Jak wygląda liszaj płaski?
Choroba skóry, która charakteryzuje się zmianami grudkowymi na skórze, błonach śluzowych, a niekiedy również na paznokciach, to liszaj płaski. Objawy liszaja płaskiego mogą być dostrzegalne nie tylko na skórze, ale też w jamie ustnej. Wszystko tak naprawdę zależy od rodzaju liszaja płaskiego.
Jak wygląda liszaj płaski? Liszaje mają zwykle wieloboczne grudki, o sinofioletowym kolorze. Siateczka Wickhama, pokrywająca liszaj, to linie koloru białego. Zwykle liszaj skóry wywołuje świąd. W miejscu zadrapania pojawiają się grudki w jednej linii, to tzw. objaw Köbnera. Wykwity układają się symetrycznie. Często zlewają się ze sobą.
Czy liszaj płaski jest zaraźliwy? Wiele osób obawia się zarażenia tą chorobą. Tymczasem liszajem płaskim nie można się zarazić. Zakaźną formą liszaja jest liszaj zakaźny, którego należy odróżnić od liszaja płaskiego.
W klasyfikacji ICD-11, liszaj płaski posiada kod EA91 i jest definiowany jako: „choroba zapalna skóry i błon śluzowych, charakteryzująca się intensywnym stanem zapalnym na styku naskórka/nabłonka i skóry właściwej/naskórka.
Jej objawy kliniczne różnią się w zależności od tego, jak gwałtownie się rozwija i gdzie atakuje. Na skórze zwykle objawia się symetrycznymi wykwitami swędzących, płaskich, różowych lub fioletowych grudek lub płytek.
Zajęcie skóry głowy lub macierzy paznokcia może spowodować trwałą utratę włosów lub paznokci. Chociaż zajęcie błony śluzowej niejednokrotnie przebiega bezobjawowo, może powodować znaczny ból i stres”.
Wiesz już, co to jest liszaj płaski, teraz poznaj dokładniej jego rodzaje.
Reklama
Rodzaje liszaja płaskiego
Można wyróżnić wiele rodzajów tej choroby. Wyróżniamy m.in. liszaj płaski:
- obrączkowaty – wykwity o takim układzie najczęściej zajmują kończyny, mosznę oraz tułów. Centralna część zmian tarczkowych wchłania się i w tym samym powstają wykwity w takim kształcie;
- mieszkowy – ten typ liszaja płaskiego rozpoznawany jest na obszarze owłosionej skóry głowy, pach, pachwin oraz na zgięciach rąk i nóg. Taki liszaj może doprowadzić do rozwoju łysienia bliznowaciejącego, jeżeli zmiany znajdują się na skórze głowy;
- typu pemfigoidu – pęcherze tego rodzaju liszaja pojawiają się nie tylko na grudkach liszajowych, ale też na skórze, która nie została chorobowo zmieniona;
- pęcherzowy – w obrębie liszaja pojawiają się pęcherze. W ich wnętrzu znajduje się jasny, przejrzysty płyn. Ten typ choroby zwykle zajmuje kończyny dolne;
- zanikowy – to dość rzadka odmiana liszaja płaskiego. Zazwyczaj można ją rozpoznać na nogach. Charakteryzuje się owalnymi grudkami oraz tarczkami w brązowym albo fioletowym kolorze;
- erytrodermiczny – w jego przebiegu pojawiają się nacieczone ogniska rumieniowe, które mogą się łuszczyć. Świąd oraz ogólne osłabienie to odczucie towarzyszące choremu;
- odwrócony – zazwyczaj znajduje się na piersiach, pachach oraz pachwinach. Ogniska rumieniowe nie mają zaznaczonej granicy. Czasem pojawiają się nadżerki i plamy z przebarwień;
- barwnikowy – charakteryzuje się przebarwieniami plam i grudek. Ten typ liszaja płaskiego czasem może układać się zgodnie z tym, jak przebiegają żylaki albo wzdłuż tzw. linii Blaschko;
- brodawkujący – inna jego nazwa to liszaj przerostowy albo hierkeratotyczny. Zazwyczaj można go rozpoznać na powierzchni podudzi, rzadko na rękach czy tułowiu. Charakteryzuje się stanem zapalnym oraz obecnością czerwonych, żółto-szarych czy czerwono-brunatnych grudek. Jego wieloletnia obecność może zwiększać ryzyko raka kolczystokomórkowego;
- błon śluzowych – najpopularniejszym miejscem, gdzie pojawia się liszaj płaski błon śluzowych jest jama ustna. Jak podaje Andreasen ten rodzaj choroby ma tendencję do przyjmowania jednej z sześciu odmian: zanikowej, tarczkowej, grudkowej, nadżerkowej, pęcherzowej, siateczkowej. Zanikowa oraz nadżerkowa forma choroby może objawiać się piekącym bólem. W publikacji „Odmiany kliniczne liszaja płaskiego” (Dermatologia Po Dyplomie, 2013) można przeczytać, że liszaj płaski jamy ustnej może być stanem przednowotworowym. W nowotwór zamienia się około 5,3 proc. wszystkich przypadków liszaja w jamie ustnej.
