Czym jest niedoczynność tarczycy u dziecka?
Tarczyca u dzieci rozwija się w ciągu pierwszych siedmiu tygodni życia płodowego, natomiast od dwunastego tygodnia gruczoł ten rozpoczyna czynność hormonalną, czyli produkcję hormonów: Trójjodotyroninę (T3) i tyroksynę (T4). Hormony tarczycowe odgrywają bardzo ważną rolę w prawidłowym rozwoju dziecka i właściwie przebiegającym procesie wzrastania.
Jeśli zatem dojdzie do zaburzenia pracy gruczołu, jakim jest tarczyca u dziecka, może to spowodować niekorzystne konsekwencje dla jego rozwoju.
Niedoczynność tarczycy u dzieci to jedna z nieprawidłowości związanych z niewłaściwym działaniem gruczołu. Polega ona na nieadekwatnej (niewystarczającej) produkcji hormonów w małym organizmie. Na niedoczynność tarczycy u dziecka składa się grupa symptomów, wywołanych niedoborem hormonów tarczycy lub uszkodzeniem ich receptora.
Niedoczynność tarczycy u dzieci dzieli się na kilka rodzajów. Pierwszy zakłada istnienie niedoczynności pierwotnej i wtórnej, drugi – wrodzonej i nabytej, a biorąc pod uwagę stopień nasilenia niedoczynności wyróżniamy postać subkliniczną, umiarkowaną i ciężką.
Reklama
Przyczyny niedoczynności tarczycy u dziecka
Co powoduje niedoczynność tarczycy u dzieci? Przyczyny mogą być różne. Uwzględniając miejsce uszkodzenia wyróżniamy niedoczynność pierwotną lub wtórną. W przypadku pierwotnej niedoczynności tarczycy występuje obniżone stężenie hormonów tarczycy (T4 i T3) oraz zwiększenie stężenia tyreotropiny - TSH. Przy wtórnej niedoczynności tarczycy nie obserwuje się podwyższonych wartości TSH pomimo zmniejszonego stężenia hormonów tarczycy.
Chora tarczyca u dzieci, zwłaszcza małych, może też być wynikiem wad wrodzonych tego gruczołu, ale także niedoboru lub nadmiaru jodu, błędów syntezy hormonów tarczycy, przyjmowania leków tyreostatycznych przez matkę w trakcie ciąży, przekazanie przez matkę tzw. matczynych przeciwciał blokujących receptor TSH oraz niedojrzałości układu podwzgórzowo-przysadkowego. Wymienione powyżej przyczyny wywołują niedoczynność tarczycy od urodzenia.
Jeśli zaburzenia w funkcjonowaniu hormonów tarczycy ujawniają się później, mamy do czynienia z nabytą niedoczynnością tarczycy. Do przyczyn nabytej niedoczynności tarczycy zaliczamy: chorobę Hashimoto, niedobór jodu w diecie, niektóre leki, wady przysadki lub podwzgórza oraz wady wrodzone tarczycy.
Powodem nabytej niedoczynności tarczycy może być również niewłaściwa dieta. Należy tutaj wymienić przewlekłe narażenie na substancję wolotwórcze w diecie tzw. goitrogeny - kapusta, brokuły, kalafior, bataty, soja. Również zanieczyszczenia przemysłowe na obszarze zamieszkiwanym przez dziecko mogę nie być obojętne dla jego zdrowia.
Reklama
Objawy niedoczynności tarczycy u dziecka
Jak rozpoznać niedoczynność tarczycy u dzieci? Objawy mogą być trudne do zauważenia, zwłaszcza u Noworodków i niemowląt. Warto wprowadzić w tym punkcie podział wiekowy, inaczej bowiem wygląda niedoczynność tarczycy u najmłodszych dzieci odmiennie u nastolatka.
Niedoczynność tarczycy u noworodka manifestuje się przede wszystkim:
- przedłużającą się żółtaczką,
- trudności w karmieniu, przerostem języka,
- niezarośnięcie ciemiączka tylnego,
- hipotermią, hipotonią,
- przepukliną pępkową.
Objawy niedoczynności tarczycy u niemowląt i dzieci starszych to m.in. suchość skóry, zaparcia, nadmierna senność, chrypka, słaby przyrost wagi, matowe, suche i łamliwe włosy, obrzęk w okolicy powiek, bradykardia, postępujące opóźnienie rozwoju psychoruchowego, opóźnione wyrzynanie się zębów oraz opóźnione zarastanie szwów czaszkowych i ciemion.
