolka jelitowa u dzieci
U dzieci kolka występuje po raz pierwszy między 3 a 20 tygodniem życia. Szacuje się, że dotyka ok. 20 procent niemowląt, przy czym ze względu na obiektywne trudności diagnostyczne, liczba ta może być niedoszacowana. Jest to bowiem zaburzenie czynnościowe o nie do końca ustalonej patogenezie. Wszystko wskazuje na to, że podłoże kolki jelitowej u dzieci jest złożone i związane ze współwystępowaniem wielu czynników jednocześnie.
Do potencjalnych przyczyn zalicza się:
- organiczne choroby i dysfunkcje układu pokarmowego, w tym:
- alergie pokarmowe, zwłaszcza na białko mleka krowiego,
- nietolerancja laktozy,
- zaburzenia mikroflory jelitowej.
- niedojrzałość układu pokarmowego, w tym zwiększona przepuszczalność błon śluzowych czy zaburzenia motoryki jelit,
- obniżone stężenie przeciwciał IgE,
- niedostateczna dojrzałość i nie w pełni prawidłowe działanie układu nerwowego, typowe dla dzieci w wieku niemowlęcym,
- nieprawidłowa technika karmienia, powodująca zasysanie dużych ilości powietrza,
- fizjologiczna nadprodukcja enterohormonó,
- czynniki psychospołeczne, w tym charakter relacji z matką, stan zdrowia psychicznego matki, nerwowość zachowań rodziców (odnotowuje się m.in. korelację między depresją poporodową kobiet, a wystąpieniem kolki u ich potomstwa).
Wpływ może mieć także dieta mamy, jeśli dziecko jest karmione piersią.
Objawy kolki jelitowej u dzieci
O ile u osób dorosłych kolkę jelitową diagnozuje się na podstawie opisu dolegliwości bólowych, o tyle u niemowląt - wobec braku możliwości przeprowadzania wywiadu lekarskiego - pod uwagę bierze się przede wszystkim czas płaczu dziecka, przy wykluczeniu innych organicznych powodów obserwowanego niepokoju.Typowe objawy kolki jelitowej u niemowląt, to:
- niepokój, rozdrażnienie, grymaszenie,
- silne, niedającesię ukoić napady płaczu, występujące przez:
- co najmniej 3 godziny dziennie,
- co najmniej 3 dni w tygodniu,
- co najmniej 3 tygodnie.
- naprężanie sylwetki,
- podkurczanie nóg i gwałtowne wyprosty w stawach biodrowych,
- awiększenie obwodu brzucha,
- awiększenie ilości gazów jelitowych,
- popuszczanie niewielkich ilości stolca.
Objawy te następują nagle, w sposób gwałtowny i ustępują bez wyraźnej przyczyny. Kolce jelitowej często towarzyszy niemowlęcy, fizjologiczny refluks, czyli cofanie się treści pokarmowej z żołądka w górę układu pokarmowego, z ulewaniem włącznie.Leczenie kolki jelitowej u niemowląt
Leczenie kolki jelitowej przybiera zróżnicowane formy. Tak zwane działanie behawioralne zakłada dwa schematy postępowania. Zaleca się, aby niespokojne i płaczące dziecko pozostawić bez reakcji przez 1-2 dni, oczekując wyraźnej, samoistnej poprawy.
Metoda przeciwna polega na troskliwym pochyleniu się nad cierpiącym maluchem i wykonywaniu takich czynności, jak:
- łagodne podnoszenie i kołysanie,
- układanie na brzuszku,
- masaż brzuszka i całego ciała,
- ciepłe okłady,
- terapia dźwiękowa za pomocą łagodnego szumu (np. suszarki).
Oprócz tego zaleca się podawanie 12-procentowego roztworu sacharozy lub delikatnych herbatek ziołowych, przygotowanych na bazie kopru włoskiego, mięty pieprzowej, rumianku oraz lukrecji.
W najcięższych przypadkach włącza się leczenie farmakologiczne, z użyciem przede wszystkim preparatów trimebutyny, bardzo skutecznych, a przy tym dobrze tolerowanych przez większość maluchów.
W przypadku pojawienia się kolki niemowlęcej warto sięgnąć po naturalne wsparcie suplementacyjne, które działa nie tylko na objawy, ale również na przyczyny dolegliwości.
Preparaty zawierające postbiotyk i fitoterapeutyki - rumianek i melisa - usprawniają motorykę jelit, zapobiegają powstawaniu gazów, wyrównują dysbiozę jelit, a także działają przeciwskurczowo.
Reklama
Kolka jelitowa w ciąży
Częściej, niż u ogółu populacji, występuje kolka jelitowa u kobiet w ciąży. Przyczyny w większości pokrywają się z tymi, które powodują atak bólu u innych osób. W tym szczególnym okresie, ataki kolki dodatkowo jednak stymulowane są przez wzrost macicy uciskającej na sąsiednie struktury i utrudniającej wypróżnianie się.
Także i w tym przypadku ból umiejscowiony jest przeważnie po lewej stronie, choć może też wystąpić po prawej, a nawet w podbrzuszu.
Nie określono autorytatywnie, ile trwa kolka jelitowa. Pojedynczy atak może się ograniczyć do kilku ukłuć, ale też może męczyć ciężarną przez długie godziny, nawracając w kolejnych dniach.
Czy istnieje sposób na kolkę jelitową w ciąży? Niestety nie ma sprawdzonego magicznego specyfiku. Przyszła mama może jedynie uważać na dietę, czyli unikać ciężkostrawnych potraw, pić zioła, np. rumianek i spożywać odpowiednie ilości błonnika, by regularnie się wypróżniać.