Synonimem liszaja płaskiego jest liszaj Wilsona.
Reklama
Przyczyny liszaja płaskiego
Jak twierdzi dr n. med. Aleksandra Grzanka w publikacji „Liszaj płaski” na łamach „Medycyny Praktycznej”, problem dotyka około 1 proc. populacji, najczęściej u osób w wieku 30-60 lat, a jego dokładne przyczyny nie są znane, choć większe ryzyko wystąpienia liszajów obserwuje się u pacjentów:
- z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak: cukrzyca, zapalenie wątroby, marskość wątroby;
- przyjmujących konkretne rodzaje leków z zawartością penicyliny, kwasu paraaminosalicylowego, metyldopy, arsenu czy też soli złota;
- po przeszczepach.
Niektórzy badacze przyczyn liszaja płaskiego upatrują w obecności zakażenia HCV.
Jedna z teorii tzw. teoria toksyczna mówi, że większość substancji, które odpowiadają za powstanie liszaja płaskiego, przedostaje się do organizmu drogą pokarmową albo pozajelitową. W artykule Doroty Krasowskiej opublikowanym na łamach „Nowej Medycyny” (2000) można przeczytać, że nadwrażliwość na przyprawy cynamonowe i jednoczesne jedzenie ich, może być czynnikiem predysponującym do rozwoju liszaja płaskiego. Zaobserwowano, że po wykluczeniu tych przypraw z diety, następowało cofanie się zmian liszaja płaskiego.
Wpływ na rozwój i natężenie choroby może mieć stres, silne emocje czy wzmożone napięcie emocjonalne. Do interesujących wniosków doszedł też zespół badaczy na czele z Puchalskim, którzy w 1987 roku przeanalizowali cechy osobowości osób z liszajem płaskim. Zauważyli oni, że u pacjentów występuje:
- większa podejrzliwość,
- nieufność,
- skłonność do odczuwania napięcia wewnętrznego,
- skłonność do obwiniania siebie,
- obniżony nastrój,
- zwiększony poziom lęku.
Tym samym zauważono korelację pomiędzy stanem układu nerwowego a zaostrzeniem się choroby.
Inną przyczyną, predysponującą do pojawienia się liszaja płaskiego, mogą być czynniki genetyczne. Zespół Copemana odkrył, że pacjenci z tą chorobą mają zazwyczaj więcej antygenów HLA-B7. Inni badacze natomiast zauważyli większą ilość antygenu HLA-A3.
Trzeba pamiętać, że znaczenie określonych czynników ryzyka do rozwoju choroby wciąż jest obiektem wielu sporów.
Reklama
Gdzie najczęściej pojawia się liszaj płaski?
Obszary, na których zazwyczaj pojawia się liszaj płaski to kończyny dolne oraz górne. Szczególnie narażonymi miejscami są powierzchnie wyprostne przedramion oraz nadgarstków, tułów i okolica krzyżowo-lędźwiowa.