Z kolei niedoczynność tarczycy u młodzieży odznacza się głównie:
- zahamowaniem wzrostu,
- opóźnieniem w dojrzewaniu płciowym,
- opóźnieniem wieku kostnego,
- brakiem odporności na zimno,
- suchością skóry (występującą przede wszystkim na łokciach i kolanach),
- słabą kondycją włosów (które są suche, łamliwe, wypadające),
- zaparciami,
- uczuciem zmęczenia,
- sennością,
- nieregularną miesiączką.
Choroba ta wiąże się również z kłopotami z koncentracją i nauką, wzrostem wagi (nawet pomimo ograniczenia jedzenia) prowadzącym do otyłości, a także niewłaściwymi wynikami innych badań (wskazującymi m.in. na niedokrwistość, czy zbyt wysoki poziom cholesterolu całkowitego, LDL i triglicerydów).
Natomiast nadpobudliwość lub nagła utrata wagi świadczyłyby o nadczynności tarczycy.
Reklama
Badanie tarczycy u dzieci
Gdy rodzice zauważają zaburzenia koncentracji, rozdrażnienie lub nadmierną senność u swoich dzieci powinni to zgłosić swojemu pediatrze. Niejednokrotnie „dziwne” postępowanie najmłodszych decyduje o wykonaniu dzieciom badań diagnostycznych w kierunku oceny funkcjonowania tarczycy.
Nie należy jednak robić dzieciom badań na własną rękę. Lepiej udać się z pociechą do lekarza pierwszego kontaktu, który po przeprowadzeniu wywiadu z małym pacjentem i jego opiekunem, przeprowadzi badanie fizykalne, a następnie zleci podstawowe badania (oznaczenie stężenia TSH, fT4 i fT3) - jeśli zajdzie tylko taka potrzeba. Po uzyskaniu wyników może wydać skierowanie do specjalisty endokrynologii dziecięcej, który ma możliwość poszerzenia diagnostyki o swoiste przeciwciała przeciwtarczycowe (przeciwko peroksydazie tarczycowej – anty-TPO i przeciwko tyreoglobulinie – anty-Tg).
W dalszym procesie diagnostycznym może skorzystać z oceny ultrasonograficznej tarczycy (USG tarczycy).
Jakie jest właściwe TSH u dzieci? Norma będzie inna dla niemowlęcia, a inna dla dziecka starszego, czy nastolatka. Prawidłowe odczyty TSH dla dwumiesięcznego niemowlaka wynoszą od 0,6 do 10 mIU/L, dla dziecka w wieku około 5 lat – 0,4-6,0 mIU/L, a dla piętnastolatka – 0,45-4,5 mIU/L.
Reklama
Jak leczyć niedoczynność tarczycy u dziecka?
W jaki sposób zająć się zaburzeniem, jakim jest niedoczynność tarczycy u dzieci? Leczenie jest uzależnione od wieku, płci, objawów niedoborów hormonów tarczycowych oraz przyczyn, które spowodowały taki stan u młodego człowieka.
Niestety to schorzenie może towarzyszyć człowiekowi przez całe życie, jednak dobrze dobrana dawka leku, wprowadzona we właściwym czasie, zaowocuje dobrą odpowiedzią małego organizmu na terapię. Preparatem, na który w większości przypadków decydują się endokrynolodzy jest sodowa sól lewoskrętnej tyroksyny wytwarzana syntetycznie.
Podaje się ją na czczo, około pół godziny przed pierwszym posiłkiem w ciągu dnia. Niektóre lekarstwa przyjmowane przez dziecko z innych niż zaburzenia tarczycowe przyczyn mogą wpływać na efekty kuracji sztucznym hormonem. Należą do nich m.in. preparaty żelaza, wapnia, leki zmniejszające kwaśność soku żołądkowego, pochodne simetikonu, leki przeciwpadaczkowe. Podobnie wygląda sprawa z niektórymi artykułami spożywczymi.
Powiększona tarczyca u dziecka (wole) może być leczona preparatami jodu dobranymi stężeniem i dawką indywidualnie do danego chorego. Decyzja o sposobie i potrzebie leczenia leży po stronie lekarza.
Dieta na niedoczynność tarczycy oparta jest na zasadach zdrowego żywienia. Powinna dostarczać odpowiedniej ilości jodu. Pamiętać należy o produktach zmniejszających wchłanianie jodu (kapusta, kalafior, brokuły) i ograniczyć ich spożycie przy chorobach tarczycy z niedoboru jodu.