Liszaj płaski może zająć płytkę paznokci, ale również może być zlokalizowany na dłoniach. Bardzo często pojawia się na narządach płciowych, np. na sromie u kobiet i żołędzi u mężczyzn, a także w jamie ustnej, np. na języku wzbudzając ból, zwłaszcza podczas jedzenia kwaśnych potraw.
Rzadko rozpoznaje się liszaja na twarzy.
Reklama
Liszaj płaski u dzieci
Chorobę, jaką jest liszaj płaski, czasem też rozpoznaje się u dzieci. Często diagnozowanym typem liszaja u dziecka jest linijny liszaj płaski. Zmiany charakteryzują się linijnym kształtem. Mogą mieć długość kilku centymetrów.
Przyczyną liszaja płaskiego u dziecka może być powikłanie po ospie, wszawicy czy zapaleniu skóry. Sposoby na to, jak leczyć, są podobne do tych, które stosuje się u dorosłych.
Reklama
Leczenie liszaja płaskiego
W celu wyleczenia liszaja płaskiego, należy skorzystać z pomocy dermatologa. Lekarz musi odróżnić chorobę od innych, np. od świerzbu, łuszczycy drobnogrudkowej. Następnie jego zadaniem jest rozpoznanie, z jakim typem liszaja płaskiego ma do czynienia. Każdy rodzaj liszaja musi być leczony w konkretny sposób.
Jak wyleczyć liszaj płaski? Zazwyczaj leczenie liszaja opiera się na terapii ogólnej lub miejscowej. Jeżeli zmiany są rozległe wówczas lekarz rozważa fototerapię z użyciem UVB, UVA, UVA1 albo naświetlania metodą PUVA. Jednakże np. w przypadku liszaja płaskiego barwnikowego, taka forma leczenia może tylko nasilić objawy.
Miejscowo stosowane są glikokortykosteroidy III i IV klasy albo preparaty z zawartością inhibitorów kalcyneuryny takich jak: pimekrolimus czy takrolimus.
W przypadku tzw. liszaja wrzodziejącego czasem są przeprowadzane operacje, w celu jego usunięcia.
Natomiast liszaj nadżerkowy, który znajduje się w obrębie narządów płciowych, często jest leczony systemową terapią immunosupresyjną, w której wykorzystuje się azatioprynę czy też cyklosporynę.
Postępowaniem alternatywnym, które może być zastosowane w leczeniu liszaja płaskiego, jest podawanie takich substancji jak retinoidy.
Co ciekawe, zdaniem dr n. med. Aleksandry Grzanki liszaj płaski ustępuje po około 2 latach samoistnie u 9 na 10 pacjentów. Po roku choroba znika u 70 proc. osób.
Natomiast jego leczenie jest trudne. Co więcej, liszaj płaski wykazuje tendencje do nawrotów. Promieniowanie UV albo temperatura mogą zaostrzyć zmiany na skórze, dlatego tak istotne jest zgłoszenie się do lekarza, który zaproponuje, jak leczyć liszaje.
Dieta jest również pomocna w leczeniu liszaja płaskiego. Powinna być pozbawiona cytrusów, pomidorów, kofeiny czy soli.
Reklama
Leczenie domowe liszaja płaskiego
Przede wszystkim chcąc leczyć liszajca domowymi sposobami, należy zatroszczyć się o czystość skóry i zachowywanie zasad higieny. Trzeba także zadbać o odpowiedni poziom nawilżenia skóry.
Naturalne metody leczenia liszaja płaskiego zakładają:
- robienie okładów ziołami,
- ochronę skóry przed promieniowaniem UV,
- stosowanie maści z aloesem - w aptekach dostępne są takie preparaty bez recepty. Należy pamiętać, że chcąc zastosować mocniejszą kurację, należy zwrócić się do lekarza. Wówczas maści, które może on zaproponować, mogą zawierać takie substancje jak glikokortykosteroidy.
- noszenie ubrania wykonanego z bawełny.
